183156De Mundi Fabrica,
Apparens duratio Cometarum.
MInimum quidam octo dies affulgent:
alij ſuas augent ætates, vſq;
ad ſemeſtre ſpatium;
nam magnus il-
le Neronis Cometa ſex totis eftulſit menſibus: alius anno Chriſti 1240. qui crines in medium vſq; cæli
ab horizonte cuibrabat, vix intra ſex menſes, vt ſcribit Daniel Santbechius, extinctus eſt.
le Neronis Cometa ſex totis eftulſit menſibus: alius anno Chriſti 1240. qui crines in medium vſq; cæli
ab horizonte cuibrabat, vix intra ſex menſes, vt ſcribit Daniel Santbechius, extinctus eſt.
Motus Cometarum. Cap. II.
DVplici motu perinde ac veri, &
perpetui planetæ;
Cometæ, qui ſpurij, &
euanidi pariter ſunt planetæ,
aguntur: motu videlicet diurno, quo circa mundi centrum integras quotidie conuerſiones abſoluunt,
ac proinde non aliter, ac cætera ſydera quotidie oriuntur, & occidunt, dummodo in ea cæli parte exiſtant,
quæ ortum, & occaſum patiatur, ſeu quæ in diurna conuerſione noſtrum horizontem prætereant. præterea
motu proprio meant, quo non in eodem cæli loco hærent, ſed ab eo, in quo primum affulſerunt, quotidie.
abeunt. qui motus antiquis etiam compertus fuit; nequaquam enim eos inter errantia ſydera computaſſent,
niſi eo@ planetarum inſtar, peculiari curſu in cælo errabundos eſſe cognouiſſent. Ariſtotiles apertè de quo-
dam magno Cometa id aſſerit; qui cum primum viſus fit veſperi in occaſu æquinoctiali, Sole in principio
Capricorni brumam efficiente, neceſſe eſt eum extitiſſe propè æquatorem, è regione primi gradus Sagitta-
rij, vt in ſphæra materiali videre eſt, ea Aſtronomicè collocata, poſitoq; Sole in principio Capricorni, eoq;
iam demerſo, ſic enim videbis gradum æquinoctialis occidentem, in quo Cometa erat, eſſe è regione primi
gradus Sagittarij. poſtea paulatim ad orientem in conſequentia perrexit, vnde & à Sole remotior, & ſupra
horizontẽ altior ex parte occidentis apparebat; donec ad Orionis zonam aſcendit, vbi extinctus eſt. Orion
autem tunc temporis erat circa finem ſigni Tauri, quare proprio curſu ad orientem peregit hæc ſigna, Sa-
gittarium, Capricornum, Aquarium, Piſces, Arietem, & Taurum. qui ſemicirculum, ſeu gr. 90. efficiunt. Se-
neca ipſe motum hunc non ſolum agnouit, ſed præterea obſeruauit per lineam in cælo rectam fieri; ſeu vt
aiunt Aſtronomi, per circuli maximi portionem, cap. enim 8. ait, Cometarum curſus lenis, & per diem, ac
noctem quantum tranſierit abſcondit. & paulo poſt ſubdit, Cometarum curſus compoſitus, & deſtinatũ iter
carpens, nõ confusè, nec tumultuoſe eunt, ceu cauſis turbulentis, & inconſtantibus appellantur. cap. vero 29.
ſic, alter ille Cometa à Septentrione primum viſus, non deſijt in rectum aſſiduè celſior fieri, donec exceſſit:
alter intra ſextum menſem dimidiam cæli partem tranſcurrit. Recentiores vero idem exactius, ex accuratis
obſeruationibus comprobarunt. quorum primus fuit eximius ille Ioannes Regiomontanus, qui poſſea au-
reum libellum de Cometis elucubrauit. ſuperiori vero ætate Tycho, cum alijs pluribus Aſtronomis, eũdem
maximum circulum exactiſſimè ſæpius obſeruarunt, idque hoc ferè modo; curſum, ſeu viam Cometæ pro-
priam comparant ad viciniores ſtellas ſixas, ſecus quas quotidie progrediuntur, notando ſcilicet eius ab illis
diſtantias, ideſt, diſtantias locorum Cometæ ab illis, quæ loca poſtea in aſtronomico globo in quo ſtellæ ritè
ſint collocatæ, depingũt; vnde manifeſtè apparet ea omnia loca in portione circuli maximi exactè, eſſe con-
ſtituta. Diſtantiæ autem Cometæ à vicinis ſtellis accipi poſſunt per noſtrum quadrantem, ita ſitum, vt ſimul
per Cometam, & Stellam, eius circumferentia tranſiens, & dioptra nunc ſtellam, nunc Cometam aſpiciens,
gradus in circumferentia inter vtramq; inſpectionem interceptos manifeſtet.
