Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
171
171 (165)
172
172 (166)
173
173 (167)
174
174 (168)
175
175 (169)
176
176 (170)
177
177 (171)
178
178 (172)
179
179 (173)
180
180 (174)
< >
page |< < (166) of 778 > >|
172166ALHAZEN quantum cunq; productæ, poteſt eſſe locus imaginum. Verbi gratia: ſit a g diameter circuli a m g: cu-
ius d centrum.
Sumatur in hac diametro punctum z: e cẽtrum uiſus.
108[Figure 108]z t a l m e d b p g Dico, quòd z poteſt eſſe locus imaginis.
Ducatur linea e t z per t pun
ctum circuli:
& ducatur linea d t: erit angulus e t d acutus: [ut demõ-
ſtratum eſt 60 n.
] Fiat aũt ei ęqualis [ք 23 p 1] ꝗ ſit d t l. Palã [per 12 n
4] quòd l reflectetur ad e à puncto t:
& eius imago erit z [ք 6 n. ] Simi
liter ſumpto l puncto:
patebit quod eſt locus imaginis. Ducatur. n. li-
neale uſq;
in b punctũ circuli: & ducatur linea b d: erit [ut prius] an-
gulus e b d acutus.
Fiat ei ęqualis: qui ſit d b p: reflectetur quidẽ pun-
ctum p ad e à puncto b:
[per 12 n 4] & locus imaginis eius erit l: [per
6 n.
] Et ita ſumpto quocunq; alio puncto: erit eadem probatio.
69. Si uiſu et uiſibili in eadẽ diametro circuli (ꝗ eſt cõmunis ſectio
ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculi ſphærici caui) ſitis: imago uidea
tur in ipſo uiſu: ab uno ſemicirculi, uel à quolibet alteri{us} definiti
circuli puncto poteſt ad uiſum reflexio fieri. 23 p 8.
AMplius: punctorum, quæ cõprehẽduntur in his ſpeculis: quo-
rundã imagines quaturor loca ſortiuntur:
quorundã tria: quo-
rundã duo:
quorundã unum. Punctũ, cuius imago in quatuor
ceciderit loca:
â quatuor pũctis determinatis reflectitur, nõ ab alijs,
uel plurib.
Punctum, cuius imago tria ſibi uſurpat loca: à tribus pun-
ctis ſpeculi reflectitur, nõ à plurib.
cuius duo: à duobus. Puncti aũt, cuius imago in unicum caditlo-
cũ:
poterit eſſe: quòd ab uno tãtùm puncto ſit reflexio: & poterit eſſe: quòd à quolibet circuli deter-
minati puncto, non ab alio.
Verbi gratia: ſit e cẽtrum uiſus: h ſit punctũ uiſum in eadẽ diametro: d ſit
centrum circuli.
Ducatur diameter z e h a: aut e d eſt æqualis d h: aut nõ. Sit æqualis: & ſuper e h du
catur à puncto d perpendiculariter diameter g d b:
& ducãtur lineę h g, g e, h b, b e. Palã [per 4 p 1]
quòd triangulũ h g d æquale triãgulo e d g, & ęqua-
109[Figure 109]g c z e d h a b le triãgulo h b d, & triãgulo e b d.
Palàm, quòd, cum
angulus h g e diuiſus ſit per ęqualia, h à puncto g re
flectetur ad e:
[per 12 n 4] & locus imaginis eius eſt
e [per 6 n.
] Similiter h à puncto b reflectetur ad e:
& locus imaginis eius e.
Si igitur diametro z e h a
immota, moueatur ſemicirculus a g z per ſphæram
ſpeculi aut ſolũ triangulũ h g e:
deſcribet quidẽ pun
ctum g motu ſuo circulũ:
& à quolibet puncto circu
li reflectetur h ad e:
& locus imaginis eius ſemper
erit punctũ e.
