186166GNOMONICES
EODEM artificio in ſequentibus utemur, ſumendo in horologiis declinantibus, &
inclinatis
lineam ſtyli loco lineę meridianæ; ſimiliter & in figura, ex qua arcus ſignorum deſcribuntur, lineã
indicis pro linea H B, horę 12. & c. vt ſuo loco monebimus. Itaque parallelos, ſiue arcus ſignorum
Zodiaci, & c. in prędicto horologio horizontali deſcripſimus. Quod faciendum erat.
lineam ſtyli loco lineę meridianæ; ſimiliter & in figura, ex qua arcus ſignorum deſcribuntur, lineã
indicis pro linea H B, horę 12. & c. vt ſuo loco monebimus. Itaque parallelos, ſiue arcus ſignorum
Zodiaci, & c. in prędicto horologio horizontali deſcripſimus. Quod faciendum erat.
SCHOLIVM.
LINEAS horarias in figura radiorum huius propoſ.
ex H, egredientes hoc modo deſcribit An-
11Praxis pulcher-
rima pro lineis
horariis in figu
ra radiorũ du-
cendis ſine in-
teruallis hora-
tijs horologii. dreas Schonerus in opere ſuæ Gnomonices. Ducta recta H I B, quæ conſtituat angulum altitudinis poli
A H B, quemadmodum & nos fecimus, ſumit in ea punctum quodcunque φ, per quod ipſi D H, parallelã
2210 agit φ V, quæ rectam
136[Figure 136]
ductam ex H, ipſi D C,
parallelã, ſecet in V,
puncto, è quo, vt cen-
tro, interualloq́, V φ,
circulũ deſcribit. Quo
diuiſo in partes 24. ini
tio facto in φ, conne-
ctit quælibet duo pun-
cta à φ, æqualiter re-
3320 mota lineis rectis oc-
cultis, ſecantibus rectã
φ V, in pũctis, per quæ
ex H, rectas emittit
pro lineis horarijs, quæ
omnino illis, quæ priori
modo inuentæ ſunt, re-
ſpondebunt. Quòd ſi ſin
guli arcus circuli ex
V, deſcripti bifariã ſe-
4430 centur, vel in quatuor
partes, & c. & eadem
fiant, habebuntur quoque lineæ pro ſemihoris, vel pro quartis horarum partibus, & c. ex H, egredientes.
Quamuis autem operationem hanc ipſe non demonstret, multis tamen experimentis didicimus, eam verã
eſſe, lineasq́, horarias per eam inuentas congruere illis, quas antea inuenimus.
11Praxis pulcher-
rima pro lineis
horariis in figu
ra radiorũ du-
cendis ſine in-
teruallis hora-
tijs horologii. dreas Schonerus in opere ſuæ Gnomonices. Ducta recta H I B, quæ conſtituat angulum altitudinis poli
A H B, quemadmodum & nos fecimus, ſumit in ea punctum quodcunque φ, per quod ipſi D H, parallelã
2210 agit φ V, quæ rectam
parallelã, ſecet in V,
puncto, è quo, vt cen-
tro, interualloq́, V φ,
circulũ deſcribit. Quo
diuiſo in partes 24. ini
tio facto in φ, conne-
ctit quælibet duo pun-
cta à φ, æqualiter re-
3320 mota lineis rectis oc-
cultis, ſecantibus rectã
φ V, in pũctis, per quæ
ex H, rectas emittit
pro lineis horarijs, quæ
omnino illis, quæ priori
modo inuentæ ſunt, re-
ſpondebunt. Quòd ſi ſin
guli arcus circuli ex
V, deſcripti bifariã ſe-
4430 centur, vel in quatuor
partes, & c. & eadem
fiant, habebuntur quoque lineæ pro ſemihoris, vel pro quartis horarum partibus, & c. ex H, egredientes.
Quamuis autem operationem hanc ipſe non demonstret, multis tamen experimentis didicimus, eam verã
eſſe, lineasq́, horarias per eam inuentas congruere illis, quas antea inuenimus.
IAM vero, ſi certa eſt hæc praxis, poterit quis commodiſſime horologium horizontale Aſtronomi-
55Deſcriptio ho-
rologii horizon
talis ex figura
radiorum An-
dreæ Schoneri. cum, vnà cum arcubus ſignorum deſcribere, ad datam etiam ſtyli magnitudinem, hac ratione. Deſcripto
radio Aequatoris D C, vnà cum aliorum ſignorum radijs, ducatur per D, perpendicularis D H, pro axe
mundi, & ex D, demittatur recta D ρ, faciens cum axe D H, angulum ρ D H, complemento altitudinis
poli æqualem. Deinde ſumpta longitudine ſtyli data D ρ, ducatur per ρ, ad D ρ, perpendicularis H ρ I, ſe-
6640 cans axem D H, in H, & radium Aequatoris D C, in I. Sumpto quoque in recta H I, producta puncto
quouis φ, per quod axi D H, parallela agatur φ V, deſcribatur ex V, centro, interuallo V φ, circulus,
at que tota figura abſoluatur, vt Andreas Schonerus docuit. Poſt hæc in plano horologij ducta meridia-
na linea H E, quam in I, ſecet ad angulos rectos æquinoctialis linea F K, ſumatur ſurſum verſus recta I H,
æqualis rectæ H I, in hac figura proxime conſtructa, & recta I E, rectæ D I. Si enim interualla in radio
Aequatoris inter D, & lineas horarias ex H, egredientes poſita transferantur in plano horologij ex E,
vtrinque in lineã æquinoctialem, impreſſis in ea punctis, dabunt rectæ ex H, per hæc puncta æquinoctialis
lineæ emiſſæ horas à mer. vel med. noc. & c. vt prius. Arcus vero ſignorum ex figura radiorum proxime
77Quomodo per
figuram radio-
rum maius, aut
minus horo@o
gium deſcriba-
tur. conſtructa deſcribentur, vt ſupra.
