Clavius, Christoph - Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

168148GNOMONICES zonti æquidiſtat, nobis offeratur, vt in eo horologium depingamus, efficiemus illud hac arte. Inuenta in
11Qua ratione in
plano ſtabili, qd
Horizonti æqui
diſtet, horolo-
gium deſcriben
dum ſit. plano linea meridiana H E, ſecabimus eam ad angulos rectos in I, per rectam F K, quæ linea æquinoctia-
lis erit. Deinde ex I, verſus austrum vſque ad H, transferemus ex portione Analemmatis rectam I H,
& rectam I E, verſus boream accipiemus æqualem rectæ I E, ex portione eadem Analemmatis. Po-
ſtremo ex E, deſcripto circulo, eo{q́ue} diuiſo in 24. partes æquales, reliqua abſoluemus, vt prius.

SED ſi idem horologium deſcribere velimus in dato plano, ſine portione Analemmatis ſeorſum con
22Deſcriptio eiuſ
dem horologii
ad datam ſtyli
longitudinem,
cuius etiam lo-
cus datus ſit, ſi-
ne portione A-
nalem matis ſe-
orſum conſtru-
@@@. ſtructa, ad quamcunque ſtyli longitudinem, cuius etiam locus datus ſit, efficiemus id hac ratione. Sit lon-
gitudo ſtyli data D G, eius{q́ue} locus in plano horologĳ ſit punctum G. Si igitur planum horologii fuerit
quodcunque, vt horologium in co deſcriptum in proprio deinde ſitu collocetur, vel in planum ſtabile, quod
Horizonti ſit parallelum, transferatur, vt proxime diximus, ducemus per G, locum ſtyli lineam rectam
3310 vtcunque M N, pro linea meridiana: Si autem planum horologĳ ſtabile proponatur, Horizonti{q́ue} paral-

123[Figure 123]44205530 lelum, reperiemus, per ea, quæ in ſcholio propoſ. 23. ſuperioris lib. ſcripſimus, vel alibi, lineam meridianã
in propoſito plano, cui (ſi forte non tranſit per G, locum ſtyli) per G, locũ ſtyli parallelam ducemus MN,
pro linea meridiana. Ad hanc deinde meridianam lineam M N, excitabimus in G, perpendicularem
6640 B G D, abſcindemus{q́ue} G D, dato ſtylo ęqualem. Ex centro autem D, arcum circuli deſcribemus A B C,
in quo à recta D G B, verſus partes auſtrales, quæ nunc ponantur vergere verſus M, numerabimus com-
plementum altitudinis poli B A, & verſus boreales partes, hoc eſt, verſus N, ipſam altitudinem poli
B C; ductis{q́ue} rectis D A, D C, ſecabimus lineam meridianam in punctis H, & I. Poſt hęc per I, excita-
bimus ad meridianam lineam per pendicularem F K, pro linea ęquinoctiali. Poſtremo ſumpta recta I E,
æquali ipſi I D, deſcribemus ex E, circulum cuiuſcunque magnitudinis, quo diuiſo in partes 24. æquales,
initio facto à linea meridiana, reliqua perficiemus, vt ante docuimus in hac propoſ.

DEMONSTRATIO huius deſcriptionis facilis eſt. Si enim linea meridiana M N, proprium
77Demonſtratio
huius deſcriptio
ni@. habeat ſitum, it a vt M, ad auſtrum, & N, in boream vergat, triangulum{q́ue} H D I, rectum ſtatuatur ad
planum horologĳ, it a vt in plano Meridiani circuli ſitum habeat; quoniam angulus H D G, per conſtru-
8850 ctionem, æqualis eſt complemento altitudinis poli, erit reliquus D H G, altitudini poli æqualis. Rurſus
quia, per conſtructionem I D G, eſt angulus altitudinis poli, erit reliquus D I G, complemento altitudinis
poli æqualis. Sumpto igitur D, vertice ſtyli pro centro mundi, erit D H, faciens cum linea meridiana in
H, angulum altitudinis poli, axis mundi occurrens plano horologĳ in H, centro horologĳ. Recta autem
D I, conſtituens cum eadem linea meridiana in I, angulum complementi altitudinis poli, erit communis ſe
ctio Meridiani atque Aequatoris, cum eiuſmodi ſectio in ſphæra cum meridiana linea horizontali efficiat
ſemper angulum complemento altitudinis poli ęqualem; cum axe vero angulum rectum, cuiuſinodi eſt an-
gulus H D I, conflatus ex angulo altitudinis poli, & angulo complementi eiuſdem altitudinis poli. Occur-
rit igitur Aequator plano horologĳ in puncto I, ac proinde, vt ſupra demonſtratum est, erit recta F K,
linea æquinoctialis. Recta autem D G, erit communis ſectio Meridiani ac Verticalis. Reliqua omnia de-
monſtrabuntur, vt prius.

Table of contents

Text layer

Text normalization

Search