Et ita patet propoſitum. Quòd aũt ab
alio puncto, ꝗ̃ aliquo illius circuli, nõ poſsit fieri re-
flexio puncti h ad e:
palã per hoc. Sumatur punctũ
c, & ducatur e c, c h:
erit quidẽ [per 7 p 3] e c maior
linea e g, & linea h c minor linea h g.
Quare non erit
proportio e c ad c h, ſicut e d ad d h.
[Quia. n. ex the
ſi punctum h reflectitur ad e à puncto g:
erit per 12
n 4.
3 p 6 e g ad g h, ſicut e d ad d h. Itaq; cum e c, h c
ſint inęquales ipſis e g, g h:
nõ erunt proportionales ipſis e d, d h. ] Igitur [per 3 p 6] linea d c nõ diui-
det angulum e c h per æqualia.
Quare h à puncto c non põtreflecti ad e. [Idẽ breuius cõcludetur ք
4 ꝓ.
geometrię Iordani. Quia. n. triãguli e c h latera e c, h c ſuntinęqualia: & recta c d ab ipſorũ angu
lo eſt in mediũ baſis e h ex theſi:
erit ք allegatã 4 ꝓpoſitionẽ angulus e c d minorangulo h c d. Qua
re h à puncto c ad uiſum e nõ reflectetur.
Quòd aũt e c, h c latera ſint inæqualia, patet: quia per 7 p 3 e
c maior eſt e g, id eſt, h g (ęquales.
n. ſunt è cõcluſo) & h g maior h c: erit e c multò maior h c. ] Eadem
erit probatio, ſi ſumatur c inter g & z.
Si uerò e d fuerit maior d h: mutetur figura: & addatur lineæ
d h, linea h q, ut productum ex e q in q h, ſit æquale quadrato d q.
Erit igitur proportio e q ad d q, ſi-
cut d q ad h q, ſicut probat Euclides [17 p 6.
] Fiat circulus ad quãtitatẽ ſemidiametri q d: cuius q cẽ
trum:
g, b loca ſectionis duorũ circulorum: & ducãtur lineę e g, e b, q g, q b, d g, d b, h g, h b. Palã ergo,
quòd erit proportio e q ad q g, ſicut q g ad q h:
[ęquales enim ſunt q g, d q ք 15 d 1: itaq; e q ad d q & q
g eãdẽ habet rationẽ ք 7 p 5:
& iã patuit, ut e q ad d q, ſic d q ad h q: ergo per 7 p 5, ute q ad g q, ſic g q
ad h q] & angulus g q h cõmunis utriq;
triãgulo e q g, h q g. Igitur illa duo triãgula ſunt ſimilia. [ք 6.
4 p.
1 d 6. ] Erit igitur proportio e q ad q g, ſicute e g ad g h. Erit igitur e d ad d h, ſicut e g ad g h. [oſten
ſũ.
n. eſt, ut tota e q ad totã d q, ſic ablata d q ad ablatã h q: ergo ք 19 p 5, uttota e q ad totã d q, id eſt q
g.
ſic reliqua e d ad reliquã d h: ſed ut e q ad q g, ſic e g ad g h: ergo ք 11 p 5 ut e d ad d h, ſice g ad g h. ]
Quare [ք 3 p 6] linea d g diuidet angulũ e g h ք ęqualia.
Vnde punctũ h à pũcto g reflectetur ad e:
12 n 4] & locus imaginis eius pũctũ e [ք 6 n.
] Similiter h à pũcto b reflectetur ad e: & locus imaginis
eſt pũctũ e.
Si ergo moueatur triãgulũ e g h, pũctis e, h immotis: pũctũ g deſcribet in ſphęra circulũ,
à cuius quolibet pũcto reflectetur h ad e:
& ſemք erit locus imaginis e. Et qđ ab alio pũcto, ꝗ̃ aliquo
illius circuli, nõ poſsit h reflecti ad e:
palã, ut prius. Si. n. ſumatur c inter g & a: erit e c maior e g, & h c

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index