Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
161 155
162 156
163 157
164 158
165 159
166 160
167 161
168 162
169 163
170 164
171 165
172 166
173 167
174 168
175 169
176 170
177 171
178 172
179 173
180 174
181 175
182 176
183 177
184 178
185 179
186 180
187 181
188 182
189 183
190 184
< >
page |< < (184) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div438" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s12372" xml:space="preserve">
              <pb o="184" file="0190" n="190" rhead="ALHAZEN"/>
            t l, t m, h l, h m.</s>
            <s xml:id="echoid-s12373" xml:space="preserve"> Palàm, quòd quatuor angulorum ſuper q quilibet eſt rectus [per 3 d 11:</s>
            <s xml:id="echoid-s12374" xml:space="preserve"> quia axis pe
              <gap/>
              <gap/>
              <lb/>
            pendicularis eſt circulo l m per 21 d 11] & t q æqualis q h
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0190-01" xlink:href="fig-0190-01a" number="147">
                <variables xml:id="echoid-variables137" xml:space="preserve">d z b t m l q r p h k f g e a</variables>
              </figure>
            [per fabricationem] & q l æqualis q m:</s>
            <s xml:id="echoid-s12375" xml:space="preserve"> [per 15 d 1] erũt
              <lb/>
            illa triangula ſimilia [per 4 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s12376" xml:space="preserve"> 4 p.</s>
            <s xml:id="echoid-s12377" xml:space="preserve"> 1 d 6] & anguli t l q, q l
              <lb/>
            h æquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s12378" xml:space="preserve"> ſimiliter anguli t m q, q m h æquales.</s>
            <s xml:id="echoid-s12379" xml:space="preserve"> Siergo
              <lb/>
            fuerit t centrum uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s12380" xml:space="preserve"> reflectetur quidem h ad punctum
              <lb/>
            t à punctol:</s>
            <s xml:id="echoid-s12381" xml:space="preserve"> & ſimiliter à puncto m [per 12 n 4.</s>
            <s xml:id="echoid-s12382" xml:space="preserve">] Si ergo
              <lb/>
            moueatur triangulũ t l h, immoto axe t h:</s>
            <s xml:id="echoid-s12383" xml:space="preserve"> deſcribet pun-
              <lb/>
            ctum l circulũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s12384" xml:space="preserve"> & ſemper duo anguli t l q, q l h manebunt
              <lb/>
            æquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s12385" xml:space="preserve"> & ſemper in hoc motu reflectetur h ad t.</s>
            <s xml:id="echoid-s12386" xml:space="preserve"> Pro-
              <lb/>
            ducatur autem linea p h k, donec cõcurrat cum linea t l:</s>
            <s xml:id="echoid-s12387" xml:space="preserve">
              <lb/>
            [concurret autẽ per lemma Procli ad 29 p 1:</s>
            <s xml:id="echoid-s12388" xml:space="preserve"> quia m l, c k
              <lb/>
            ſunt parallelę per 29 p 1] & ſit cõcurſus f.</s>
            <s xml:id="echoid-s12389" xml:space="preserve"> Palàm [per 7 n]
              <lb/>
            quòd ferit locus imaginis.</s>
            <s xml:id="echoid-s12390" xml:space="preserve"> Et motu trianguli t l h, mo-
              <lb/>
            uebitur triangulum t f h:</s>
            <s xml:id="echoid-s12391" xml:space="preserve"> & hoc motu punctum f deſcri-
              <lb/>
            bet circulum extra columnam:</s>
            <s xml:id="echoid-s12392" xml:space="preserve"> & totus ille circulus erit
              <lb/>
            locus imaginis.</s>
            <s xml:id="echoid-s12393" xml:space="preserve"> Et hoc eſt propoſitum Idẽ erit probandi
              <lb/>
            modus, ſumptis quibuslibet duobus punctis in axe.</s>
