179152De Mundi Fabrica,
LIBER DECIMVS QVINTVS
DE SATVRNO.
DE SATVRNO.
SAturni Hierogliphicum falx eſt, qua carnes lanius ſecat, quod poetæ Saturnum omnium rerum lanium
ſaciant. huius notæ manubrium ſuperius eſt; planetarum notas habes in Pierio Valeriano.
ſaciant. huius notæ manubrium ſuperius eſt; planetarum notas habes in Pierio Valeriano.
Locus, & distantia Saturni. Cap. I.
SAturnum ſuos circuitus ſupra Iouis regionem exercere, qui Solem vti centrum reſpiciant, vſitatis ra-
tionibus Aſtronomi confirmant, videlicet primo ab occultationibus, quod a Ioue quandoque occulte-
tur, vnde ſupra eum neceſſe eſt incedat. Secundo a parallaxi, quam Tycho minorẽ aſſerit, quam louis, eam-
que quartam partem minuti facit. Tertio à motuum comparatione: nam cum ſit tardiſſimus omnium pla-
netarum, ei etiam competit amplior gyrus, gui videlicet maiori tempore, ſiue tardius perambuletur. Di-
ſtantiam vero eius à terra mediocrem eſſe 10′550′. ſemidiameter terræ idem Tycho tradit. de minima, &
maxima nihil nunc certi habeo. qua propter eadem figura, quæ pro Marte, ac Ioue inſeruit commodari
ctiam Saturno poteſt; ſi linea T M, quæ mediocrem diſtantiam refert, ponamus continere ſemidiameter
terræ 10′550. ea igitur nunc reuiſatur.
tionibus Aſtronomi confirmant, videlicet primo ab occultationibus, quod a Ioue quandoque occulte-
tur, vnde ſupra eum neceſſe eſt incedat. Secundo a parallaxi, quam Tycho minorẽ aſſerit, quam louis, eam-
que quartam partem minuti facit. Tertio à motuum comparatione: nam cum ſit tardiſſimus omnium pla-
netarum, ei etiam competit amplior gyrus, gui videlicet maiori tempore, ſiue tardius perambuletur. Di-
ſtantiam vero eius à terra mediocrem eſſe 10′550′. ſemidiameter terræ idem Tycho tradit. de minima, &
maxima nihil nunc certi habeo. qua propter eadem figura, quæ pro Marte, ac Ioue inſeruit commodari
ctiam Saturno poteſt; ſi linea T M, quæ mediocrem diſtantiam refert, ponamus continere ſemidiameter
terræ 10′550. ea igitur nunc reuiſatur.
Illuminatio, & vmbra Saturni. Cap. II.
ILluminari à Sole vti cæteros pars eſt credere.
eſt autem lux eius plumbea.
quantitas eius vmbræ in maxi-
ma eius diſtantia à Sole, indagata eſt eadem ratione vt in ſuperioribus, inuentaque eſt extendi penè ſemi-
diam. terræ 12′527′. quæ cum maxima eius diſtantia a Sole 10592. efficit 23′124. quare ſi ſtellæ ponantur di-
ſtare à Sole tantu@modo 13′000. poterunt eclipſari a Saturno. quapropter vaide dignum eſt obſeruatione
an ſtell@ fixæ ab hac Saturni vmbra obſcurentur. hinc enim plura ſcitu admodũ iucunda poſſunt inueſtigari.
ma eius diſtantia à Sole, indagata eſt eadem ratione vt in ſuperioribus, inuentaque eſt extendi penè ſemi-
diam. terræ 12′527′. quæ cum maxima eius diſtantia a Sole 10592. efficit 23′124. quare ſi ſtellæ ponantur di-
ſtare à Sole tantu@modo 13′000. poterunt eclipſari a Saturno. quapropter vaide dignum eſt obſeruatione
an ſtell@ fixæ ab hac Saturni vmbra obſcurentur. hinc enim plura ſcitu admodũ iucunda poſſunt inueſtigari.
Figura Saturni. Cap. III.
FIguram eius vti in alijs eſſe ſphæricam par eſt exiſtimare.
veruntamen ſi per Teleſcopium inſpicia-
tur non ſemper rotunda apparot, ſed aliquando oualis, aliquando etiam tricorporeus ſpectatur. qua de
re ſeorſim poſtea agemus.
tur non ſemper rotunda apparot, ſed aliquando oualis, aliquando etiam tricorporeus ſpectatur. qua de
re ſeorſim poſtea agemus.