aguntur: motu videlicet diurno, quo circa mundi centrum integras quotidie conuerſiones abſoluunt,
ac proinde non aliter, ac cætera ſydera quotidie oriuntur, & occidunt, dummodo in ea cæli parte exiſtant,
quæ ortum, & occaſum patiatur, ſeu quæ in diurna conuerſione noſtrum horizontem prætereant. præterea
motu proprio meant, quo non in eodem cæli loco hærent, ſed ab eo, in quo primum affulſerunt, quotidie.
abeunt. qui motus antiquis etiam compertus fuit; nequaquam enim eos inter errantia ſydera computaſſent,
niſi eo@ planetarum inſtar, peculiari curſu in cælo errabundos eſſe cognouiſſent. Ariſtotiles apertè de quo-
dam magno Cometa id aſſerit; qui cum primum viſus fit veſperi in occaſu æquinoctiali, Sole in principio
Capricorni brumam efficiente, neceſſe eſt eum extitiſſe propè æquatorem, è regione primi gradus Sagitta-
rij, vt in ſphæra materiali videre eſt, ea Aſtronomicè collocata, poſitoq; Sole in principio Capricorni, eoq;
iam demerſo, ſic enim videbis gradum æquinoctialis occidentem, in quo Cometa erat, eſſe è regione primi
gradus Sagittarij. poſtea paulatim ad orientem in conſequentia perrexit, vnde & à Sole remotior, & ſupra
horizontẽ altior ex parte occidentis apparebat; donec ad Orionis zonam aſcendit, vbi extinctus eſt. Orion
autem tunc temporis erat circa finem ſigni Tauri, quare proprio curſu ad orientem peregit hæc ſigna, Sa-
gittarium, Capricornum, Aquarium, Piſces, Arietem, & Taurum. qui ſemicirculum, ſeu gr. 90. efficiunt. Se-
neca ipſe motum hunc non ſolum agnouit, ſed præterea obſeruauit per lineam in cælo rectam fieri; ſeu vt
aiunt Aſtronomi, per circuli maximi portionem, cap. enim 8. ait, Cometarum curſus lenis, & per diem, ac
noctem quantum tranſierit abſcondit. & paulo poſt ſubdit, Cometarum curſus compoſitus, & deſtinatũ iter
carpens, nõ confusè, nec tumultuoſe eunt, ceu cauſis turbulentis, & inconſtantibus appellantur. cap. vero 29.
ſic, alter ille Cometa à Septentrione primum viſus, non deſijt in rectum aſſiduè celſior fieri, donec exceſſit:
alter intra ſextum menſem dimidiam cæli partem tranſcurrit. Recentiores vero idem exactius, ex accuratis
obſeruationibus comprobarunt. quorum primus fuit eximius ille Ioannes Regiomontanus, qui poſſea au-
reum libellum de Cometis elucubrauit. ſuperiori vero ætate Tycho, cum alijs pluribus Aſtronomis, eũdem
maximum circulum exactiſſimè ſæpius obſeruarunt, idque hoc ferè modo; curſum, ſeu viam Cometæ pro-
priam comparant ad viciniores ſtellas ſixas, ſecus quas quotidie progrediuntur, notando ſcilicet eius ab illis
diſtantias, ideſt, diſtantias locorum Cometæ ab illis, quæ loca poſtea in aſtronomico globo in quo ſtellæ ritè
ſint collocatæ, depingũt; vnde manifeſtè apparet ea omnia loca in portione circuli maximi exactè, eſſe con-
ſtituta. Diſtantiæ autem Cometæ à vicinis ſtellis accipi poſſunt per noſtrum quadrantem, ita ſitum, vt ſimul
per Cometam, & Stellam, eius circumferentia tranſiens, & dioptra nunc ſtellam, nunc Cometam aſpiciens,
gradus in circumferentia inter vtramq; inſpectionem interceptos manifeſtet.
