Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
221 215
222 216
223 217
224 218
225 219
226 220
227 221
228 222
229 223
230 224
231 225
232 226
233 227
234 228
235 229
236 230
237 231
238 232
239 233
240 234
241 235
242 236
243 237
244 238
245 239
246 240
247 241
248 242
249 243
250 244
< >
page |< < (187) of 778 > >|
193187OPTICAE LIBER V. linea l o: & à puncto p ducatur æquidiſtans l o: quæ ſit p n: & ducatur linea m n. Palàm [per theſin &
12 n 4] quòd angulus e h q æqualis eſt angulo q h z:
& [per 29 p 1] angulo h l z: & angulus q h z æqua-
lis eſt angulo coalterno h z l [ideoq́;
angulus h l z æquatur angulo h z l. ] Eritigitur [per 6 p 1] h l æ-
qualis h z:
& h p perpendicularis eſt ſuper l z: [per fabricationé] erit triangulũ l p h æquale triangulo
p h z, & erit l p æqualis p z:
[per 26 p 1: quia anguli ad l & z æquantur, & ad precti ſunt per fabricatio
nem, & h z æquatur h l] & p n æquidiſtans eſt o l:
erit [per 2 p 6] proportio l p ad p z, ſicut o n ad n z.
Quare o n æqualis n z.
Item cum o z ſit æquidiſtans q m [per fabricationẽ] & h q æquidiſtans l z: erit
[per 15 p 11] ſuperficies z o l æquidiſtans ſuperficiei q m h:
& ſuperficies e o l ſecatillas duas, ſuper li-
neas cõmunes, [per 3 p 11] quę quidẽ[per 16 p 11] erunt æquidiſtãtes, ſcilicet m h, l o:
quare [per 30 p 1]
h m, p n ſunt æquidiſtantes.
Et quoniã h p cadit inter l z, h q æquidiſtantes: & eſt perpendicularis ſu
per l z:
[angulus igitur p h trectus eſt: quia per 29 p 1 æquatur alterno h p l] quare [per conſectariũ 16
p 3] p h continget circulũ:
quare ſuperficies a h p eſt ſuperficies contingens pyramidẽ. In hac ſuperſi
cie eſt p n & m n:
[Nam cũ h m ſit in plano a h p conũ tangẽte, & illi parallela ſit n p, ut patuit: erit igi
tur n p in eodẽ plano per 35 d 1:
m n uerò, quia utranq; h m & n p connectit, in eodẽ eſt cũ ipſis plano
per 7 p 11] & ſuper hanc ſuperficiẽ eſt perpendicularis linea d m [per demõſtrata 54 n.
] Igitur [per 3 d
11] perpendicularis eſt ſuper lineam m n:
quare [per 29 p 1] m n eſt perpendicularis ſuper o z, & o n æ-
qualis n z:
[ex cõcluſo] erit [per 4 p 1] m o æqualis m z: & [per 7 p 5] e m ad m o, ſicut e m ad m z: ſed [ք
2 p 6] e m ad m o, ſicut e h ad h l:
[nã h m ex cõcluſo parallela eſt ipſi o l] & [per 7 p 5] e h ad h l, ſicut e
h ad h z:
[æquales enim demõſtratę ſunt h l, h z] & [per 3 p 6] e h ad h z, ſicute q ad q z [angulus enim
e h z bifariã ſectus eſt à linea h q.
] Igitur [per 11 p 5] e m ad m z, ſicut e q ad q z. Quare [per 3 p 6] angu-
lus e m q æqualis angulo q m z.
Quare [per 12 n 4] z reflectitur ad e à puncto m. Siigitur z reflectitur
ad e à puncto circuli h:
reflectetur ad ipſum à puncto pyramidis m: & ſi à duobus circuli, à duobus
pyramidis:
ſi à tribus, à tribus: ſi à pluribus, à pluribus. Eodem modo ex alia parte circuli fiet proba-
tio:
quòd ab uno puncto pyramidis, ſicut ab uno circuli, reflexio fiat.
101. Sicõmunis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi conici cauifuerit ellipſis: uiſus & ui
ſibile intra ſpeculum, extra tum axem tum baſim uel planum ipſi parallelum: reflectentur inter
ſe: aliâs ab uno: aliâs à duobus: aliâs à tribus: aliâs à quatuor ſpeculi punctιs: tot́ erunt imagi-
nes, quot reflexionum puncta. 20 p 9.