55Deſcriptio ho-
rologii horizon
talis ex figura
radiorum An-
dreæ Schoneri. cum, vnà cum arcubus ſignorum deſcribere, ad datam etiam ſtyli magnitudinem, hac ratione. Deſcripto
radio Aequatoris D C, vnà cum aliorum ſignorum radijs, ducatur per D, perpendicularis D H, pro axe
mundi, & ex D, demittatur recta D ρ, faciens cum axe D H, angulum ρ D H, complemento altitudinis
poli æqualem. Deinde ſumpta longitudine ſtyli data D ρ, ducatur per ρ, ad D ρ, perpendicularis H ρ I, ſe-
6640 cans axem D H, in H, & radium Aequatoris D C, in I. Sumpto quoque in recta H I, producta puncto
quouis φ, per quod axi D H, parallela agatur φ V, deſcribatur ex V, centro, interuallo V φ, circulus,
at que tota figura abſoluatur, vt Andreas Schonerus docuit. Poſt hæc in plano horologij ducta meridia-
na linea H E, quam in I, ſecet ad angulos rectos æquinoctialis linea F K, ſumatur ſurſum verſus recta I H,
æqualis rectæ H I, in hac figura proxime conſtructa, & recta I E, rectæ D I. Si enim interualla in radio
Aequatoris inter D, & lineas horarias ex H, egredientes poſita transferantur in plano horologij ex E,
vtrinque in lineã æquinoctialem, impreſſis in ea punctis, dabunt rectæ ex H, per hæc puncta æquinoctialis
lineæ emiſſæ horas à mer. vel med. noc. & c. vt prius. Arcus vero ſignorum ex figura radiorum proxime
77Quomodo per
figuram radio-
rum maius, aut
minus horo@o
gium deſcriba-
tur. conſtructa deſcribentur, vt ſupra.
DESCRIPTIS autem lineis horarijs ex H, ſi per hunc modum, qui per figuram radiorum ab-
8850 ſoluitur, maius, aut minus horologium ſit conſtruendum, deſcribenda erit figura radiorum Zodiaci ex pun
cto D, egredientium magis distans à puncto H, vel minus, & c. Ita enim fiet, vt eadem proportio ſit linea-
rum inter H, & radium Aequatoris D C, poſitæ ad lineas eiuſdem radij Aequatoris inter D, & puncta,
994. ſexti. in quibus rectæ ex H, emiſſæ ſecant ipſam D C, interpoſitas, quæ linearum inter H, & radium Aequato-
ris remotiorẽ, vel propinquiorem, poſitæ ad lineas eiuſdem radij Aequatoris inter axem D H, & puncta,
in quibus rectæ ex H, emiſſæ ipſum radiũ Aequatoris interſecãt, propter triangulorum ſimilitudinẽ, & c.
Deſcriptio enim linearum horariarum ex H, emiſſarum eadem manet in eodẽ climate, ſiue horologiũ ma-
gnũ, ſiue paruũ deſcribendum ſit: At deſcriptio radiorum Zodiaci in quocunque climate eadẽ ſemper eſt,
dummodo remotior ea ſit, vel propinquior puncto H, prout horologiũ maius, minus ve fuerit deſcribẽdum.
Linea quoque æquinoctialis in maiori, aut minori horologio tantum abeſſe debet in meridiana linea à cen-
tro H, quanta eſt portio rectæ H B, infigura radiorum Zodiaci inter H, & radium Aequatoris
8850 ſoluitur, maius, aut minus horologium ſit conſtruendum, deſcribenda erit figura radiorum Zodiaci ex pun
cto D, egredientium magis distans à puncto H, vel minus, & c. Ita enim fiet, vt eadem proportio ſit linea-
rum inter H, & radium Aequatoris D C, poſitæ ad lineas eiuſdem radij Aequatoris inter D, & puncta,
994. ſexti. in quibus rectæ ex H, emiſſæ ſecant ipſam D C, interpoſitas, quæ linearum inter H, & radium Aequato-
ris remotiorẽ, vel propinquiorem, poſitæ ad lineas eiuſdem radij Aequatoris inter axem D H, & puncta,
in quibus rectæ ex H, emiſſæ ipſum radiũ Aequatoris interſecãt, propter triangulorum ſimilitudinẽ, & c.
Deſcriptio enim linearum horariarum ex H, emiſſarum eadem manet in eodẽ climate, ſiue horologiũ ma-
gnũ, ſiue paruũ deſcribendum ſit: At deſcriptio radiorum Zodiaci in quocunque climate eadẽ ſemper eſt,
dummodo remotior ea ſit, vel propinquior puncto H, prout horologiũ maius, minus ve fuerit deſcribẽdum.
Linea quoque æquinoctialis in maiori, aut minori horologio tantum abeſſe debet in meridiana linea à cen-
tro H, quanta eſt portio rectæ H B, infigura radiorum Zodiaci inter H, & radium Aequatoris
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib