Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
121 101
122 102
123 103
124 104
125 105
126 106
127 107
128 108
129 109
130 110
131 111
132 112
133 113
134 114
135 115
136 116
137 117
138 118
139 119
140 120
141 121
142 122
143 123
144 124
145 125
146 126
147 127
148 128
149 129
150 130
< >
page |< < (146) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div524" type="section" level="1" n="144">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9404" xml:space="preserve">
              <pb o="146" file="0166" n="166" rhead="GNOMONICES"/>
            guli I E K, angulos{q́ue} contineant ęquales, erunt & </s>
            <s xml:id="echoid-s9405" xml:space="preserve">baſes E F, E K, æquales, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9406" xml:space="preserve">ſic de cæteris.</s>
            <s xml:id="echoid-s9407" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">trinque à meri-
            <lb/>
          die æquali tem
            <lb/>
          poris @patio di-
            <lb/>
          ſtant es in horo
            <lb/>
          logio hori@on-
            <lb/>
          tali, ſunt aqua-
            <lb/>
          lia.</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9408" xml:space="preserve">POSTREMO ſequitur, ſatis eſſe ad deſcriptionem horologij Aſtronomici horizontalis, ſi vnus
              <lb/>
            quadrans circuli ex E, deſcripti, qualis eſt v.</s>
            <s xml:id="echoid-s9409" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s9410" xml:space="preserve">quadrans Mg, in ſex partes æquales diſtribuatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s9411" xml:space="preserve">Nam du
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0166-01" xlink:href="fig-0166-01a" number="122">
                <image file="0166-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0166-01"/>
              </figure>
              <note position="left" xlink:label="note-0166-02" xlink:href="note-0166-02a" xml:space="preserve">10</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0166-03" xlink:href="note-0166-03a" xml:space="preserve">20</note>
            ctis rectis occultis per puncta diuiſionum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9412" xml:space="preserve">centrum E, ſecantibus rectam F I, in punctis, per quę hora-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0166-04" xlink:href="note-0166-04a" xml:space="preserve">Satis eſt ad de-
                <lb/>
              ſoriptionẽ horo
                <lb/>
              logij horizonta
                <lb/>
              lis Aſtronomi-
                <lb/>
              ci, ſi unus dun-
                <lb/>
              taxat quadrans
                <lb/>
              circuli ex E, de-
                <lb/>
              ſcripti ſecetur
                <lb/>
              in 6. partes æ-
                <lb/>
              quales.</note>
            riæ lineæ ſunt ducendæ ex H; </s>
            <s xml:id="echoid-s9413" xml:space="preserve">ſi hæc puncta ex I, transferantur ad alteram partem lineę ęquinoctialis,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0166-05" xlink:href="note-0166-05a" xml:space="preserve">30</note>
            verſus K, habebuntur alia puncta, per quæ horariæ lineę ducendæ ſunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s9414" xml:space="preserve">quandoquidem ſingula ſpatia ho-
              <lb/>
            raria in recta I F, æqualia ſunt ſingulis ſpatijs horarijs in recta I K, vt demonſtratum est. </s>
            <s xml:id="echoid-s9415" xml:space="preserve">Rurſus ductis
              <lb/>
            lineis horarijs ex H, per puncta rectæ I F, vel I K, vt reliquę altera ex parte accuratius ducãtur, tranſ-
              <lb/>
            ferenda erunt puncta circumferentiæ circuli ex H, deſcripti ex puncto, vbi linea meridiana, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9416" xml:space="preserve">dicta cir-
              <lb/>
            cumferentia ſe mutuo interſecant, in partem alteram eiuſdem circumferentię. </s>
            <s xml:id="echoid-s9417" xml:space="preserve">Nam per hęctranſire de-
              <lb/>
            bent omnino horariæ lineę ex H, per puncta rectæ F K, eductę, cum arcus dicti circuli ex vna parte ęqua
              <lb/>
            les ſint ar cubus eiuſdem ex altera parte, vt oſtenſum eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s9418" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9419" xml:space="preserve">QVOD ſi axis H D, in triangulo D H I, ad planum horologij recto, intelligatur eſſe filum exten-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0166-06" xlink:href="note-0166-06a" xml:space="preserve">Quomodo ho-
                <lb/>
              rologiũ hotizõ
                <lb/>
              tale una cũ axe
                <lb/>
              mundi collocã
                <lb/>
              dum ſit, ut ho-
                <lb/>
              ras monſtret à
                <lb/>
              mer. vel med.
