175148De Mundi Fabrica,
LIBER DECIMVSQVARTVS
DE IOVE.
DE IOVE.
Locus, ſeu diſtantia Iouis à terra. Cap. I.
SVpra Martis reuolutiones, communis Aſtronomorũ ſententia, Iouis circulationes ſtatuit.
Primo quia in
mutuis eorum Synodis ſydus Martis occultat ſydus Iouis; quod euincit Iouem ſupra Martem incedere.
Eadem ratione ipſe Iupiter infra Saturnum collocatur. Secundo Iupiter minorem exhibet parallaxim,
quam Mars; maiorem vero quam Saturnus, ex Tychone: igitur medius intra eos reſidebit. Tertio ex motuũ
velocitate idem conijcitur, eſt enim Marte velocior, Saturno vero tardior; medius igitur ei locus conceda-
tur. diſtantiam vero Iouis a terra mediocrem, ex Tychone, pono eſſe ſemid. terrę 3990. quam ipſe ex deprę-
henſa accuratè eius parallaxi, deduxit. ſed alio modo, & quidem peracuto, quem nuper Pater Chriſtophorus
Scheiner in ſuis Mathem. diſquiſitionibus expoſuit, diſtantia huius planetæ à terra inueſtigari poteſt: qui
modus nititur motibus ſatellitum Iouis, quos ope Teleſcopij acutiſſimus Galilæus omnium primus mundo
reuelauit, vt ſuo loco dicetur. ſunt autem quatuor paruæ ſtellulæ, quæ perpetuo circa Iouem circumferun-
tur, eo modo quo Mercurius, & Venus circa Solem. Verum præſens figura inſpiciatur, in qua ſidus A. ſit
101[Figure 101]
Iupiter.
B, Terra.
C, Sol iam demerſus:
fiat igitur trigonum
A B C, cuius latus A B, referat diſtantiam Iouis a terra, cuius
quantitas indaganda proponitur. circelli 4. circa Iouem de-
ſcripti, ſunt ij, quos eius comites N G D K. circa eum deſcri-
bunt, quorum Ioui propinquior D S L F. percurritur a ſtella
D, quam nunc aſſumimus. conus A Y, niger, eſt vmbra Iouis
quam ipſius hi comites manifeſtam reddiderunt, dum in ea
(non ſecus ac Luna in vmbra terræ) latitantes, ſuos quandoq;
inſpectores deludunt. Prænotandũ etiam eſt ſtellam ſeu pla-
netam D, ſuam circa louẽ reuolutionem abſoluere hor. 42 {1/2}.
eundemq; bis ſupra Iouem latere; latet enim primo directè
ſupra Iouem apud S, ob Iouis interpoſitionem, & fulgorem.
ſecũdo quando in vmbram propè V, incurrit. oportet igitur
diligenter obſeruare tẽpus quod à prima latebra S, ad ſecun-
dam V, intercedit. quo tempore conficit arcum S V, ex noti-
tia enim huius temporis innoteſcet arcus S V, & conſequen-
ter angulus S A V, ei inſiſtens; hoc modo; ponamus tempus
illud ex obſeruatione depræhenſum, duarum eſſe horarum;
iam ſic per auream Arithm. regulam ratiocinandũ eſt; ſi hor.
42 {1/2}. ſtella D, perficit totum gyrum, ſeu gr. 360. duabus horis
quot gradus percurret, inueniemus gr. 17 {1/7}. ergo arcus S V, &
proinde angulus S A V, erit totidem graduum; quare & an-
gulus B A C, ei ad verticem, & æqualis per 15. primi, erit pa-
riter gr. 17 {1/7}. eſt autem angulus trianguli B A B, ſed angulus
quoque B, cognoſcitur, continet enim diſtantiam inter Io-
uem, & Solem in Zodiaco, quã refert arcus R Q C, ex B, de-
ſcriptus; quem Aſtronomos tum ex obſeruatione, tum ex cal-
culo cognoſcere poſſe certum eſt. Latus præterea B C, cum
ſit diſtantia Solis à terra, notum eſt. Cum igitur in hoc triangulo A B C, noti ſunt duo anguli cum vno late-
re, patet ex Apparatu noſtro, nos poſſe cognoſcere laterũ proportiones. quare non latebit quoties latus B C,
notum, contineatur in B A, vnde nota euadet B A, diſtantia Iouis a terra, quod erat inquirendum. Verum
opus eſt pluribus accuratiſq; obſeruationibus, ijſque optimo Teleſcopio peractis.
mutuis eorum Synodis ſydus Martis occultat ſydus Iouis; quod euincit Iouem ſupra Martem incedere.
