Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
141 135
142 136
143 137
144 138
145 139
146 140
147 141
148 142
149 143
150 144
151 145
152 146
153 147
154 148
155 149
156 150
157 151
158 152
159 153
160 154
161 155
162 156
163 157
164 158
165 159
166 160
167 161
168 162
169 163
170 164
< >
page |< < (187) of 778 > >|
193187OPTICAE LIBER V. linea l o: & à puncto p ducatur æquidiſtans l o: quæ ſit p n: & ducatur linea m n. Palàm [per theſin &
12
n 4] quòd angulus e h q æqualis eſt angulo q h z:
& [per 29 p 1] angulo h l z: & angulus q h z æqua-
lis
eſt angulo coalterno h z l [ideoq́;
angulus h l z æquatur angulo h z l. ] Eritigitur [per 6 p 1] h l æ-
qualis
h z:
& h p perpendicularis eſt ſuper l z: [per fabricationé] erit triangulũ l p h æquale triangulo
p
h z, & erit l p æqualis p z:
[per 26 p 1: quia anguli ad l & z æquantur, & ad precti ſunt per fabricatio
nem
, & h z æquatur h l] & p n æquidiſtans eſt o l:
erit [per 2 p 6] proportio l p ad p z, ſicut o n ad n z.
Quare
o n æqualis n z.
Item cum o z ſit æquidiſtans q m [per fabricationẽ] & h q æquidiſtans l z: erit
[per 15 p 11] ſuperficies z o l æquidiſtans ſuperficiei q m h:
& ſuperficies e o l ſecatillas duas, ſuper li-
neas
cõmunes, [per 3 p 11] quę quidẽ[per 16 p 11] erunt æquidiſtãtes, ſcilicet m h, l o:
quare [per 30 p 1]
h
m, p n ſunt æquidiſtantes.
Et quoniã h p cadit inter l z, h q æquidiſtantes: & eſt perpendicularis ſu
per
l z:
[angulus igitur p h trectus eſt: quia per 29 p 1 æquatur alterno h p l] quare [per conſectariũ 16
p
3] p h continget circulũ:
quare ſuperficies a h p eſt ſuperficies contingens pyramidẽ. In hac ſuperſi
cie
eſt p n & m n:
[Nam h m ſit in plano a h p conũ tangẽte, & illi parallela ſit n p, ut patuit: erit igi
tur
n p in eodẽ plano per 35 d 1:
m n uerò, quia utranq; h m & n p connectit, in eodẽ eſt ipſis plano
per
7 p 11] & ſuper hanc ſuperficiẽ eſt perpendicularis linea d m [per demõſtrata 54 n.
] Igitur [per 3 d
11
] perpendicularis eſt ſuper lineam m n:
quare [per 29 p 1] m n eſt perpendicularis ſuper o z, & o n æ-
qualis
n z:
[ex cõcluſo] erit [per 4 p 1] m o æqualis m z: & [per 7 p 5] e m ad m o, ſicut e m ad m z: ſed [ք
2
p 6] e m ad m o, ſicut e h ad h l:
[ h m ex cõcluſo parallela eſt ipſi o l] & [per 7 p 5] e h ad h l, ſicut e
h
ad h z:
[æquales enim demõſtratę ſunt h l, h z] & [per 3 p 6] e h ad h z, ſicute q ad q z [angulus enim
e
h z bifariã ſectus eſt à linea h q.
] Igitur [per 11 p 5] e m ad m z, ſicut e q ad q z. Quare [per 3 p 6] angu-
lus
e m q æqualis angulo q m z.
Quare [per 12 n 4] z reflectitur ad e à puncto m. Siigitur z reflectitur
ad
e à puncto circuli h:
reflectetur ad ipſum à puncto pyramidis m: & ſi à duobus circuli, à duobus
pyramidis
:
ſi à tribus, à tribus: ſi à pluribus, à pluribus. Eodem modo ex alia parte circuli fiet proba-
tio
:
quòd ab uno puncto pyramidis, ſicut ab uno circuli, reflexio fiat.