            <s xml:id="echoid-s12394" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div440" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head398" xml:space="preserve" style="it">95. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis
            <lb/>
          & ſpeculi cylindracei caui fuerit circulus, uelellipſis:
            <lb/>
          reflexio fiet aliâs ab uno: aliâs à duobus: aliâs àtri-
            <lb/>
          bus: aliâs à quatuor ſpeculipũctis: totidem́ uidebun-
            <lb/>
          tur imagines. 14. 15 p 9.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s12395" xml:space="preserve">AMplius:</s>
            <s xml:id="echoid-s12396" xml:space="preserve"> punctorum extra perpẽdicularem uiſus
              <lb/>
            ſumptorum quædam unicam habent imaginem:</s>
            <s xml:id="echoid-s12397" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quædam duas:</s>
            <s xml:id="echoid-s12398" xml:space="preserve"> quædam tres:</s>
            <s xml:id="echoid-s12399" xml:space="preserve"> quædam quatuor:</s>
            <s xml:id="echoid-s12400" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & non plures.</s>
            <s xml:id="echoid-s12401" xml:space="preserve"> Verbi gratia:</s>
            <s xml:id="echoid-s12402" xml:space="preserve"> ſit a punctum uiſum extra
              <lb/>
            perpendicularem uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s12403" xml:space="preserve"> & fiat ſuperficies tranſiens per a æquidiſtans baſibus ſpeculi:</s>
            <s xml:id="echoid-s12404" xml:space="preserve"> [ut oftẽſum
              <lb/>
            eſt 47 n] faciet quidem [per 5 th.</s>
            <s xml:id="echoid-s12405" xml:space="preserve"> Sereni de ſectione cylindri] circulum in columna.</s>
            <s xml:id="echoid-s12406" xml:space="preserve"> Sit centrum il-
              <lb/>
            lius circuli h:</s>
            <s xml:id="echoid-s12407" xml:space="preserve"> & ſumatur in ſuperficie circuli aliud
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0190-02" xlink:href="fig-0190-02a" number="148">
                <variables xml:id="echoid-variables138" xml:space="preserve">s z o r x a h k g m u b d e t l f q p n</variables>
              </figure>
            punctum, quod ſit b:</s>
            <s xml:id="echoid-s12408" xml:space="preserve"> & ducãtur dιametri a h, b h.</s>
            <s xml:id="echoid-s12409" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Palàm ex eis, quæ dicta ſunt in ſpeculis ſphæricis
              <lb/>
            concauis [86 n] quòd ab uno puncto arcus, quẽ
              <lb/>
            intercipiunt hæ duæ diametri, poteſt a reflecti ad
              <lb/>
            b:</s>
            <s xml:id="echoid-s12410" xml:space="preserve"> forſitan à duobus punctis, aut tribus, ſed non à
              <lb/>
            pluribus:</s>
            <s xml:id="echoid-s12411" xml:space="preserve"> ab arcu autem oppoſito, nõ niſi ab uno
              <lb/>
            puncto.</s>
            <s xml:id="echoid-s12412" xml:space="preserve"> Sit ergo, quòd a reflectatur ad b à tribus
              <lb/>
            punctιs interciſi arcus:</s>
            <s xml:id="echoid-s12413" xml:space="preserve"> & ſint puncta illa g, d, e:</s>
            <s xml:id="echoid-s12414" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            ducãtur lineæ a g, h g, b g, h d, b d, a d, a e, h e, b e:</s>
            <s xml:id="echoid-s12415" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            à puncto a ducantur in eadẽ ſuperficie tres lineæ
              <lb/>
            æquidiſtantes tribus diametris h g, h d, h e:</s>
            <s xml:id="echoid-s12416" xml:space="preserve"> quæ
              <lb/>
            ſint a k, a f, a n.</s>
            <s xml:id="echoid-s12417" xml:space="preserve"> Cum igitur a k ſit æquidiſtans h g:</s>
            <s xml:id="echoid-s12418" xml:space="preserve">
              <lb/>
            cõcurret b g cum a k:</s>
            <s xml:id="echoid-s12419" xml:space="preserve"> [per lemma Procli ad 29 p 1]
              <lb/>
            concurrat in puncto k.</s>
            <s xml:id="echoid-s12420" xml:space="preserve"> Similiter b d concurret cũ
              <lb/>
            a f:</s>
            <s xml:id="echoid-s12421" xml:space="preserve"> ſit cõcurſus in puncto f.</s>
            <s xml:id="echoid-s12422" xml:space="preserve"> Similiter b e cum a n:</s>
            <s xml:id="echoid-s12423" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſit concurſus in puncto n.</s>
            <s xml:id="echoid-s12424" xml:space="preserve"> Deinde à puncto h eri-
              <lb/>
            gatur axis:</s>
            <s xml:id="echoid-s12425" xml:space="preserve"> qui ſit h x:</s>
            <s xml:id="echoid-s12426" xml:space="preserve"> & à puncto b perpendicula-
              <lb/>
            ris ſuper ſuperficiem circuli:</s>
            <s xml:id="echoid-s12427" xml:space="preserve"> [per 12 p 11] quæ erit
              <lb/>
            æquidiſtans axi [per 6 p 11] quæ ſit b t:</s>
            <s xml:id="echoid-s12428" xml:space="preserve"> & ſumatur
              <lb/>
            in ea punctum quodcunq;</s>
            <s xml:id="echoid-s12429" xml:space="preserve">: quod ſit t:</s>
            <s xml:id="echoid-s12430" xml:space="preserve"> & ducantur
              <lb/>
            tres lineæ t k, t f, t n:</s>
            <s xml:id="echoid-s12431" xml:space="preserve"> & [per 12 p 11] à tribus punctis
              <lb/>
            g, d, e erigantur tres perpẽdiculares ſuper ſuper-
              <lb/>
            ficiem circuli:</s>
            <s xml:id="echoid-s12432" xml:space="preserve"> g m, d l, e q:</s>
            <s xml:id="echoid-s12433" xml:space="preserve"> erunt quidẽ [per 6 p 11]
              <lb/>
            æquidiſtãtes t b, e q:</s>
            <s xml:id="echoid-s12434" xml:space="preserve"> igitur erũt in ſuperficie trian
              <lb/>
            guli t b n:</s>
            <s xml:id="echoid-s12435" xml:space="preserve"> [per 35 d 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s12436" xml:space="preserve"> 1 p 11] igitur e q ſecabit t n:</s>
            <s xml:id="echoid-s12437" xml:space="preserve">
              <lb/>
            [per lemma Procli ad 29 p 1] ſecet in puncto q:</s>
            <s xml:id="echoid-s12438" xml:space="preserve"> d l
              <lb/>
            ſecett fin puncto l:</s>
            <s xml:id="echoid-s12439" xml:space="preserve"> g m ſecet t k in puncto m.</s>
            <s xml:id="echoid-s12440" xml:space="preserve"> Et
              <lb/>
            erunt hæ tres perpẽdiculares, lineæ longitudinis
              <lb/>
            columnæ [ut patet è 21 d 11.</s>
            <s xml:id="echoid-s12441" xml:space="preserve">] À
              <unsure/>
            puncto q ducatur
              <lb/>
            æquidiſtans lineæ n a:</s>
            <s xml:id="echoid-s12442" xml:space="preserve"> [per 31 p 1] quæ quidẽ con-
              <lb/>
            curret cum axe x h:</s>
            <s xml:id="echoid-s12443" xml:space="preserve"> [per
              <gap/>
            lemma Procli
              <gap/>
            ad 29 p 1]
              <lb/>
            quoniam erit æquidiſtans e h:</s>
            <s xml:id="echoid-s12444" xml:space="preserve"> [per 30 p 1] ſit con
              <lb/>
            curſus in puncto u:</s>
            <s xml:id="echoid-s12445" xml:space="preserve"> & ducatur linea t a:</s>
            <s xml:id="echoid-s12446" xml:space="preserve"> quam ſeca
              <lb/>
            bit q u:</s>
            <s xml:id="echoid-s12447" xml:space="preserve"> quoniam q u ducitur à latere trianguli [tbn] & linea e q equidiſtãte baſi [t b.</s>
            <s xml:id="echoid-s12448" xml:space="preserve">] Sit punctum
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>