Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
page |< < (148) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div524" type="section" level="1" n="144">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9537" xml:space="preserve">
              <pb o="148" file="0168" n="168" rhead="GNOMONICES"/>
            zonti æquidiſtat, nobis offeratur, vt in eo horologium depingamus, efficiemus illud hac arte. </s>
            <s xml:id="echoid-s9538" xml:space="preserve">Inuenta in
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-01" xlink:href="note-0168-01a" xml:space="preserve">Qua ratione in
                <lb/>
              plano ſtabili, qd
                <lb/>
              Horizonti æqui
                <lb/>
              diſtet, horolo-
                <lb/>
              gium deſcriben
                <lb/>
              dum ſit.</note>
            plano linea meridiana H E, ſecabimus eam ad angulos rectos in I, per rectam F K, quæ linea æquinoctia-
              <lb/>
            lis erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s9539" xml:space="preserve">Deinde ex I, verſus austrum vſque ad H, transferemus ex portione Analemmatis rectam I H,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s9540" xml:space="preserve">rectam I E, verſus boream accipiemus æqualem rectæ I E, ex portione eadem Analemmatis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9541" xml:space="preserve">Po-
              <lb/>
            ſtremo ex E, deſcripto circulo, eo{q́ue} diuiſo in 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s9542" xml:space="preserve">partes æquales, reliqua abſoluemus, vt prius.</s>
            <s xml:id="echoid-s9543" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9544" xml:space="preserve">SED ſi idem horologium deſcribere velimus in dato plano, ſine portione Analemmatis ſeorſum con
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-02" xlink:href="note-0168-02a" xml:space="preserve">Deſcriptio eiuſ
                <lb/>
              dem horologii
                <lb/>
              ad datam ſtyli
                <lb/>
              longitudinem,
                <lb/>
              cuius etiam lo-
                <lb/>
              cus datus ſit, ſi-
                <lb/>
              ne portione A-
                <lb/>
              nalem matis ſe-
                <lb/>
              orſum conſtru-
                <lb/>
              @@@.</note>
            ſtructa, ad quamcunque ſtyli longitudinem, cuius etiam locus datus ſit, efficiemus id hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s9545" xml:space="preserve">Sit lon-
              <lb/>
            gitudo ſtyli data D G, eius{q́ue} locus in plano horologij ſit punctum G. </s>
            <s xml:id="echoid-s9546" xml:space="preserve">Si igitur planum horologii fuerit
              <lb/>
            quodcunque, vt horologium in co deſcriptum in proprio deinde ſitu collocetur, vel in planum ſtabile, quod
              <lb/>
            Horizonti ſit parallelum, transferatur, vt proxime diximus, ducemus per G, locum ſtyli lineam rectam
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-03" xlink:href="note-0168-03a" xml:space="preserve">10</note>
            vtcunque M N, pro linea meridiana: </s>
            <s xml:id="echoid-s9547" xml:space="preserve">Si autem planum horologij ſtabile proponatur, Horizonti{q́ue} paral-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0168-01" xlink:href="fig-0168-01a" number="123">
                <image file="0168-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0168-01"/>
              </figure>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-04" xlink:href="note-0168-04a" xml:space="preserve">20</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-05" xlink:href="note-0168-05a" xml:space="preserve">30</note>
            lelum, reperiemus, per ea, quæ in ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s9548" xml:space="preserve">23. </s>
            <s xml:id="echoid-s9549" xml:space="preserve">ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s9550" xml:space="preserve">ſcripſimus, vel alibi, lineam meridianã
              <lb/>
            in propoſito plano, cui (ſi forte non tranſit per G, locum ſtyli) per G, locũ ſtyli parallelam ducemus MN,
              <lb/>
            pro linea meridiana. </s>
            <s xml:id="echoid-s9551" xml:space="preserve">Ad hanc deinde meridianam lineam M N, excitabimus in G, perpendicularem