                <lb/>
              noc.</note>
            tum, vel etiam ferrum aliquod tenue, faciens in H, cum linea meridiana angulum æqualẽ angulo D H I,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s9420" xml:space="preserve">cum recta C L, angulos rectos, vel certè ipſum triangulum D H I, conſtruatur ex materia aliqua ſoli-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0166-07" xlink:href="note-0166-07a" xml:space="preserve">40</note>
            da, statuaturq́, rectum ad planum horologij, indicabit vmbra axis D I, ſingulas horas à meridie, vel me-
              <lb/>
            dia nocte, ſi horologium in plano, quòd Horizonti æquidiſtet, ita statuatur, vt recta H I, lineam meridia-
              <lb/>
            nam (cuius inuentionem in plano, quod æquidiſtet Horizonti, tradidimus & </s>
            <s xml:id="echoid-s9421" xml:space="preserve">in commentarijs in ſphæram,
              <lb/>
            cum de Meridiano circulo ageremus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9422" xml:space="preserve">in ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s9423" xml:space="preserve">23. </s>
            <s xml:id="echoid-s9424" xml:space="preserve">ſuperioris lib.) </s>
            <s xml:id="echoid-s9425" xml:space="preserve">referat, punctum{q́ue} H, ad
              <lb/>
            auſtrum, at que I, ad boream vergat. </s>
            <s xml:id="echoid-s9426" xml:space="preserve">Cum enim omnes circuli horarum à meridie, vel media nocte ducan-
              <lb/>
            tur per axem mundi, fit vt radius Solis in quocunque illorum exiſtentis non recedat ab axe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9427" xml:space="preserve">communi
              <lb/>
            ſectione illius, ac plani horologij, cum & </s>
            <s xml:id="echoid-s9428" xml:space="preserve">axis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9429" xml:space="preserve">communis hęc ſectio, nempe linea eius horaria, in eodem
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0166-08" xlink:href="note-0166-08a" xml:space="preserve">Si ſtylus D G,
                <lb/>
              in G, rectus ſit
                <lb/>
              ad planum ho-
                <lb/>
              rologit, indica-
                <lb/>
              bit umbra ſo-
                <lb/>
              lius uerticis D,
                <lb/>
              horas à mer. uel
                <lb/>
              med. noc.</note>
            circulo horario existant. </s>
            <s xml:id="echoid-s9430" xml:space="preserve">Quare vmbra axis in lineam horariam illius circuli proijcietur. </s>
            <s xml:id="echoid-s9431" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s9432" xml:space="preserve">ſic de cęte-
              <lb/>
            ris. </s>
            <s xml:id="echoid-s9433" xml:space="preserve">Hinc fit, vt & </s>
            <s xml:id="echoid-s9434" xml:space="preserve">vmbra verticis D, ſtyli D G, recti ad planum horologij in puncto G, hoc eſt, vmbra cen
              <lb/>
            tri mundi (eſt enim vertex ſtyli idem, quod centrum mundi, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s9435" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s9436" xml:space="preserve">libri ſuperioris) in eaſdem li-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0166-09" xlink:href="note-0166-09a" xml:space="preserve">50</note>
            neas horarias proijciatur, quia & </s>
            <s xml:id="echoid-s9437" xml:space="preserve">vertex D, in axe exiſtit, cuius quidem omnium punctorum vmbrę in li-
              <lb/>
            neas horarias cadunt, vt dictum eſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s9438" xml:space="preserve">quod etiam propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s9439" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s9440" xml:space="preserve">pręcedentis lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s9441" xml:space="preserve">demonſtrauimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s9442" xml:space="preserve">Itaque vſus
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0166-10" xlink:href="note-0166-10a" xml:space="preserve">Vſus horologij
                <lb/>
              Aſtronomici.</note>
            borologij Aſtronomici eſt, vt ex vmbra ſtyli in eius lineas horarias cadente intelligamus, quot horę tran-
              <lb/>
            ſactæ ſint à meridie, vel media nocte proxima, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9443" xml:space="preserve">quot ſuperſint ad ſequentem meridiem, vel mediam no-
              <lb/>
            ctem. </s>
            <s xml:id="echoid-s9444" xml:space="preserve">Matutino enim tempore, ſi vmbra cadat v.</s>
            <s xml:id="echoid-s9445" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s9446" xml:space="preserve">in lineam horæ 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s9447" xml:space="preserve">pro comperto habebimus, elapſas
              <lb/>
            eſſeſeptem horas à med. </s>
            <s xml:id="echoid-s9448" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s9449" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s9450" xml:space="preserve">ſupcreſſe quinque vſque ad proximum meridiem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9451" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s9452" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9453" xml:space="preserve">IAM verò ſi & </s>
            <s xml:id="echoid-s9454" xml:space="preserve">dimidiatas horas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9455" xml:space="preserve">earum quartas partes, immo & </s>
            <s xml:id="echoid-s9456" xml:space="preserve">octauas, vel quaſuis alias in
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0166-11" xlink:href="note-0166-11a" xml:space="preserve">Qua ratione di
                <lb/>
              midia@æ horæ,
                <lb/>
              & earum quar-
                <lb/>
              tæ pattes, vel
                <lb/>
              quæcunque alię
                <lb/>
              in horologio de
                <lb/>
              ſeribantur.</note>
            horologio deſcribere placuerit, diuidendę erunt ſingulæ partes circuli ex E, deſcripti in dictas partes, vt
              <lb/>
            in duas, quatuor, octo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9457" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s9458" xml:space="preserve">reliqua autem peragenda, vt prius. </s>
            <s xml:id="echoid-s9459" xml:space="preserve">Quod etiam, in alijs horologijs, quę ſequu@
              <lb/>
            tur, obſeruandum erit.</s>
            <s xml:id="echoid-s9460" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9461" xml:space="preserve">HIC autem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9462" xml:space="preserve">in ſequentibus omnibus, magnopere obſeruandum eſt, lineam quamcunque in </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>