Eadem ratione ipſe Iupiter infra Saturnum collocatur. Secundo Iupiter minorem exhibet parallaxim,
quam Mars; maiorem vero quam Saturnus, ex Tychone: igitur medius intra eos reſidebit. Tertio ex motuũ
velocitate idem conijcitur, eſt enim Marte velocior, Saturno vero tardior; medius igitur ei locus conceda-
tur. diſtantiam vero Iouis a terra mediocrem, ex Tychone, pono eſſe ſemid. terrę 3990. quam ipſe ex deprę-
henſa accuratè eius parallaxi, deduxit. ſed alio modo, & quidem peracuto, quem nuper Pater Chriſtophorus
Scheiner in ſuis Mathem. diſquiſitionibus expoſuit, diſtantia huius planetæ à terra inueſtigari poteſt: qui
modus nititur motibus ſatellitum Iouis, quos ope Teleſcopij acutiſſimus Galilæus omnium primus mundo
reuelauit, vt ſuo loco dicetur. ſunt autem quatuor paruæ ſtellulæ, quæ perpetuo circa Iouem circumferun-
tur, eo modo quo Mercurius, & Venus circa Solem. Verum præſens figura inſpiciatur, in qua ſidus A. ſit
A B C, cuius latus A B, referat diſtantiam Iouis a terra, cuius
quantitas indaganda proponitur. circelli 4. circa Iouem de-
ſcripti, ſunt ij, quos eius comites N G D K. circa eum deſcri-
bunt, quorum Ioui propinquior D S L F. percurritur a ſtella
D, quam nunc aſſumimus. conus A Y, niger, eſt vmbra Iouis
quam ipſius hi comites manifeſtam reddiderunt, dum in ea
(non ſecus ac Luna in vmbra terræ) latitantes, ſuos quandoq;
inſpectores deludunt. Prænotandũ etiam eſt ſtellam ſeu pla-
netam D, ſuam circa louẽ reuolutionem abſoluere hor. 42 {1/2}.
eundemq; bis ſupra Iouem latere; latet enim primo directè
ſupra Iouem apud S, ob Iouis interpoſitionem, & fulgorem.
ſecũdo quando in vmbram propè V, incurrit. oportet igitur
diligenter obſeruare tẽpus quod à prima latebra S, ad ſecun-
dam V, intercedit. quo tempore conficit arcum S V, ex noti-
tia enim huius temporis innoteſcet arcus S V, & conſequen-
ter angulus S A V, ei inſiſtens; hoc modo; ponamus tempus
illud ex obſeruatione depræhenſum, duarum eſſe horarum;
iam ſic per auream Arithm. regulam ratiocinandũ eſt; ſi hor.
42 {1/2}. ſtella D, perficit totum gyrum, ſeu gr. 360. duabus horis
quot gradus percurret, inueniemus gr. 17 {1/7}. ergo arcus S V, &
proinde angulus S A V, erit totidem graduum; quare & an-
gulus B A C, ei ad verticem, & æqualis per 15. primi, erit pa-
riter gr. 17 {1/7}. eſt autem angulus trianguli B A B, ſed angulus
quoque B, cognoſcitur, continet enim diſtantiam inter Io-
uem, & Solem in Zodiaco, quã refert arcus R Q C, ex B, de-
ſcriptus; quem Aſtronomos tum ex obſeruatione, tum ex cal-
culo cognoſcere poſſe certum eſt. Latus præterea B C, cum
ſit diſtantia Solis à terra, notum eſt. Cum igitur in hoc triangulo A B C, noti ſunt duo anguli cum vno late-
re, patet ex Apparatu noſtro, nos poſſe cognoſcere laterũ proportiones. quare non latebit quoties latus B C,
notum, contineatur in B A, vnde nota euadet B A, diſtantia Iouis a terra, quod erat inquirendum. Verum
opus eſt pluribus accuratiſq; obſeruationibus, ijſque optimo Teleſcopio peractis.
Motus Iouis. Cap. II.
VT Aſtronomi obſeruationes, quam in motibus Iouis habuerunt, ſaluare poſſent, ſuppoſuerunt gyrum,
ſiue regionem eius, eſſe centro mundi eccentricam; ſed habere pro centro Solem, quemadmodũ etiam
Mars; quare eandem figuram, quam pro Marte conſtruximus, nũc Ioui applicare poſſumus, variatis tantum-
modo diſtantijs, & magnitudinibus. Ea igitur nunc repetatur, in qua epicyclus, & eccentricus modi Ioui in-
ſeruiant. linea igitur T M, quæ refert mediocrem planetæ diſtantiam a terra, continebit nunc ſemid. terræ
3990. linea vero T P, multo longior quã in Marte erit; quippe quod Iupiter non deſcendat intra Solis regio-
nem, quanta autem ſit, non definio. debet tamen eſſe breuior, quam T M, ideſt, cont@nere pauciores ſemid.
quam 3990. linea autem T E A, quæ maximam, & apogæam remotionem planetę refert, maior quidem
ſiue regionem eius, eſſe centro mundi eccentricam; ſed habere pro centro Solem, quemadmodũ etiam
Mars; quare eandem figuram, quam pro Marte conſtruximus, nũc Ioui applicare poſſumus, variatis tantum-
modo diſtantijs, & magnitudinibus. Ea igitur nunc repetatur, in qua epicyclus, & eccentricus modi Ioui in-
ſeruiant. linea igitur T M, quæ refert mediocrem planetæ diſtantiam a terra, continebit nunc ſemid. terræ
3990. linea vero T P, multo longior quã in Marte erit; quippe quod Iupiter non deſcendat intra Solis regio-
nem, quanta autem ſit, non definio. debet tamen eſſe breuior, quam T M, ideſt, cont@nere pauciores ſemid.
quam 3990. linea autem T E A, quæ maximam, & apogæam remotionem planetę refert, maior quidem