Casati, Paolo, De igne dissertationes physicae, 1686

Table of figures

< >
< >
page |< < (151) of 672 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div19" type="section" level="1" n="16">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4583" xml:space="preserve">
              <pb o="151" file="0163" n="163" rhead="De his quæ Virtute Calida dicuntur."/>
            feunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s4584" xml:space="preserve">ex quo fit excitatos ſubinde in ferro igniculos à ſuperpo-
              <lb/>
            ſitâ limâ cohiberi, ne auolent, atque adeò plures congregari; </s>
            <s xml:id="echoid-s4585" xml:space="preserve">ſi
              <lb/>
            qui autem igniculi ſuperficiei ip ſius limæ adhæſerint, liberè ſta-
              <lb/>
            tim exilire poſſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s4586" xml:space="preserve">Id quod pariter ligno quieſcenti contingit,
              <lb/>
            quando ferreo ſtylo diutiùs teritur; </s>
            <s xml:id="echoid-s4587" xml:space="preserve">ferri enim pars, quæ incaluit,
              <lb/>
            ligno ſemper in motu adhæſit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4588" xml:space="preserve">factus eſt eiuſdem partis ferri
              <lb/>
            perpetuus tritus, vnde noua igniculorum excitatio; </s>
            <s xml:id="echoid-s4589" xml:space="preserve">ligni autem
              <lb/>
            partes eædem non ſemper ferro terenti ſubiectæ igniculos auolare
              <lb/>
            permiſerunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s4590" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s4591" xml:space="preserve">ſi qui reſidui ſunt igniculi, propter rariorem ſta-
              <lb/>
            minum ligni texturam non eo impetu erumpunt, vt in ſenſum ta-
              <lb/>
            ctûs irruant adeò vehementer, ſicut qui ex anguſtioribus ferri po-
              <lb/>
            ris exiliunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s4592" xml:space="preserve">ideò minor in ligno quàm in ferro calor percipitur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4593" xml:space="preserve">Ex rhedarum diutiùs velociſſimè concitatarum rotis hæc confirma-
              <lb/>
            ta videntur: </s>
            <s xml:id="echoid-s4594" xml:space="preserve">quamuis etenim, etiamſi currus lentè moueatur,
              <lb/>
            fiat axis & </s>
            <s xml:id="echoid-s4595" xml:space="preserve">rotæ conflictus, tamen in tardâ illâ conuerſione antè
              <lb/>
            excitati igniculi auolant, quàm noui excitentur, neque poſſunt
              <lb/>
            plures coire, atque inſignem calorem efficere: </s>
            <s xml:id="echoid-s4596" xml:space="preserve">at in velociſſimo ro-
              <lb/>
            tæ motu, tam citò poſterior attritus priori ſuperuenit, vt multi-
              <lb/>
            plicentur igniculi, qui ex ferro in axis lignum ſe inſinuantes, poſt-
              <lb/>
            quàm abſumpſerint axungiam, aliquando ignem excitant: </s>
            <s xml:id="echoid-s4597" xml:space="preserve">qua-
              <lb/>
            propter vbi odoris grauitas monuerit imminuere inflammationis
              <lb/>
            periculum, expertus ſum præſens auxilium eſſe, ſi detractam la-
              <lb/>
            rido cutem rotæ & </s>
            <s xml:id="echoid-s4598" xml:space="preserve">axi interponat auriga, quia non ſolùm attri-
              <lb/>
            tus prohibetur, ſed vi caloris liquata pinguedo hiantes axis poros
              <lb/>
            ſenſim ingreditur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4599" xml:space="preserve">celerem igniculorum motum retardans exar-
              <lb/>
            ſionem arcet: </s>
            <s xml:id="echoid-s4600" xml:space="preserve">immò quotieſcunque vehementiùs incaluerit axis,
              <lb/>
            ſatius eſt illum vnguine aliquo illinere, quàm aquam aſpergere; </s>
            <s xml:id="echoid-s4601" xml:space="preserve">
              <lb/>
            nam licèt aqua ſubitum ardorem auertat, igniculi ad interiora re-
              <lb/>
            pulſi fragile efficiunt lignum: </s>
            <s xml:id="echoid-s4602" xml:space="preserve">Sic, quemadmodum Plinius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s4603" xml:space="preserve">34. </s>
            <s xml:id="echoid-s4604" xml:space="preserve">
              <lb/>
            cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s4605" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s4606" xml:space="preserve">obſeruauit, *tenuiora ferramenta oleo reſtingui mos eſt, ne*
              <lb/>
            *aquâ in fragilitatem durentur.</s>
            <s xml:id="echoid-s4607" xml:space="preserve">* Periculum hoc declinant Mexi-
              <lb/>
            cani plauſtrorum rotas & </s>
            <s xml:id="echoid-s4608" xml:space="preserve">axem illinentes ſucco foliorum Tuna-
              <lb/>
            rum (Tunæ ſunt, quas Ficus Indicas vulgo appellamus) quibus
              <lb/>
            frigus & </s>
            <s xml:id="echoid-s4609" xml:space="preserve">humiditas in ſecundo gradu tribuitur, vt olim legi apud
              <lb/>
            Georg. </s>
            <s xml:id="echoid-s4610" xml:space="preserve">Marcgrau. </s>
            <s xml:id="echoid-s4611" xml:space="preserve">lib.</s>
            <s xml:id="echoid-s4612" xml:space="preserve">3.</s>
            <s xml:id="echoid-s4613" xml:space="preserve">cap.</s>
            <s xml:id="echoid-s4614" xml:space="preserve">15.</s>
            <s xml:id="echoid-s4615" xml:space="preserve">Hiſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s4616" xml:space="preserve">Nat.</s>
            <s xml:id="echoid-s4617" xml:space="preserve">Braſil. </s>
            <s xml:id="echoid-s4618" xml:space="preserve">in annotat. </s>
            <s xml:id="echoid-s4619" xml:space="preserve">ex Franc. </s>
            <s xml:id="echoid-s4620" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Ximenez.</s>
            <s xml:id="echoid-s4621" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4622" xml:space="preserve">Ne tamen à communi loquendi conſuetudine recedamus, ſub
              <lb/>
            hac voce *Calidi Virtute* non ea eſt ſubijcienda ſententia, vt </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>