Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of figures

< >
[Figure 101]
[Figure 102]
[103] c d b a
[104] a c b d g l e l f
[105] a b c d e f k g h o
[106] d e a b c
[107] b a e d c
[108] Tetra cedron.
[109] Exace dron.
[110] Octo cedron
[111] Icoſa he dron.
[Figure 112]
[Figure 113]
[114] Gn@m@.
[115] a g h b e m n f c k l d 1
[116] g h b e m n f c k l d 2
[117] a k l m b e q r g f ſ t h c n o p d 3
[118] a g h b e m n f c k l d 4
[119] a k b e m g f n h c l d 5
[120] a b c d 1
[121] a b c e d 2
[122] a b c e d 3
[123] b d a e c
[124] a b 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48
[125] h c d a b g f e
[Figure 126]
[127] G E C D F B A
[128] G E D C B F A H
[129] A B E F C D G H
[130] a b c d
< >
page |< < (cxxv) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div187" type="section" level="1" n="28">
          <pb o="cxxv" file="0181" n="181" rhead="ſachen/ Das ſechſt bůch."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4249" xml:space="preserve">Es ſchreibt Galenus es wachs die gerſten in Cappadocia on ein haut. </s>
            <s xml:id="echoid-s4250" xml:space="preserve">di
              <lb/>
            ſes hab ich wöllen fleyſſiger erfaren. </s>
            <s xml:id="echoid-s4251" xml:space="preserve">dann es hatt nitt mögen gerſten ſein.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4252" xml:space="preserve">Es hatt in aber betrogen/ wie es ietz auch in Italien zughet. </s>
            <s xml:id="echoid-s4253" xml:space="preserve">dañ es wachſet
              <lb/>
            gerſtẽ/ wölche wañ mã ſie in {der} ſcheürẽ treſchet/ die hut abzeüchet/ wie {der} weyſ
              <lb/>
            ſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s4254" xml:space="preserve">Doch wachſen ſie nitt on ein haut/ hãget aber nitt alſo hert an/ wie am
              <lb/>
            reyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s4255" xml:space="preserve">Alſo habend ſolliche kleine vnderſcheid zůzeytten/ in den dingen zů
              <lb/>
            beſchreiben/ groſſe jrthumen gemacht.</s>
            <s xml:id="echoid-s4256" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4257" xml:space="preserve">Es ſeind auch in den gewächſen wunderbare breüch/ als in dem land Pe
              <lb/>
            ru in den bintzen beſchicht/ mitt wölchen ſie brucken machen/ als mitt einẽ
              <lb/>
            kläbenden geäder. </s>
            <s xml:id="echoid-s4258" xml:space="preserve">Wie aber die ſtein kom̃lichen ſeind zäche gewächs für zů
              <lb/>
            bringen/ alſo iſt das feiſt erterich den früchten nutz/ ſo keine kernen ha-
              <lb/>
            bend/ als den feigen vnnd treüblen. </s>
            <s xml:id="echoid-s4259" xml:space="preserve">Denen aber ſo kernen habend/
              <lb/>
            ſchadet es überauß vyl. </s>
            <s xml:id="echoid-s4260" xml:space="preserve">Darumb ſagt man daß in den Inſlen Niſpaniola/
              <lb/>
            weil die feiſt iſt/ keine ölbäum ſeyend. </s>
            <s xml:id="echoid-s4261" xml:space="preserve">doch wachſen die dattlen/ es were dañ
              <lb/>
            ſach daß man den vnderſcheid von der feiſte/ vnnd nitt von den kernen
              <lb/>
            nem̃en ſolte/ dann daß öl iſt am feißten. </s>
            <s xml:id="echoid-s4262" xml:space="preserve">dannen har auch die reben daſelb-
              <lb/>
            ſten vnnd nitt dattelbäüm ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s4263" xml:space="preserve">Die Caſſia oder Indiſche hülſen wachſet
              <lb/>
            kümmerlich. </s>
            <s xml:id="echoid-s4264" xml:space="preserve">doch thůt die Soñ allen wol.</s>
            <s xml:id="echoid-s4265" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4266" xml:space="preserve">Es ſeind ettliche kreüter ſo ſaltz in inen haben/ auch bey vns/ wie an ei-
              <lb/>
            nem anderen orth angezeigt. </s>