SIuerò e fuerit in circulo ęquidiſtãte baſi, trãſeũte ſuper z: erit quidẽ ſuprà uel infrà. Sit ſuprà:
quia
utrobiq;
eadẽ eſt probatio. Ducatur linea à uertice a per punctũ e, donec ſecet ſuperficiẽ
illius
circuli:
& ſit punctũ ſectionis h: q centrũ circuli. Palàm [per demonſtrata in ſpeculis ſphæ
ricis
cauis 66 n] quòd h poteſt reflecti ad z ab aliquo pũcto circuli:
ſit illud t: & ducatur diameter q t:
& linea h z ſecabit hãc diametrũ in puncto:
quod ſit n: [Nam quia per theſin t eſt reflexiõis punctũ:
ergo
per 12 n 4 ſemidiameter q t bifariã ſecat angulũ h t z:
ideoq́; & baſim h z angulo ſubtẽſam] & du
catur
e z:
& linea longitudinis a t. Palàm, punctũ z ſit ex una parte diametri q t, & ex alia e: linea e
z
ſecabit ſuperficiẽ a q t:
ſecet in puncto o: & à puncto o ducatur perpendicularis ſuper lineã a t: [per
12
p 1] quę ſit o p:
quę neceſſariò cadet ſuper axem: [ut oſtenſum eſt 54 n] cadat in puncto d: & ducan
turlineę
e p, z p.
Dico, quòd z reflectetur ad e à puncto p. Ducatur à pũcto z linea æquidiſtãs q t[per
31
p 1] quæ ſit z f:
& producatur linea h t, donec cõcurrat illa:
152[Figure 152]a e u g d o p h q n k z i s t f [cõcurret aũt per lem ma Procli ad 29 p 1] ſit cõcurſus in puncto
f
.
Similiter à puncto z ducatur æquidiſtãs lineę o p: quę ſit z k: &
producatur
linea e p, donec cõcurrat illa:
ſit cõcurſus in pun
cto
k:
& ducantur lineæ k f, k h. Palàm [per 15 p 11] linea z f ſit
æquidiſtás
q t, & z k ęquidiſtans o p:
[& z f, z k cõcurrant in pun
cto
z:
& p o, t q cõtinuatæ concurrãt per 11 ax: quia angulus o p t
rectus
eſt è fabricatiõe, & q t p acutus ք 18 d 11] quòd erit ſuperfi
cies
z k f ęquidiſtãs o p t:
quę eſt ſuperficies a q t: [quia enim p o
cadit
in axem, ut patuit:
eſt igitur in a q t plano per 1 p 11: in quo
etiã
eſt linea q t:
planũ igitur o p q t eſt pars plani a q t] & ſuperfi
cies
h k f ſecat has duas ſuperficies, ſuper lineas p t, k f.
Igitur[ք
16
p 11] p t, k f ſunt æquidiſtantes.
Ducatur à puncto t perpendi-
cularis
ſuper lineã z f [per 12 p 1] quę ſit t s.
Palàm, cadatinter
duas
æquidiſtantes [q t, z f:
] erit angulus q t s rectus [per 29 p 1]
& ita [per cõſectariũ 16 p 3] cõtinget circulũ:
[cuius cẽtrũ eſt q. ]
Igitur
ſuperficies a t s contingit pyramidẽ ſuper lineã a t:
[per 35
n
4] & linea o p eſt perpendicularis ſuper hãc ſuperficiẽ [ut de-
monſtratũ
eſt 54 n.
] Superficies igitur a t q erit orthogonalis ſu
per
ſuperficiem a t s:
[per 18 p 11] & ſuperficies a t s ſecat duas ſu
perficies
a t q, z k fquæ ſunt æquidiſtantes: igitur[per 16 p 11] li-
neę
cõmunes ſectionũ ſunt æquidiſtantes.
Vnaharũ linearũ eſt
p
t:
alia ſit s i. Sed iam patuit, quod p t æquidiſtans eſt k f: igitur
[per 30 p 1] s i eſt æquidiſtans k f.
Sed planũ eſt, quòd angulus n
t
z ęqualis eſt angulo t z f, & angulus h t n ęqualis angulo t f z:
[ք
29
p 1:
quia q t & z fſunt parallelę per fabricationẽ] & t s perpen
cicularis
[ſuper z f perfabricationem] erit f s æqualis s z.
[Quia

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index