Musschenbroek, Petrus van, Physicae experimentales, et geometricae de magnete, tuborum capillarium vitreorumque speculorum attractione, magnitudine terrae, cohaerentia corporum firmorum dissertationes: ut et ephemerides meteorologicae ultraiectinae
page |< < (5) of 795 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div8" type="section" level="1" n="8">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s160" xml:space="preserve">
              <pb o="5" file="0019" n="19" rhead="PRÆFATIO."/>
            ri ac demonſtrari phænomena, quæ Magnetes & </s>
            <s xml:id="echoid-s161" xml:space="preserve">Ferrum quotidie con-
              <lb/>
            ſpicienda præbent? </s>
            <s xml:id="echoid-s162" xml:space="preserve">Quod ſi enim ſenſus conſulant, neque Viſu, neque
              <lb/>
            Tactu, neque reſiſtentia, neque pondere Fluidum obſervatur magneti-
              <lb/>
            cum; </s>
            <s xml:id="echoid-s163" xml:space="preserve">adeoque cum id advocatur ad effectus explicandos, non niſi ex
              <lb/>
            mera hypotheſi aſſumitur, nequaquam demonſtratur; </s>
            <s xml:id="echoid-s164" xml:space="preserve">quonam igitur
              <lb/>
            fundamento ſevero rerum indagatori ejusmodi dari Fluidum perſuaderi
              <lb/>
            poterit? </s>
            <s xml:id="echoid-s165" xml:space="preserve">Quod ſi deinde maximos in arte viros conſulamus, qui noſtra
              <lb/>
            ætate quamplurimum operæ in explicandis Geometrice effectibus mag-
              <lb/>
            neticis poſuerunt, fluido tamen ad id uſi, hos vehementer ſuum torſiſſe
              <lb/>
            animum inani opera & </s>
            <s xml:id="echoid-s166" xml:space="preserve">fruſtraneo labore, deprehendimus, atque adver-
              <lb/>
            ſus Hydroſtraticas leges inceſſiſſe, neque tamen adhuc ſibi ipſis ſa-
              <lb/>
            tisfeciſſe; </s>
            <s xml:id="echoid-s167" xml:space="preserve">teſtimonium Præſtantiſſimi Whiſtoni pro omnibus ſufficiat,
              <lb/>
            qui non dubitavit profiteri palam, ſe nullo modo Mechanice explica-
              <lb/>
            re poſſe phænomena magnetica, neque meditando invenire ſe po-
              <lb/>
            tuiſſe ejusmodi motum Fluidi ſubtilis, quod vim Attractricem in
              <lb/>
            proportione illa, quæ inter Magnetes a ſe ſejunctos obtinet, operaretur:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s168" xml:space="preserve">arbitror autem nec dari Fluidum magneticum, niſi in animo illud
              <lb/>
            fingentis, multo minus ex eo demonſtrari poſſe phænomena, quæ in-
              <lb/>
            ferius afferam: </s>
            <s xml:id="echoid-s169" xml:space="preserve">Agit Magnes in Magnetem, aut in Ferrum, vi attra-
              <lb/>
            ctrice, quæ quomodo comparata ſit in iis corporibus, non intelligi-
              <lb/>
            tur, uti nec ejus cauſa, unde hic ſi ullibi, recte convenit dictum
              <lb/>
            Ciceronis, facilius quid non ſit, quam quid ſit, de hujusmodi rebus
              <lb/>
            poſſe confirmari.</s>
            <s xml:id="echoid-s170" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s171" xml:space="preserve">Mirabitur procul dubio Lector, me aliquid conſcripſiſſe de eo
              <lb/>
            corpore, cujus nonnullos quidem effectus intelligo, ſed quorum
              <lb/>
            cauſam me ignorare confiteor, de quibus proinde non multum diſſe-
              <lb/>
            rere, & </s>
            <s xml:id="echoid-s172" xml:space="preserve">pauciora adhucdum demonſtrare potero, de quibus idcirco non
              <lb/>
            niſi valde ſterilis doctrina erit; </s>
            <s xml:id="echoid-s173" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s174" xml:space="preserve">in qua tractanda vix Philoſophi functus
              <lb/>
            ero officio, cum nullam hypotheſin condidi, ex qua effectus explicem;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s175" xml:space="preserve">Hic intelligat volo, me eam profiteri Philoſophandi methodum, quæ
              <lb/>
            rejectis omnibus Hypotheſibus, nihil ponit in Phyſica firmum ratumque,
              <lb/>
            niſi quod abſolute demonſtratur: </s>
            <s xml:id="echoid-s176" xml:space="preserve">neque cum illis me conſentire, qui regu-
              <lb/>
            lam ſtabiliverunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s177" xml:space="preserve">Præſtantius eſſe opinari de rebus difficillimis, quam
              <lb/>
            clara tantum velle ſcire & </s>
            <s xml:id="echoid-s178" xml:space="preserve">demonſtrare, aut ignor antiam fateri: </s>
            <s xml:id="echoid-s179" xml:space="preserve">Quid enim
              <lb/>
            differt Opinio aut Hypotheſis a fabula? </s>
            <s xml:id="echoid-s180" xml:space="preserve">utraque chimæra ludibundi
              <lb/>
            eſt ingenii; </s>
            <s xml:id="echoid-s181" xml:space="preserve">tamdiu placet vigetque, donec nova jocoſior exoritur;</s>
            <s xml:id="echoid-s182" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>