169149DE ARCHITEC. LIB. IIII.
De interiore cellarum & pronai distributione. # CAP. # IIII.
DISTRIBVITVR autem longitudo ædis, vti la-
titudo ſit longitudinis dimidiæ partis, ipſaq́; cella par-
te quarta, longior ſit, quàm eſt latitudo cum pariete,
qui paries valuarum habuerit collocationem. Reliquæ
tres partes pronai ad antas parietum procurrant, quæ
antæ columnarum craſsitudinem habere debent. Et ſi
ædes erit latitudine maior quàm pedes XX. duæ columnæ inter duas an-
tas interponantur, quæ diſiungant pteromatos & pronai ſpatium. Item
intercolumnia tria, quæ erunt inter antas & columnas, pluteis marmoreis
ſiue ex inteſtino opere factis intercludantur, ita vti fores habeant, per
quas itinera pronao fiant. Item ſi maior erit latitudo quàm pedes XI. co-
lumnæ contra regiones columnarum, quæ inter antas ſunt, introrſus col-
locentur, & eæ altitudinem habeant æquè, quàm quæ ſunt in fronte. Craſ-
ſitudines autem earum extenuentur his rationibus, vti ſi octaua parte
erunt, quæ ſunt in fronte, hæ fiant nouem partes. Sin autem nona, aut de-
cima, pro rata parte fiant. In concluſo enim aëre, ſi quæ extenuatæ erunt,
non diſcernentur: ſin autem videbuntur graciliores, cum exterioribus fue-
rint ſtriæ vigintiquatuor, in his faciendæ erunt XXVIII. aut XXXII.
Ita quòd detrahitur de corpore ſcapi, ſtriarum numero adiecto adauge-
bitur ratione, quo minus videbitur, & ita exæquabitur diſpari ratione co-
lumnarum craſsitudo. Hoc autem efficit ea ratio, quòd oculus plura &
crebriora ſigna tangendo, maiore viſus circuitione peruagatur. Nanque
ſi duæ columnæ æquè craſſæ lineis circummetientur, è quibus vna ſit non
ſtriata, & altera ſtriata, & circa ſtrigium caua, & angulos ſtriarum linea
corpora tangat, tametſi columnæ æquè craſſæ fuerint, lineæ quæ circun-
datæ erunt, non erunt æquales, quòd ſtriarum & ſtrigium circuitus ma-
iorem efficiet lineæ longitudinem. Sin autem hoc ita videbitur, non eſt
alienum in auguſtis locis, & in concluſo ſpatio graciliores columnarum
ſymmetrias in opere conſtituere, cum habeamus adiutricem ſtriarum
temperaturam. Ipſius autem cellæ parietum craſsitudinem pro rata par-
te magnitudinis fieri oportet, dum antæ eorum craſsitudinibus columna-
rum ſint æquales, & ſi extructi futuri ſint, quàm minutiſsimis cæmentis
rectè ſtruantur. Sin autem quadrato ſaxo aut marmore, maximè modi-
cis paribusq́; videtur eſſe faciendum: quòd media coagmenta medij lapi-
des continentes firmiorem facient omnis operis perfectionem. Item cir-
cum coagmenta & cubilia eminentes expreſsiones, graphicoteram effi-
cient in aſpectu delectationem.
titudo ſit longitudinis dimidiæ partis, ipſaq́; cella par-
te quarta, longior ſit, quàm eſt latitudo cum pariete,
qui paries valuarum habuerit collocationem. Reliquæ
tres partes pronai ad antas parietum procurrant, quæ
antæ columnarum craſsitudinem habere debent. Et ſi
ædes erit latitudine maior quàm pedes XX. duæ columnæ inter duas an-
tas interponantur, quæ diſiungant pteromatos & pronai ſpatium. Item
intercolumnia tria, quæ erunt inter antas & columnas, pluteis marmoreis
ſiue ex inteſtino opere factis intercludantur, ita vti fores habeant, per
quas itinera pronao fiant. Item ſi maior erit latitudo quàm pedes XI. co-
lumnæ contra regiones columnarum, quæ inter antas ſunt, introrſus col-
locentur, & eæ altitudinem habeant æquè, quàm quæ ſunt in fronte. Craſ-
ſitudines autem earum extenuentur his rationibus, vti ſi octaua parte
erunt, quæ ſunt in fronte, hæ fiant nouem partes. Sin autem nona, aut de-
cima, pro rata parte fiant. In concluſo enim aëre, ſi quæ extenuatæ erunt,
non diſcernentur: ſin autem videbuntur graciliores, cum exterioribus fue-
rint ſtriæ vigintiquatuor, in his faciendæ erunt XXVIII. aut XXXII.
Ita quòd detrahitur de corpore ſcapi, ſtriarum numero adiecto adauge-
bitur ratione, quo minus videbitur, & ita exæquabitur diſpari ratione co-
lumnarum craſsitudo. Hoc autem efficit ea ratio, quòd oculus plura &
crebriora ſigna tangendo, maiore viſus circuitione peruagatur. Nanque
ſi duæ columnæ æquè craſſæ lineis circummetientur, è quibus vna ſit non
ſtriata, & altera ſtriata, & circa ſtrigium caua, & angulos ſtriarum linea
corpora tangat, tametſi columnæ æquè craſſæ fuerint, lineæ quæ circun-
datæ erunt, non erunt æquales, quòd ſtriarum & ſtrigium circuitus ma-
iorem efficiet lineæ longitudinem. Sin autem hoc ita videbitur, non eſt
alienum in auguſtis locis, & in concluſo ſpatio graciliores columnarum
ſymmetrias in opere conſtituere, cum habeamus adiutricem ſtriarum
temperaturam. Ipſius autem cellæ parietum craſsitudinem pro rata par-
te magnitudinis fieri oportet, dum antæ eorum craſsitudinibus columna-
rum ſint æquales, & ſi extructi futuri ſint, quàm minutiſsimis cæmentis
rectè ſtruantur. Sin autem quadrato ſaxo aut marmore, maximè modi-
cis paribusq́; videtur eſſe faciendum: quòd media coagmenta medij lapi-
des continentes firmiorem facient omnis operis perfectionem. Item cir-
cum coagmenta & cubilia eminentes expreſsiones, graphicoteram effi-
cient in aſpectu delectationem.