Bernoulli, Daniel, Hydrodynamica, sive De viribus et motibus fluidorum commentarii

Table of handwritten notes

< >
< >
page |< < (3) of 361 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div8" type="section" level="1" n="8">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s65" xml:space="preserve">
              <pb o="3" file="0017" n="17" rhead="SECTIO PRIMA."/>
            vicem veras velocitates diſcrepaſſe, ratione habita ad altitudines aquæ & </s>
            <s xml:id="echoid-s66" xml:space="preserve">ubi-
              <lb/>
            que tales proxime fuiſſe, quæ integræ altitudini debeantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s67" xml:space="preserve">illa autem, quæ
              <lb/>
            loco ultimo fuere citata, quæque pro dimidia altitudine prima fronte viden-
              <lb/>
            tur ſtare, numero apud Authores plurima, movebant procul dubio Newto-
              <lb/>
            num, Virum meritis ſuis immortalem, ut paulo confidentius loqueretur de
              <lb/>
            Theoria, qua aquam per lumen minimum ex vaſe verticaliter ſurſum exili-
              <lb/>
            entem ad dimidiam altitudinem aquæ in vaſe ſtagnantis aſcendere poſſe inve-
              <lb/>
            nerat, etſi aſſertum iſtud omnibus experimentis, quæ de his altitudinibus im-
              <lb/>
            mediate ſumta fuere, contradicat: </s>
            <s xml:id="echoid-s68" xml:space="preserve">Theoriam expoſuit in edit. </s>
            <s xml:id="echoid-s69" xml:space="preserve">prima princ.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s70" xml:space="preserve">Math. </s>
            <s xml:id="echoid-s71" xml:space="preserve">phil. </s>
            <s xml:id="echoid-s72" xml:space="preserve">nat.</s>
            <s xml:id="echoid-s73" xml:space="preserve">, eamque petiit ex preſſione, qua aqua præ foramine poſita
              <lb/>
            moxque egreſſura ad motum cietur. </s>
            <s xml:id="echoid-s74" xml:space="preserve">Quoniam vero natura rei haud ſemper
              <lb/>
            permittere videtur, ut a priori definiatur vis aquam ad effluxum animans, a@-
              <lb/>
            que potius de ea vix aliter, quam ex phænomenis motus, id eſt, a poſterio@i,
              <lb/>
            quod ſæpe expertus ſum, judicare licet, ſuſpectum eſſe debet ratiocinium@ſti
              <lb/>
            principio innixum. </s>
            <s xml:id="echoid-s75" xml:space="preserve">Hinc etiam Vir modo laudatus ſententiam ſuam muta-
              <lb/>
            vit in ſecunda Operis ſui editione, rurſuſque aliquantum in tertia, affirmans
              <lb/>
            aquam ad totam quidem altitudinem aſcendere, venam autem, quam efformat,
              <lb/>
            præ foramine contrahi ſeu gracileſcere, atque ſic utrique phænomeno velo-
              <lb/>
            citatis quantitatisque dato tempore effluentis, quæ ſibi contradicere videban-
              <lb/>
            tur, ſatisſaciens. </s>
            <s xml:id="echoid-s76" xml:space="preserve">Quamvis autem contractionem iſtam fili aquei veram eſſe
              <lb/>
            cauſam, ob quam velocitas a@uæ effluentis non poſſit æſtimari ex quanticate,
              <lb/>
            negandum non ſit, puto tamen, Theoriam ipſi non eſſe ſuperinſtruendam,
              <lb/>
            quia accidentalis eſt, nec ſibimet ubique conſtans, dum velocitas non variat
              <lb/>
            niſi a cauſis alienis veluti attritu, tenacitate aquæ, aliisque ſimilibus. </s>
            <s xml:id="echoid-s77" xml:space="preserve">Sic cum
              <lb/>
            aqua non per ſimplex foramen, ſed per tubulum cylindricum effluit, vena
              <lb/>
            notabiliter non contrahitur ſalva velocitate, excepto eo, quod propter attri-
              <lb/>
            tum ei demitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s78" xml:space="preserve">ſi quis autem hoc non obſtante putet, ex preſſione poſſe re-
              <lb/>
            cte & </s>
            <s xml:id="echoid-s79" xml:space="preserve">tuto aquarum fluxum deduci, hunc rogarim, ut ad caſus magis com-
              <lb/>
            poſitos animum advertat, v. </s>
            <s xml:id="echoid-s80" xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s81" xml:space="preserve">ad fluxum aquæ, quem mira@lem vocat Ma-
              <lb/>
            riottus, ex vaſe, quod diaphragma aliquod foramin@ perforatum in duas ca-
              <lb/>
            vitates aqua implendas diſpeſcit, ſic ut aqu@ per duo foramina transfluere co-
              <lb/>
            gatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s82" xml:space="preserve">de hoc motu loquitur Mari@@@us in tractatu ſuo egregio de motu aqua-
              <lb/>
            rum part. </s>
            <s xml:id="echoid-s83" xml:space="preserve">IV. </s>
            <s xml:id="echoid-s84" xml:space="preserve">pag. </s>
            <s xml:id="echoid-s85" xml:space="preserve">m. </s>
            <s xml:id="echoid-s86" xml:space="preserve">442.</s>
            <s xml:id="echoid-s87" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>