SIuerò e nõ fuerit in circulo ęquidiſtãte baſi, trãſeũte ſuper z: erit quidẽ ſuprà uel infrà. Sit ſuprà:
quia utrobiq;
eadẽ eſt probatio. Ducatur linea à uertice a per punctũ e, donec ſecet ſuperficiẽ
illius circuli:
& ſit punctũ ſectionis h: q centrũ circuli. Palàm [per demonſtrata in ſpeculis ſphæ
ricis cauis 66 n] quòd h poteſt reflecti ad z ab aliquo pũcto circuli:
ſit illud t: & ducatur diameter q t:
& linea h z ſecabit hãc diametrũ in puncto:
quod ſit n: [Nam quia per theſin t eſt reflexiõis punctũ:
ergo per 12 n 4 ſemidiameter q t bifariã ſecat angulũ h t z:
ideoq́; & baſim h z angulo ſubtẽſam] & du
catur e z:
& linea longitudinis a t. Palàm, cũ punctũ z ſit ex una parte diametri q t, & ex alia e: linea e
z ſecabit ſuperficiẽ a q t:
ſecet in puncto o: & à puncto o ducatur perpendicularis ſuper lineã a t: [per
12 p 1] quę ſit o p:
quę neceſſariò cadet ſuper axem: [ut oſtenſum eſt 54 n] cadat in puncto d: & ducan
turlineę e p, z p.
Dico, quòd z reflectetur ad e à puncto p. Ducatur à pũcto z linea æquidiſtãs q t[per
31 p 1] quæ ſit z f:
& producatur linea h t, donec cõcurrat cũ illa:
152[Figure 152]a e u g d o p h q n k z i s t f [cõcurret aũt per lem ma Procli ad 29 p 1] ſit cõcurſus in puncto
f.
Similiter à puncto z ducatur æquidiſtãs lineę o p: quę ſit z k: &
producatur linea e p, donec cõcurrat cũ illa:
ſit cõcurſus in pun
cto k:
& ducantur lineæ k f, k h. Palàm [per 15 p 11] cũ linea z f ſit
æquidiſtás q t, & z k ęquidiſtans o p:
[& z f, z k cõcurrant in pun
cto z:
& p o, t q cõtinuatæ concurrãt per 11 ax: quia angulus o p t
rectus eſt è fabricatiõe, & q t p acutus ք 18 d 11] quòd erit ſuperfi
cies z k f ęquidiſtãs o p t:
quę eſt ſuperficies a q t: [quia enim p o
cadit in axem, ut patuit:
eſt igitur in a q t plano per 1 p 11: in quo
etiã eſt linea q t:
planũ igitur o p q t eſt pars plani a q t] & ſuperfi
cies h k f ſecat has duas ſuperficies, ſuper lineas p t, k f.
Igitur[ք
16 p 11] p t, k f ſunt æquidiſtantes.
Ducatur à puncto t perpendi-
cularis ſuper lineã z f [per 12 p 1] quę ſit t s.
Palàm, cũ cadatinter
duas æquidiſtantes [q t, z f:
] erit angulus q t s rectus [per 29 p 1]
& ita [per cõſectariũ 16 p 3] cõtinget circulũ:
[cuius cẽtrũ eſt q. ]
Igitur ſuperficies a t s contingit pyramidẽ ſuper lineã a t:
[per 35
n 4] & linea o p eſt perpendicularis ſuper hãc ſuperficiẽ [ut de-
monſtratũ eſt 54 n.
] Superficies igitur a t q erit orthogonalis ſu
per ſuperficiem a t s:
[per 18 p 11] & ſuperficies a t s ſecat duas ſu
perficies a t q, z k fquæ ſunt æquidiſtantes: igitur[per 16 p 11] li-
neę cõmunes ſectionũ ſunt æquidiſtantes.
Vnaharũ linearũ eſt
p t:
alia ſit s i. Sed iam patuit, quod p t æquidiſtans eſt k f: igitur
[per 30 p 1] s i eſt æquidiſtans k f.
Sed planũ eſt, quòd angulus n
t z ęqualis eſt angulo t z f, & angulus h t n ęqualis angulo t f z:

29 p 1:
quia q t & z fſunt parallelę per fabricationẽ] & t s perpen
cicularis [ſuper z f perfabricationem] erit f s æqualis s z.
[Quia

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index