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-06" xlink:href="note-0168-06a" xml:space="preserve">40</note>
            B G D, abſcindemus{q́ue} G D, dato ſtylo ęqualem. </s>
            <s xml:id="echoid-s9552" xml:space="preserve">Ex centro autem D, arcum circuli deſcribemus A B C,
              <lb/>
            in quo à recta D G B, verſus partes auſtrales, quæ nunc ponantur vergere verſus M, numerabimus com-
              <lb/>
            plementum altitudinis poli B A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9553" xml:space="preserve">verſus boreales partes, hoc eſt, verſus N, ipſam altitudinem poli
              <lb/>
            B C; </s>
            <s xml:id="echoid-s9554" xml:space="preserve">ductis{q́ue} rectis D A, D C, ſecabimus lineam meridianam in punctis H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9555" xml:space="preserve">I. </s>
            <s xml:id="echoid-s9556" xml:space="preserve">Poſt hęc per I, excita-
              <lb/>
            bimus ad meridianam lineam per pendicularem F K, pro linea ęquinoctiali. </s>
            <s xml:id="echoid-s9557" xml:space="preserve">Poſtremo ſumpta recta I E,
              <lb/>
            æquali ipſi I D, deſcribemus ex E, circulum cuiuſcunque magnitudinis, quo diuiſo in partes 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s9558" xml:space="preserve">æquales,
              <lb/>
            initio facto à linea meridiana, reliqua perficiemus, vt ante docuimus in hac propoſ.</s>
            <s xml:id="echoid-s9559" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9560" xml:space="preserve">DEMONSTRATIO huius deſcriptionis facilis eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s9561" xml:space="preserve">Si enim linea meridiana M N, proprium
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-07" xlink:href="note-0168-07a" xml:space="preserve">Demonſtratio
                <lb/>
              huius deſcriptio
                <lb/>
              ni@.</note>
            habeat ſitum, it a vt M, ad auſtrum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9562" xml:space="preserve">N, in boream vergat, triangulum{q́ue} H D I, rectum ſtatuatur ad
              <lb/>
            planum horologij, it a vt in plano Meridiani circuli ſitum habeat; </s>
            <s xml:id="echoid-s9563" xml:space="preserve">quoniam angulus H D G, per conſtru-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-08" xlink:href="note-0168-08a" xml:space="preserve">50</note>
            ctionem, æqualis eſt complemento altitudinis poli, erit reliquus D H G, altitudini poli æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9564" xml:space="preserve">Rurſus
              <lb/>
            quia, per conſtructionem I D G, eſt angulus altitudinis poli, erit reliquus D I G, complemento altitudinis
              <lb/>
            poli æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9565" xml:space="preserve">Sumpto igitur D, vertice ſtyli pro centro mundi, erit D H, faciens cum linea meridiana in
              <lb/>
            H, angulum altitudinis poli, axis mundi occurrens plano horologij in H, centro horologij. </s>
            <s xml:id="echoid-s9566" xml:space="preserve">Recta autem
              <lb/>
            D I, conſtituens cum eadem linea meridiana in I, angulum complementi altitudinis poli, erit communis ſe
              <lb/>
            ctio Meridiani atque Aequatoris, cum eiuſmodi ſectio in ſphæra cum meridiana linea horizontali efficiat
              <lb/>
            ſemper angulum complemento altitudinis poli ęqualem; </s>
            <s xml:id="echoid-s9567" xml:space="preserve">cum axe vero angulum rectum, cuiuſinodi eſt an-
              <lb/>
            gulus H D I, conflatus ex angulo altitudinis poli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9568" xml:space="preserve">angulo complementi eiuſdem altitudinis poli. </s>
            <s xml:id="echoid-s9569" xml:space="preserve">Occur-
              <lb/>
            rit igitur Aequator plano horologij in puncto I, ac proinde, vt ſupra demonſtratum est, erit recta F K,
              <lb/>
            linea æquinoctialis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9570" xml:space="preserve">Recta autem D G, erit communis ſectio Meridiani ac Verticalis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9571" xml:space="preserve">Reliqua omnia de-
              <lb/>
            monſtrabuntur, vt prius.</s>
            <s xml:id="echoid-s9572" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>