164152Diſſertatio Sexta.
calida illico recenſeatur, quicquid ex motu atque tritu incale-
ſcit; incertum quippe eſſe poteſt, ſi duobus diuerſæ naturæ con-
fligentibus alterutrum caleſcat, ab vtro prodeant igniculi, quos
fortaſſe ab altero recipit corpus illud, quod naturâ frigidum eſt.
Sic vitreâ phialâ vino plenâ intrà frigidam agitatâ, vinum refri-
geratur, ipſum tamen Virtute frigidum non eſt; & quamuis agi-
tatâ eâdem phialâ intra aquam calidam, vinum incluſum cale-
ſcat, non propterea vinum dicitur virtute calidum; quia ſiue in-
caleſcat, ſiue refrigeſcat, extrinſecùs aſſumit calorem, aut frigus:
Hæc autem agitatio intrà aquam eſt quidam tritus atque conflictus
cum aquâ. Quod ſi aquæ, quam frigidam eſſe conſtat, aliquid
inijcias, de cuius naturâ ambigas, calidane ſit? an frigida? &
citrà antiperiſta ſis ſuſpicionem augeri aquæ frigus percipias, corpus
illud aquæ iniectum *Virtute Frigidum* pronunciabis, maximè ſi
tunc calidum tactui apparebat, cum inijceres. Ea igitur Calida
Virtute dicuntur, quæ licèt ſolitariè accepta caloris ſpeciem tan-
genti non exhibeant, vim tamen habent excitandi calorem abſque
eo, quod opus ſit illa affricare corpori, quod incaleſcit, ſed ſatis
eſt ea aptè congruenterque applicare: Ex quà applicatione deinde
oritur ſopitorum igniculorum excitatio, & hanc ſæpè comitatur
corporis eiuſdem diſſolutio; quicquid ſit, an aliquando opus ſit
illud in minutas particulas conterere, vt validiùs calefaciat. Sic alij
integrum piper deglutiunt, alij ſolùm rudìter contuſum, alij omni-
no contritum adhibent, prout agere cupiunt in ventriculo calo-
rem, erumpentibus ex pipere igniculis aut ſenſim, ſi integrum
fuerit, aut confertim, ſi comminutum: ſpiritus enim per ven-
triculum vagantes dum mouentur, ſollicitant in motum ignicu-
los pìperis, adeò vt demum piperis natura ſoluatur, & igniculi
illi in ſtomacho tumultuantes atque agitati calorem maiorem effi-
ciant ad concoquendos grauiores & difficiliores cibos, quibus per-
miſti eos comminuunt, & temperant in chylum. Idem de vino di-
cendum, quod calore ventriculi reſolutum in ſuos ſpiritus & igni-
culos miſcetur ingeſtis cibis, & ad eorum reliquias in languente ſto-
macho adhuc hærentes vtiliùs exterendas atque fermentandas ali-
quando prodeſt; quemadmodum non pauci ſibi perſuadent fidem
adhibentes Plinio lib. 23. cap. 1. ſcribenti, *vinum ieiunos bibere, no-*
*uitio inuento, vtiliſſimum eſt. *
ſcit; incertum quippe eſſe poteſt, ſi duobus diuerſæ naturæ con-
fligentibus alterutrum caleſcat, ab vtro prodeant igniculi, quos
fortaſſe ab altero recipit corpus illud, quod naturâ frigidum eſt.
Sic vitreâ phialâ vino plenâ intrà frigidam agitatâ, vinum refri-
geratur, ipſum tamen Virtute frigidum non eſt; & quamuis agi-
tatâ eâdem phialâ intra aquam calidam, vinum incluſum cale-
ſcat, non propterea vinum dicitur virtute calidum; quia ſiue in-
caleſcat, ſiue refrigeſcat, extrinſecùs aſſumit calorem, aut frigus:
Hæc autem agitatio intrà aquam eſt quidam tritus atque conflictus
cum aquâ. Quod ſi aquæ, quam frigidam eſſe conſtat, aliquid
inijcias, de cuius naturâ ambigas, calidane ſit? an frigida? &
citrà antiperiſta ſis ſuſpicionem augeri aquæ frigus percipias, corpus
illud aquæ iniectum *Virtute Frigidum* pronunciabis, maximè ſi
tunc calidum tactui apparebat, cum inijceres. Ea igitur Calida
Virtute dicuntur, quæ licèt ſolitariè accepta caloris ſpeciem tan-
genti non exhibeant, vim tamen habent excitandi calorem abſque
eo, quod opus ſit illa affricare corpori, quod incaleſcit, ſed ſatis
eſt ea aptè congruenterque applicare: Ex quà applicatione deinde
oritur ſopitorum igniculorum excitatio, & hanc ſæpè comitatur
corporis eiuſdem diſſolutio; quicquid ſit, an aliquando opus ſit
illud in minutas particulas conterere, vt validiùs calefaciat. Sic alij
integrum piper deglutiunt, alij ſolùm rudìter contuſum, alij omni-
no contritum adhibent, prout agere cupiunt in ventriculo calo-
rem, erumpentibus ex pipere igniculis aut ſenſim, ſi integrum
fuerit, aut confertim, ſi comminutum: ſpiritus enim per ven-
triculum vagantes dum mouentur, ſollicitant in motum ignicu-
los pìperis, adeò vt demum piperis natura ſoluatur, & igniculi
illi in ſtomacho tumultuantes atque agitati calorem maiorem effi-
ciant ad concoquendos grauiores & difficiliores cibos, quibus per-
miſti eos comminuunt, & temperant in chylum. Idem de vino di-
cendum, quod calore ventriculi reſolutum in ſuos ſpiritus & igni-
culos miſcetur ingeſtis cibis, & ad eorum reliquias in languente ſto-
macho adhuc hærentes vtiliùs exterendas atque fermentandas ali-
quando prodeſt; quemadmodum non pauci ſibi perſuadent fidem
adhibentes Plinio lib. 23. cap. 1. ſcribenti, *vinum ieiunos bibere, no-*
*uitio inuento, vtiliſſimum eſt. *
Grad.
Ex his manifeſtum eſt, quare impij cuiuſdam
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib