Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 201
>
[Note]
Page: 38
[Note]
Page: 38
[Note]
Page: 38
[Note]
Page: 38
[Note]
Page: 38
[Note]
Page: 38
[Note]
Page: 38
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 201
>
page
|<
<
(155)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div524
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
144
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s9957
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
155
"
file
="
0175
"
n
="
175
"
rhead
="
LIBER SECVNDVS.
"/>
tudinis poli B A N, ita vt A N, ſit axis mundi, in quo ſumatur quodcunque punctum N, pro centro mun
<
lb
/>
di, ex quo ducta perpendicularis ad A N, referet ſectionem communem Meridiani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9958
"
xml:space
="
preserve
">Acquatoris, quem-
<
lb
/>
admodum paulo ante rectæ F E, G H. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9959
"
xml:space
="
preserve
">Sed quoniam, ſi punctum N, longius aliquanto abfuerit à centro
<
lb
/>
horologij A, ad eum finem, vt ſtylus, qui ex N, ad A B, ducendus eſt perpendicularis, decentem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9960
"
xml:space
="
preserve
">con-
<
lb
/>
ſpicuam habere poſſit magnitudinem, perpendicularis ex N, ad A N, ducta in remotiſſimo puncto ipſi me
<
lb
/>
ridianæ lineę A B, occurrit, vt difficile ſit illud abſque crrore deprehendere, quòd perpendicularis illa fa-
<
lb
/>
cile hinc inde deflectere poſſit; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9961
"
xml:space
="
preserve
">inueniemus punctum illius occurſus hac induſtria ſatis exquiſitè. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9962
"
xml:space
="
preserve
">Diuiſa
<
lb
/>
recta A N, in quotcunque partes æquales, ita vt perpendicularis ex O, puncto diuiſionis ipſi A, proximo
<
lb
/>
ducta ad A N, commodè ſecare queat rectam A B, in P; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9963
"
xml:space
="
preserve
">ſi in A B, producta acceperimus lineam tam
<
lb
/>
multiplicem ipſius A P, quàm eſt multiplex A N, ipſius A O, erit vltimum punctum illius multiplicis
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0175-01
"
xlink:href
="
note-0175-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
illud, in quod cadet neceſſario perpendicularis ex N, ad A N, ducta. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9964
"
xml:space
="
preserve
">Quod hoc modo confirmabimus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9965
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam quam proportionem habet A N, ad A O, talem habet multiplex illa in recta A B, ad A P; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9966
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0175-02
"
xlink:href
="
note-0175-02a
"
xml:space
="
preserve
">2. ſexti.</
note
>
erit recta ex N, ad extremum punctum illius multiplicis ducta, parallela ipſi O P; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9967
"
xml:space
="
preserve
">ac proinde angulus
<
lb
/>
ad N, angulo ad O, ęqualis, vtpotèrectus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9968
"
xml:space
="
preserve
">Cadio ergo dicta perpendicularis ex N, in dictum punctum
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0175-03
"
xlink:href
="
note-0175-03a
"
xml:space
="
preserve
">29. primi.</
note
>
rectę A B: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9969
"
xml:space
="
preserve
">alias ſi in aliud punctum caderet, ducerentur ex N, duæ perpendiculares ad A N, quod eſt
<
lb
/>
abſurdum, Vides ergo ingens valde planum requiri ad huiuſmodi horologium deſcribendum, ſi ſtylus me-
<
lb
/>
diocrem longitudinem haberc debeat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9970
"
xml:space
="
preserve
">Stylus enim ex O, ductus perpendicularis ad A B, nimis breuis
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9971
"
xml:space
="
preserve
">Neque verò hic prius incommodum vit are poſſumus, ſed inuento prædicto puncto in recta A B, de-
<
lb
/>
ſcribendum erit horologium, vt in hac propoſ tradidimus, hoc eſt, ab illo puncto inuento abſcindenda eſt
<
lb
/>
recta ex A B, æqualis perpendiculari lineæ ex N, ad A N, ductæ, cadenti{q́ue} in dictum punctum, per quod
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0175-04
"
xlink:href
="
note-0175-04a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
ad A B, perpendicularis ducenda eſt pro ęquinoctiali linea. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9972
"
xml:space
="
preserve
">Deinde ex puncto, quod terminat rectam il-
<
lb
/>
lam perpendiculari ex N, ductę ad A N, æqualem, circulus deſcribendus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9973
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9974
"
xml:space
="
preserve
">In exemplo recta A N,
<
lb
/>
octupla eſt rectæ A O. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9975
"
xml:space
="
preserve
">Vnde ipſius A P, octuplam rectam abſcindere nos oportebit ex A B. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9976
"
xml:space
="
preserve
">Sed
<
lb
/>
ſi axem terminemus in Q, abſcindenda erit ex A B, recta ipſius A B, tripla, quia & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9977
"
xml:space
="
preserve
">A Q, ipſius A O,
<
lb
/>
tripla eſt.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9978