Magnitudo Saturni. Cap. IV.
IN mediocri diſtantia ſemidiametrorum terræ 10′550.
exhibet diametrum apparentem min.
propè 19′.
vnde conſtructo de more triangulo, eliciemus rationem diamet. Saturni ad diametrum terræ, & conſe-
quenter ſphærarum rationes. diameter eius continet diametrum terræ bis, cum {9/11}. in ratione videlicet 31.
ad 11. vnde ſphærarum proportio erit vt 22. ad 1. quare Saturnus terram adæquabit vicies, & bis: cum au-
tem notæ ſint cæterorum planetarum magnitudines ad eandem terram, notæ quoque euadent ad Satur-
num; eritque Saturnus ad Iouem vt 1 {4/7}. ad 1. ad Solem vti 1. ad 6 {4/11}. ad Martem vti 286. ad 1. ad Lunam
vti 180. ad 1. ad Venerem ſicuti 133. ad 1.
vnde conſtructo de more triangulo, eliciemus rationem diamet. Saturni ad diametrum terræ, & conſe-
quenter ſphærarum rationes. diameter eius continet diametrum terræ bis, cum {9/11}. in ratione videlicet 31.
ad 11. vnde ſphærarum proportio erit vt 22. ad 1. quare Saturnus terram adæquabit vicies, & bis: cum au-
tem notæ ſint cæterorum planetarum magnitudines ad eandem terram, notæ quoque euadent ad Satur-
num; eritque Saturnus ad Iouem vt 1 {4/7}. ad 1. ad Solem vti 1. ad 6 {4/11}. ad Martem vti 286. ad 1. ad Lunam
vti 180. ad 1. ad Venerem ſicuti 133. ad 1.
Motus Saturni. Cap. V.
MOtus Sa urni perſimiles ſunt motibus Iouis, &
Martis;
nam &
eodem modo epicyclus mouetur in
longitudinem; & eodem modo planeta hic motu anomaliæ cietur in peripheria epicycli, vt mirabili
illo ad Solem reſpectu reuoluatur: pariter etiam in latitudinem exorbitet: & ab ijſdem principijs numere-
tur. Solummodo differunt in quantitate, nam motus Saturni diarius eſt longitudine min. 2′. 1″. annuus
gr. 12. 13′. quare totum Zodiacum abſoluitannis Aegyptijs 29. diebus 184. hor. 8. motus anomaliæ quoti-
dianus eſt 57′. 8′. annuus ſign. 11. gr. 17. min. 32′. totaq; abſoluitur anno vno ſimplici, diebus 12. hor. 21. mo-
tus deniq; in latitudinem tam in Boream, quam in Auſtrum ab ecliptica excurrit pluſquam tres gradus. in-
terim motu diurno reuoluitur, vnde ab vno tropico ad alterum ſpiratim procedit. quod ſi ab eo immunis eſ-
ſet, deſcriberet ſpiralem implexam ſimilem martiali; ſed quæ frequentiores haberet lineas; ſæpius enim
Saturnum Solaſſequitur, quam Martem, & Iouem.
longitudinem; & eodem modo planeta hic motu anomaliæ cietur in peripheria epicycli, vt mirabili
illo ad Solem reſpectu reuoluatur: pariter etiam in latitudinem exorbitet: & ab ijſdem principijs numere-
tur. Solummodo differunt in quantitate, nam motus Saturni diarius eſt longitudine min. 2′. 1″. annuus
gr. 12. 13′. quare totum Zodiacum abſoluitannis Aegyptijs 29. diebus 184. hor. 8. motus anomaliæ quoti-
dianus eſt 57′. 8′. annuus ſign. 11. gr. 17. min. 32′. totaq; abſoluitur anno vno ſimplici, diebus 12. hor. 21. mo-
tus deniq; in latitudinem tam in Boream, quam in Auſtrum ab ecliptica excurrit pluſquam tres gradus. in-
terim motu diurno reuoluitur, vnde ab vno tropico ad alterum ſpiratim procedit. quod ſi ab eo immunis eſ-
ſet, deſcriberet ſpiralem implexam ſimilem martiali; ſed quæ frequentiores haberet lineas; ſæpius enim
Saturnum Solaſſequitur, quam Martem, & Iouem.