Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of figures

< >
[141] f e t h k o b m a g n d
[142] f e t b m f a g d n
[143] l m a b g n d
[144] e b g q m d a o z h k
[145] a s c p c f d d e b
[146] e b g q l m d o a z n h k
[147] d z b t m l q r p h k f g e a
[148] s z o r x a h k g m u b d e t l f q p n
[149] a b h
[150] a l c q g d b h
[151] a g e u m q d o n z h p l
[152] a e u g d o p h q n k z i s t f
[153] f f e a z b h d g
[154] a f b m k q n e t h d z
[155] b a e p g d
[156] a b h z e p g d
[157] o z l h m n q t d a b e
[158] z i l m h n t d z a k g y c f b z r s u p a e x
[159] i u r c z h t m g b n q f a
[160] i u r k c z l b d t m g n q f a
[161] l u r c z o d t m g b n k q f a s p x e s
[162] d t e h s n q b l q m f p a g
[163] e c h m z b d a
[164] e n c z b d g a
[165] c h z b d g a
[166] b e a d h z m g
[167] p o b c e l m t n a q k f d g
[168] b d a e h t z g f
[169] e b f a d m h t z g
[170] q e a b d m h z
< >
page |< < (187) of 778 > >|
193187OPTICAE LIBER V. linea l o: & à puncto p ducatur æquidiſtans l o: quæ ſit p n: & ducatur linea m n. Palàm [per theſin &
12
n 4] quòd angulus e h q æqualis eſt angulo q h z:
& [per 29 p 1] angulo h l z: & angulus q h z æqua-
lis
eſt angulo coalterno h z l [ideoq́;
angulus h l z æquatur angulo h z l. ] Eritigitur [per 6 p 1] h l æ-
qualis
h z:
& h p perpendicularis eſt ſuper l z: [per fabricationé] erit triangulũ l p h æquale triangulo
p
h z, & erit l p æqualis p z:
[per 26 p 1: quia anguli ad l & z æquantur, & ad precti ſunt per fabricatio
nem
, & h z æquatur h l] & p n æquidiſtans eſt o l:
erit [per 2 p 6] proportio l p ad p z, ſicut o n ad n z.
Quare
o n æqualis n z.
Item cum o z ſit æquidiſtans q m [per fabricationẽ] & h q æquidiſtans l z: erit
[per 15 p 11] ſuperficies z o l æquidiſtans ſuperficiei q m h:
& ſuperficies e o l ſecatillas duas, ſuper li-
neas
cõmunes, [per 3 p 11] quę quidẽ[per 16 p 11] erunt æquidiſtãtes, ſcilicet m h, l o:
quare [per 30 p 1]
h
m, p n ſunt æquidiſtantes.
Et quoniã h p cadit inter l z, h q æquidiſtantes: & eſt perpendicularis ſu
per
l z:
[angulus igitur p h trectus eſt: quia per 29 p 1 æquatur alterno h p l] quare [per conſectariũ 16
p
3] p h continget circulũ:
quare ſuperficies a h p eſt ſuperficies contingens pyramidẽ. In hac ſuperſi
cie
eſt p n & m n:
[Nam h m ſit in plano a h p conũ tangẽte, & illi parallela ſit n p, ut patuit: erit igi
tur
n p in eodẽ plano per 35 d 1:
m n uerò, quia utranq; h m & n p connectit, in eodẽ eſt ipſis plano
per
7 p 11] & ſuper hanc ſuperficiẽ eſt perpendicularis linea d m [per demõſtrata 54 n.
] Igitur [per 3 d
11
] perpendicularis eſt ſuper lineam m n:
quare [per 29 p 1] m n eſt perpendicularis ſuper o z, & o n æ-
qualis
n z:
[ex cõcluſo] erit [per 4 p 1] m o æqualis m z: & [per 7 p 5] e m ad m o, ſicut e m ad m z: ſed [ք
2
p 6] e m ad m o, ſicut e h ad h l:
[ h m ex cõcluſo parallela eſt ipſi o l] & [per 7 p 5] e h ad h l, ſicut e
h
ad h z:
[æquales enim demõſtratę ſunt h l, h z] & [per 3 p 6] e h ad h z, ſicute q ad q z [angulus enim
e
h z bifariã ſectus eſt à linea h q.
] Igitur [per 11 p 5] e m ad m z, ſicut e q ad q z. Quare [per 3 p 6] angu-
lus
e m q æqualis angulo q m z.
Quare [per 12 n 4] z reflectitur ad e à puncto m. Siigitur z reflectitur
ad
e à puncto circuli h:
reflectetur ad ipſum à puncto pyramidis m: & ſi à duobus circuli, à duobus
pyramidis
:
ſi à tribus, à tribus: ſi à pluribus, à pluribus. Eodem modo ex alia parte circuli fiet proba-
tio
:
quòd ab uno puncto pyramidis, ſicut ab uno circuli, reflexio fiat.
SIuerò e fuerit in circulo ęquidiſtãte baſi, trãſeũte ſuper z: erit quidẽ ſuprà uel infrà. Sit ſuprà:
quia
utrobiq;
eadẽ eſt probatio. Ducatur linea à uertice a per punctũ e, donec ſecet ſuperficiẽ
illius
circuli:
& ſit punctũ ſectionis h: q centrũ circuli. Palàm [per demonſtrata in ſpeculis ſphæ
ricis
cauis 66 n] quòd h poteſt reflecti ad z ab aliquo pũcto circuli:
ſit illud t: & ducatur diameter q t:
& linea h z ſecabit hãc diametrũ in puncto:
quod ſit n: [Nam quia per theſin t eſt reflexiõis punctũ:
ergo
per 12 n 4 ſemidiameter q t bifariã ſecat angulũ h t z:
ideoq́; & baſim h z angulo ſubtẽſam] & du
catur
e z:
& linea longitudinis a t. Palàm, punctũ z ſit ex una parte diametri q t, & ex alia e: linea e
z
ſecabit ſuperficiẽ a q t:
ſecet in puncto o: & à puncto o ducatur perpendicularis ſuper lineã a t: [per
12
p 1] quę ſit o p:
quę neceſſariò cadet ſuper axem: [ut oſtenſum eſt 54 n] cadat in puncto d: & ducan
turlineę
e p, z p.
Dico, quòd z reflectetur ad e à puncto p. Ducatur à pũcto z linea æquidiſtãs q t[per
31
p 1] quæ ſit z f:
& producatur linea h t, donec cõcurrat illa:
152[Figure 152]a e u g d o p h q n k z i s t f [cõcurret aũt per lem ma Procli ad 29 p 1] ſit cõcurſus in puncto
f
.
Similiter à puncto z ducatur æquidiſtãs lineę o p: quę ſit z k: &
producatur
linea e p, donec cõcurrat illa:
ſit cõcurſus in pun
cto
k:
& ducantur lineæ k f, k h. Palàm [per 15 p 11] linea z f ſit
æquidiſtás
q t, & z k ęquidiſtans o p:
[& z f, z k cõcurrant in pun
cto
z:
& p o, t q cõtinuatæ concurrãt per 11 ax: quia angulus o p t
rectus
eſt è fabricatiõe, & q t p acutus ք 18 d 11] quòd erit ſuperfi
cies
z k f ęquidiſtãs o p t:
quę eſt ſuperficies a q t: [quia enim p o
cadit
in axem, ut patuit:
eſt igitur in a q t plano per 1 p 11: in quo
etiã
eſt linea q t:
planũ igitur o p q t eſt pars plani a q t] & ſuperfi
cies
h k f ſecat has duas ſuperficies, ſuper lineas p t, k f.
Igitur[ք
16
p 11] p t, k f ſunt æquidiſtantes.
Ducatur à puncto t perpendi-
cularis
ſuper lineã z f [per 12 p 1] quę ſit t s.
Palàm, cadatinter
duas
æquidiſtantes [q t, z f:
] erit angulus q t s rectus [per 29 p 1]
& ita [per cõſectariũ 16 p 3] cõtinget circulũ:
[cuius cẽtrũ eſt q. ]
Igitur
ſuperficies a t s contingit pyramidẽ ſuper lineã a t:
[per 35
n
4] & linea o p eſt perpendicularis ſuper hãc ſuperficiẽ [ut de-
monſtratũ
eſt 54 n.
] Superficies igitur a t q erit orthogonalis ſu
per
ſuperficiem a t s:
[per 18 p 11] & ſuperficies a t s ſecat duas ſu
perficies
a t q, z k fquæ ſunt æquidiſtantes: igitur[per 16 p 11] li-
neę
cõmunes ſectionũ ſunt æquidiſtantes.
Vnaharũ linearũ eſt
p
t:
alia ſit s i. Sed iam patuit, quod p t æquidiſtans eſt k f: igitur
[per 30 p 1] s i eſt æquidiſtans k f.
Sed planũ eſt, quòd angulus n
t
z ęqualis eſt angulo t z f, & angulus h t n ęqualis angulo t f z:
[ք
29
p 1:
quia q t & z fſunt parallelę per fabricationẽ] & t s perpen
cicularis
[ſuper z f perfabricationem] erit f s æqualis s z.
[Quia

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index