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s9979
"
xml:space
="
preserve
">FORTASSIS autem id, quod proponitur, certius aſſequemur, (Nam quando maxima eſt altitu
<
lb
/>
do poli, ita vt axis A N, angulum ferèrectum cum A B, conficiat, non facile quoque eſt punctum P, di-
<
lb
/>
gnoſcere, quòd nimis acutus ſit angulus A P O) ſi prius in recta A B, punctum quodcunque eligamus,
<
lb
/>
puta P, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9980
"
xml:space
="
preserve
">ex eo ad A N, perpendicularem excitemus P O. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9981
"
xml:space
="
preserve
">Nam ſi ipſi A O, quotcunque portiones
<
lb
/>
æquales abſcindamus vſque ad N, vel Q, vel vſque ad quoduis aliud punctum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9982
"
xml:space
="
preserve
">in A B, ſumamus re-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0175-05
"
xlink:href
="
note-0175-05a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
ctam it a multiplicem ipſius A P, vt multiplex eſt A N, vel A Q, vel alia aliqua portio aſſumpta in
<
lb
/>
axe A N, ipſius A O, ad eundem ſcopum, ad quem tendebamus antea, perueniemus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9983
"
xml:space
="
preserve
">certius
<
lb
/>
quidem multo. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9984
"
xml:space
="
preserve
">Quis enim non videt, nos hac ratione in puncto P, aſſumendo, atque adeò inrecta
<
lb
/>
A P, minus poſſe hallucinari, quàm prius, cum idem punctum P, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9985
"
xml:space
="
preserve
">rectam A P, quæreremus per
<
lb
/>
perpendicularem O P? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9986
"
xml:space
="
preserve
">quippe cum anguſtię anguli acuti A P O, punctum illud valde ambiguum red-
<
lb
/>
dant, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9987
"
xml:space
="
preserve
">incertum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9988
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s9989
"
xml:space
="
preserve
">NEQVE vero prætereundum hoc loco videtur, Orontium Finęum inſigniter deceptum eſſe in de-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0175-06
"
xlink:href
="
note-0175-06a
"
xml:space
="
preserve
">Error Orontii
<
lb
/>
Finæi in deſcri-
<
lb
/>
ptione horolo-
<
lb
/>
gii Aſtronomi-
<
lb
/>
ci horizontalis
<
lb
/>
& Verticalis.</
note
>
ſcriptione horologij Aſtronomici tam horizontalis, quàm Verticalis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9990
"
xml:space
="
preserve
">Quod vt planum fiat, verba ipſius
<
lb
/>
in medium afferemus, errorem{q́ue} detegemus, ne ſimul cum eo in errorem quis inducatur, quod multis iam,
<
lb
/>
auctoritate forſan Orontij deceptis, contigiſſe animaduertimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9991
"
xml:space
="
preserve
">Ita igitur libro 1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9992
"
xml:space
="
preserve
">propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9993
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9994
"
xml:space
="
preserve
">horologiorũ
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0175-07
"
xlink:href
="
note-0175-07a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
Protypum (quem ipſe appellat) deſcribit, quo tam horizontalia, quàm Verticalia horologia, vt ipſe ait,
<
lb
/>
fabricantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9995
"
xml:space
="
preserve
">Super oblato plano, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9996
"
xml:space
="
preserve
">circa datum in eo centrum A, circulus deſcribatur B C D E,
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0175-01
"
xlink:href
="
fig-0175-01a
"
number
="
128
">
<
image
file
="
0175-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0175-01
"/>
</
figure
>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0175-08
"
xlink:href
="
note-0175-08a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
binisq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9997
"
xml:space
="
preserve
">diametris B D, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9998
"
xml:space
="
preserve
">C E, in codem centro A, ſeſe ad rectos dirimentibus angulos, in quatuor
<
lb
/>
quadrantes ſolito more diuidatur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9999
"
xml:space
="
preserve
">Horum porro quadrantũ dexter & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10000
"
xml:space
="
preserve
">ſuperior B C, in 90. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10001
"
xml:space
="
preserve
">partes
<
lb
/>
adinuicem æquales diſtribuatur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10002
"
xml:space
="
preserve
">primo quidem in tres, poſtea quælibet in 6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10003
"
xml:space
="
preserve
">tandem quælibet in
<
lb
/>
5. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10004
"
xml:space
="
preserve
">Sumpta poſtmodum libera poli borealis ſublimitate, ſiue regionis latitudine, ad quam videli-
<
lb
/>
set iuuat horologia fabricare: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10005
"
xml:space
="
preserve
">ca ſupputetur in quadrante B C, à ſigno quidem B, verſus C. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10006
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>