            <s xml:id="echoid-s4267" xml:space="preserve">darzů iſt ein kraut in dem land Popayon/ wöl
              <lb/>
            ches ſo man es ſeüdet/ vnd das geſotten waſſer gefreürt/ ſaltz wirt/ doch
              <lb/>
            wüeſt/ vñ vollkom̃en/ vnnd böß. </s>
            <s xml:id="echoid-s4268" xml:space="preserve">Dann weil des ſaltz natur den gewächſen
              <lb/>
            zů wider/ hatt es vyl feüchte müſſen haben/ mit dem es vermiſchet wurde/
              <lb/>
            vnnd deßhalben wirt es vnrein/ vnuollkom̃en vnd böß. </s>
            <s xml:id="echoid-s4269" xml:space="preserve">Nicht deſtminder
              <lb/>
            wirt es doch auß denen dingen/ vnnd auß dem vyl ding/ als gefrüerung
              <lb/>
            deß ſaltzes/ vnnd der gleichen.</s>
            <s xml:id="echoid-s4270" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4271" xml:space="preserve">Cabua iſt ein kraut das groſſe bletter hatt/ an wölchem ein weyßhar wa-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0181-01" xlink:href="note-0181-01a" xml:space="preserve">wunderb
                <gap/>
                <lb/>
              kreüter.</note>
            chſet/ das ſtercker iſt dañ der hanff/ auß wölchem die Indier bey der ſtatt
              <lb/>
            Quitum in dem land Peru (wie es der gemein man nennet) ſchů machen.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4272" xml:space="preserve">Es iſt noch aber vyl ein wũderbarer gewechs/ ſo bey Mexicẽ gar vyl ſteht/
              <lb/>
            wölches ſie Metel/ die andere Magneen nennen/ ein art des diſtels/ in der
              <lb/>
            dicken wie eines mans ſchenckel/ in der höhe aber wie zwen man/ zů niderſt
              <lb/>
            breitter dann oben. </s>
            <s xml:id="echoid-s4273" xml:space="preserve">es hatt bey den fiertzig bletter/ ſo vnden dick ſeind/ dem
              <lb/>
            nach breitt/ vnd einen gradt haben. </s>
            <s xml:id="echoid-s4274" xml:space="preserve">dar zů wie deß diſtels ſaamen hülſen/
              <lb/>
            zů niderſt dick vnnd oben hinauß faſt ſpitz. </s>
            <s xml:id="echoid-s4275" xml:space="preserve">es bringet ein äheren/ blůmen
              <lb/>
            vnnd ſaamen. </s>
            <s xml:id="echoid-s4276" xml:space="preserve">die bletter brinnend wie ein fackel/ den ſtengel braucht man
              <lb/>
            für holtz/ vnnd iſt gůt bretter zů machen/ es machet auch deſſen äſchentref
              <lb/>
            fenlich gůt laugen.</s>
            <s xml:id="echoid-s4277" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4278" xml:space="preserve">Ehe dañ es faſt gewachſen iſt/ hauwet man den ſtengel oben ab vnnd hü
              <lb/>
            let in auß/ ſo lauffet ein waſſer herauß/ ſo den ſyrupen geleichet. </s>
            <s xml:id="echoid-s4279" xml:space="preserve">wañ man
              <lb/>
            diſes ſeüdet/ wirt es honig/ wañ man es aber reiniget/ wirt es zucker/ wañ
              <lb/>
            man das mitt waſſer vermiſchet/ wirt es in kurtzer zeytt zu eſſig/ wañ man
              <lb/>
            aber die trůſen hinweg thůt/ wirt es wein/ die ſchoſſlin vnd kleinere bletter
              <lb/>
            beitzet man ein/ wañ man den ſafft von den grünen bletteren auff die fri-
              <lb/>
            ſche wundẽ legt/ heilet es ſie eylent. </s>
            <s xml:id="echoid-s4280" xml:space="preserve">der ſafft aber von der wurtzlen vnnd an
              <lb/>
            deren nech ſten theilen/ wañ es blüet/ vnnd mitt dem wermůt ſafft vermi-
              <lb/>
            ſchet wirt/ heilet der gifftigen würmen biß. </s>
            <s xml:id="echoid-s4281" xml:space="preserve">es ghend auch die ſelbigen blet-
              <lb/>
            ter ein materien papeyr zů machen/ wölches man zů dem gemeld vnd opf-
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>