Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[31.] Wie man die Plantas vnnd gewächs inn gůtem bauw vnnd ehren halten ſoll/ Das xxiij. Capitel.
[32.] Von wein vnd eſſig/ Das xxiiij. Capitel.
[33.] Von anderen Saten vnnd dem Honig/ Das xxv. Capittel.
[34.] Wie die ding erhalten werdend/ ſo von den Plan tis oder gewächſen harkommend/ Das xxvj. Capittel.
[35.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſibend Bůch Von den chieren/ vnnd was von inen kommet. Ein gemeine rechnung der thieren/ vnnd jr vnderſcheid/ das xxvij Capittel.
[36.] Von den vnuolkommen chieren/ Das xxviij. Capitell.
[37.] Von den Schlangen/ Das xxjx Capittel.
[38.] Wie man die kriechenden thier vnnd andere der geleichen vertreiben ſoll/ das xxx Capittel.
[39.] Von vierfüſſigen thieren/ das xxxj Capittel.
[40.] Wie man zů den vierfüſſigen thieren ſorg haben ſoll/ das xxxij Capittel.
[41.] Von der vierfüſſigen thieren eigen ſchafft/ Das xxxiij. Capitel.
[42.] Von den Vöglen/ Das xxxiiij Capittel.
[43.] Wie man zů den vöglen ſorg haben ſoll. das xxxv. Capittel.
[44.] Der vögel eigenſchafft. Das xxxvj. Capittel.
[45.] Von der fiſchen arch vnd vnderſcheid. Das xxxvij. Capitel.
[46.] Wie die fiſch zůerhalten/ vnnd ihre eigenſchafft/ Das xxxviij. Capittel.
[47.] Was von den Thieren kommet/ Das xxxix. Capittel.
[48.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/ Das acht Bůch Von dem Menſchen. Von Menſchlicher natur/ Das xl. Capittel.
[49.] Von den ſinnen/ Das xli. Capittel.
[50.] Von dem gemůt/ Das xlij. Capittel.
[51.] Von des menſchen wunderwerck/ Das xliij. Capitel.
[52.] Wie die kranckheiten wunderbarer geſtalt geheilet werden. Das xliiij. Capittel.
[53.] Von gemeinem iamer/ Das xlv. Capittel.
[54.] Von menſchlicher ſachen ſubſtantz vnnd weſen/ Das xlvj. Capittel.
[55.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/ Das neündt Bůch. Von Bewegungen. Von den Bewegungen ein gemeine rechnung/ Das xlvij. Capittel.
[56.] Von dem ſtättigen vnnd ewigen lauff-Das xlviij Capittel.
[57.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das zehendt Bůch. Von kunſtreichen feüwren. Von deß feüwrs krafft vnnd erhaltung/ Das xlix. Capittel.
[58.] Von diſtillierung vnd kochung/ das l Capitel.
[59.] Von der Alchemei/ Das li Capittel.
[60.] Von glaß kunſt/ Das lij Capittel.
< >
page |< < (cxxxvij) of 997 > >|
193cxxxvijſachen/ Das ſechßt bůch. wachſend alle gern an einem dürren orth/ inn der wilde vnnd auff den ber-
gen.
deßhalben ich auch vermercket/ dz das Schweytzer gebirg/ bechbeüm/
wilddannen/ vnnd andere dergleichen tregt/ wie ich darüber gefaren bin.
Alſo die Franckreichiſche gebirg den buchßbaum/ vnd das Italieniſch den
Reckholder.
Darum̃ iſt bekannt daß man diſe beüm mag in weniger gattung ziehen/
darzů wüſſen in wölchẽ ſie mitt einanderen über einkom̃end oder widerein
anderen ſeind.
doch iſt vns deren natur nitt ſo wol als der thieren bekannt/
dieweil ſie etwas weiters von der vnſeren iſt.
Wann man aber diſes/ ſo yetz angezeiget/ eigentlichen ermeſſen will/ die
11Cederbaum. weil der größer Cederbaum dannkernen vnnd derkleiner beer bringt/ kön
nend ſie nitt beid den namen eines Cederßbaum behalten.
dann wölche an
der frucht vnderſcheiden/ die habend auch zweyerley ſaamen/ der ſaamen
aber iſt das end.
Alſo ſeind diſe beüm von ein anderẽ in jrer arth vnderſchei
den/ vnnd mehr dann ein roß vnd eſel.
So müſſen wir nun lůgen/ welches
der recht Cederbaum ſeye/ ob der höher/ ſo dannkernen tregt vff dem berg
Libano/ vnnd der fiechten gleich/ oder der beer tregt vnd dem Reckholder
geleich iſt.
dann Dioſcorides zeiget an daß der Cedrus beer vnnd nitt dañ-
kernen tregt/ wie auch Theophraſtus.
Deßhalben leügt eintweders Bello-
nius wölcher dem für beer dannkernen zů ſchreibt/ oder man můß ſagen
daß diſes/ ſo er auff dem berg Libano geſehen/ fiechten vnd nitt Ceder ge-
weſen ſeye.
Wann mir aber yemand die heilige geſchrifft fürwirffet (Als die Ceder
in Libano) iſt müglich es ſey dazümalen Cederbeüm geweſen/ wölche nach
ſo vil krieg vnnd verhörgungen der Römern/ zů der kriegßrüſtung gar ab
gehauwen/ dieweil der berg Libanus nit weitt von Hieruſalem geweſen/
fürnemlichen weil faſt allen beümen/ ſo ſaure bletter habend/ gemein iſt/
daß ſie verderbend wann das laub ab gebrochen.
Oder man ſoll ſagen daß
die fiechten nach gelegenheit deß orth/ von wegen jrer immerwärenden ma
terien/ ſeyend Ceder genennet worden.
dann es zeiget auch Theophraſtus
an/ daß inn Syria treffenlichen groß Cederbeüm wachſen.
Doch vermein
ich diſes ſeyend Cederbeüm/ wölliche Bellonius beſchreibt/ vnnd auffdem
berg Libano geſehen hatt/ ſo nitt beer tragend/ vnnd aber doch dem fiech-
tenbaum etwas änlich vnd geleich ſeind.
demnach daß diſen Theophraſtus
nitt geſehen hab/ ſonder den größeren Reckholder für ein Cederbaum ge-
halten/ vnnd beſchriben.
wöllichem auch Dioſcorides nachgeuolget/ vnnd
alſo den Cederbaum mitt dem größeren Reckholder vermiſchet.
dannenhar
mag diſer groß jrrhumb/ vnnd offenbare zweyttracht entſprungen ſein/
alſo daß der Cederbaum dannkernen trage/ ein glatten ſtammen habe/ ſo
hoch/ geſtracks/ weitt/ vnnd zweyerley hartz hatt/ demnach vollöl/ vnnd
ein ewig wärende matery.
Phenicia aber vnd Lycia habe nitt Cederbeüm/
ſon{der} die größere Reckholder/ wölliche den Griechen bekannt.
wölche/ weil
ſie den rechten Cederbaum nitt geſehen/ vnnd aber verſtanden/ daß diſer
ein großen vnderſcheid von dẽ kleineren Reckholder gehabt/ diſe beüm für
die waarhaffte Ceder gehalten.
Solches zeiget an/ daß ſie dem Cederbaum
ſpitze bletter wie dem Reckholder zů gebend/ ſo doch der recht Cederbaum
(als Bellonius ſagt) ſtumpffe vnnd kurtze bletter hatt.
Ein ander argument vnnd anzeigung iſt daß Theophraſtus den größe-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index