Cæterum hæc loca cometæ quotidiana, ſic Gemma Friſius in aſtronomico Globo depingit:
aſſumit quo-
cidie ſtellas quatuor cometæ circunſtantes, ita vt cometa ſit in concurſu earum linearum, quæ oppoſitas ſtel-
las iungant; quod per filum oculis prætenſum, atque aſſumptis ſtellis, & come-
103[Figure 103]
tæ obiectum examinat, v.
g.
ſit cometa A.
in medio quatuor ſtellarum B C D E.
ita vt filum per duas E C. & cometam ſimul trãſeat: ſimiliter filum tranſeat per
duas B D. atque iterum per cometam in globo igitur in quo hæ quatuor ſtellæ
ſint ſuis locis depictæ, ex tendatur duo fila per binas, ac binas ſtella, & in com-
muni filorum concurſu erit cometæ locus ſic quotidie fiat, ſingulorumque die-
rum loca notentur, atque hinc manifeſte eius via, ſeu curſus apparebit eſſe re-
cta, ſeu portio circuli maximi, omnia enim illa loca erunt in directũ conſtituta.
cidie ſtellas quatuor cometæ circunſtantes, ita vt cometa ſit in concurſu earum linearum, quæ oppoſitas ſtel-
las iungant; quod per filum oculis prætenſum, atque aſſumptis ſtellis, & come-
ita vt filum per duas E C. & cometam ſimul trãſeat: ſimiliter filum tranſeat per
duas B D. atque iterum per cometam in globo igitur in quo hæ quatuor ſtellæ
ſint ſuis locis depictæ, ex tendatur duo fila per binas, ac binas ſtella, & in com-
muni filorum concurſu erit cometæ locus ſic quotidie fiat, ſingulorumque die-
rum loca notentur, atque hinc manifeſte eius via, ſeu curſus apparebit eſſe re-
cta, ſeu portio circuli maximi, omnia enim illa loca erunt in directũ conſtituta.
Porrò hic proprius eorum motus non eſt idem in omnibus, ſed varius;
nam
alij ab occidente in orientem tendunt; alij è contra. omnes diligenter obſeruati deflectunt ad boream, vel
ad auſtrum, idque variè. alij celerius, alij tardius mouentur. Summa velocitas obſeruata ex Regiomontano
vno die peregit grad. 40. nonnulli initio velociores, quam in fine. alij in principio, & in fine apparitionis
tarde mouentur: in medio vero velociſſime perinde ac fi in aliquo epicyclo deuoluti prius deſcendentes tar-
di eſſent, poſ@ea circa epicycli perigæum veloces, tandem epicyclum ſcandentes tardi apparent.
alij ab occidente in orientem tendunt; alij è contra. omnes diligenter obſeruati deflectunt ad boream, vel
ad auſtrum, idque variè. alij celerius, alij tardius mouentur. Summa velocitas obſeruata ex Regiomontano
vno die peregit grad. 40. nonnulli initio velociores, quam in fine. alij in principio, & in fine apparitionis
tarde mouentur: in medio vero velociſſime perinde ac fi in aliquo epicyclo deuoluti prius deſcendentes tar-
di eſſent, poſ@ea circa epicycli perigæum veloces, tandem epicyclum ſcandentes tardi apparent.
Quantitas autem eorum curſum, ſeu viæ, varia etiam eſt;
qui maximam peregerunt diſcurrerunt gr.
180.
vti ille quem ſupra ex Ariſtotile memorauimus; & alius de quo Regiomontanus, qui a Libra in Arietẽ con-
tra ſignorum ordinem grad. 180. permeauit, alij grad. 90. alij 44. adhuc pauciores pro varia eorum natura.
quamobrem ſicuti perpetui ac ordinarij planetæ motibus, velocitate, ac via, inuicem diſſerunt; ita hi eua-
midi, & extraordinarij ijſdem diſcrepant.
vti ille quem ſupra ex Ariſtotile memorauimus; & alius de quo Regiomontanus, qui a Libra in Arietẽ con-
tra ſignorum ordinem grad. 180. permeauit, alij grad. 90. alij 44. adhuc pauciores pro varia eorum natura.
quamobrem ſicuti perpetui ac ordinarij planetæ motibus, velocitate, ac via, inuicem diſſerunt; ita hi eua-
midi, & extraordinarij ijſdem diſcrepant.
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib