Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
181 175
182 176
183 177
184 178
185 179
186 180
187 181
188 182
189 183
190 184
191 185
192 186
193 187
194 188
195 189
196 190
197 191
198 192
199 193
200 194
201 195
202 196
203 197
204 198
205 199
206 200
207 201
208 202
209 203
210 204
< >
page |< < (185) of 778 > >|
191185OPTICAE LIBER V.ſectionisi: & ducatur linea q a. Palàm, quòd angulus b e h æqualis eſt angulo e n a [per 29 p 1: quia
a n, h e ſunt parallelæ per fabricationem] & angulus h e a æqualis angulo e a n:
& [per 12 n 4] angu
lus b e h æqualis angulo h e a:
erit angulus e a n æqualis angulo e n a: quare [per 6 p 1] e n æqualis
e a, & e q perpendicularis:
[duabus rectis e a, e n per 3 d 11: quia perpendicularis eſt per fabricationẽ
triangulo a e n] erit [per 4 p 1] triangulũ q e a æquale triangulo q e n:
& erit q n æqualis q a: & erit
[per 5 p 1] q n a æqualis angulo q a n:
ſed angulus t q i æqualis angulo q n a, & angulus i q a æqua-
lis angulo q a n:
[per 29 p 1: quia q i, a n ſunt parallelæ per fabricationem] erit angulus i q t æqualis
angulo i q a.
Quare a reflectetur adt à puncto columnæ, quod eſt q [per 12 n 4. ] Eodem modo pro-
babitur, quòd reflectetur a ad t â punctis l, m:
Et ita à tribus punctis columnæ ex eadem parte: nec
poteſt à pluribus.
Detur enim aliud: ducto latere [cylindri, ut oſtenſum eſt 47 n] ab illo puncto:
cadet in circulum, quem habemus:
& probabitur, quòd à pũcto caſus, qui eſt in circulo, poterit re-
flecti a ad t, repetita ꝓbatione:
quod eſt impoſsibile [ut oſtẽſum eſt 86 n. ] Ex arcu uerò circuli op-
poſito [arcui g d e] poterit reflecti a ad b ab uno puncto:
[per 73 n] ſit illud z: & ducatur diameter
h z:
& [per 31 p 1] ei æquidiſtans a s: & ducatur b z: quæ concurrat cum a s in puncto s: [cõcurret au-
tem per lemma Procli ad 29 p 1] & erigatur perpendicularis:
[ſuper circulũ, cuius centrũ eſt h] quę
ſit o z:
quæ erit latus [per 21 d 11] & [per 6 p 11] æquidiſtans t b: & ducatur t s: quę ſecabitur à linea o
z:
[per lemma Procli ad 29 p 1. ] Sit ſectio in pũcto o. Probabitur modo prędicto, quòd a reflectetur
ad t à puncto o.
Et ſi ſumatur exilla parte punctum aliud columnæ, à quo poſsit reflecti: per repli-
cationem probationis probabitur, quòd ab alio puncto circuli, quàm z, poteſt reflecti ex parte illa:

quod eſt impoſsibile [ut demonſtratũ eſt 75 n.
] Si ergo a ab uno puncto circuli reflectitur ad b ex
aliqua parte:
reflectetur ab uno columnæ ex eadem ad t: ſi à duobus, à duobus: ſi à tribus, à tribus:
nec poteſt amplius ab illa parte:
ab oppoſita uerò parte non niſi ab uno puncto circuli tantùm, &
ab uno columnæ tantùm.
Item t b æquidiſtat u h: [ut ab initio demõſtratum eſt: itaq; per 35 d 1 ſunt
in eadem ſuperficie, quæ eſt t b u h] nec poteſt ſumi ſuperficies æqualis, in qua ſit t cum u h, præter
ſuperficiem t b u h.
Similiter non poteſt ſuperficies ſumi, in qua ſit a cum u h, præter ſuperficiem a u
h, quæ eſt perpendicularis [circulo, cuius cẽtrum h, per 18 p 11.
] Igitur t non eſt in eadem ſuperficie
perpendiculari cum a, necin eodem circulo, nec eſt in axe, quia eſt in linea ei æ quidiſtante.
Super-
ficies igitur, in qua a reflectitur ad t, eft ſectio colũnaris [per 9 th.
Sereni de ſectione cylindri. ] Ve-
rùm producta ſit t a ultra t, & a ex utraq;
parte: & ſit r p. Cum quatuor ſint ſuperficies reflexionis:
quia à quatuor punctis [q, l, m;
o] ſit reflexio, & in qualibet harum ſint duo puncta t, a: erit r p com-
munis quatuor ſuperficiebus reflexionis:
[per 1 p 11: quia uiſus & uiſibile, quæ ſunt in linea r p, ſunt
in qualibet reflexionis ſuperficie per 23 n 4] & quælibet harũ ſuperficierum ſecat ſuperficiem, con-
tingentem ſpeculum in puncto ſæ reflexionis, ſuper ſuam lineam communem, nõ ſuper eandem
[quia cum puncta reflexionis ſint diuerſa, etiam communes ſectiones illarum ſuperficierum (quæ
ſuntrectæ lineæ per 3 d 11) diuerſæ erunt.
] Linea ergo r p perpendicularis eſt ſuper unam linearum
quatuor cõmunium, non ſuper duas:
eſſet enim perpendicularis ſuper ſuperficiem contingentem:
[per 3 d 11] & ita perueniret ad axem.
[Quia enim per 21 d 11 latus cylindraceum ęquidiſtat axi: & r p
perpendicularis plano tangenti ex cõcluſo, ſimul perpendicularis eſt lateri per 3 d 11:
ergo per lem-
ma Procli ad 29 p 1 r p (quæ paulo antè oſtẽſa eſt extra axẽ eſſe) cõtinuata ſecabit axẽ;
quod eſt ab:
ſurdum.
] Sunt ergo diuerſæ perpendiculares à puncto t ad has quatuor lineas communes: nec eſt
niſi una perpendicularis tantùm, quę tranſit per a.
Et perpendicularis aut eſt æquidiſtans lineæ re-
flexionis:
aut concurrit cum ea ultra ſpeculum, uel intra. Si fuerit æquidiſtans: erit locus imaginis
punctum reflexionis, ut probatum eſt[91. n] Et cum quatuor ſint reflexionis puncta: erunt qua-
tuor imagines.
Si concurrit, cum quatuor ſunt perpendiculares: erunt concurſus quatuor, & qua-
tuor im agines.
96. Viſu & uiſibili datis, in ſpeculo cylindraceo cauo punctum reflexionis inuenire. 16 p 9.
AMplius: datis puncto uiſo, & puncto uiſus: erit inuenire punctum reflexionis. Verbi gratia;
ſit a punctum uiſum:
b centrum uiſus. Fiat ſuperficies ſecans columnam æquidiſtanter baſi
[ut oſtenſum eſt 47 n] trànſiens per a:
& [per 5 th. Sereni de ſectione cylindri] faciet circu-
lum.
b aut eſt in ſuperficie huius circuli: aut nõ. Si fuerit: inueniemus punctũ reflexionis in illo cir-
culo, ſicut dictum eſt in ſphærico concauo [73 n.
] Si nõ fuerit: ducatur [per 11 p 11] à puncto b perpẽ-
dicularis ſuper ſuperficiem huius circuli:
& replicetur ſuprà dicta probatio: & inuenietur pũctum
reflexionis.
Duplici autem uiſu adhibito, una imago in ueritate, efficientur duæ, ſed contiguæ uel
admixtæ:
unde uidebitur una.
97. Cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculiconici caui eſt latus coni, aut ellipſis. 2 p 9.
IN ſpeculis pyramidalibus concauis linea, communis ſuperficiei reflexionis & ſuperficiei ſpecu
li, aut erit linea lõgitudinis ſpeculi:
aut erit ſectio pyramidalis. Si fuerit linea longitudinis: erũt
loca imaginum in ipſo ſpeculo.
Si fuerit ſectio pyramidalis: erunt loca imaginum aliquando ci-
tra uiſum:
aliquando in uiſu: aliquando inter uiſum & ſpeculum: & aliquando ultra ſpeculum, ſi-
cut oſtenſum eſt in ſpeculo columnari concauo.
98. Siuiſus ſit in communi ſectione axis & rectæ lineæ perpendicularis plano, ſpeculum co-
nicum cauum tangẽti: reflectetur à tota peripheria circuli (cuius centrum eſt dict a communis
ſectio) per lineas perpendiculares: & imago uidebitur in centro uiſus. 17 p 9.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index