Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[51.] Von des menſchen wunderwerck/ Das xliij. Capitel.
[52.] Wie die kranckheiten wunderbarer geſtalt geheilet werden. Das xliiij. Capittel.
[53.] Von gemeinem iamer/ Das xlv. Capittel.
[54.] Von menſchlicher ſachen ſubſtantz vnnd weſen/ Das xlvj. Capittel.
[55.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/ Das neündt Bůch. Von Bewegungen. Von den Bewegungen ein gemeine rechnung/ Das xlvij. Capittel.
[56.] Von dem ſtättigen vnnd ewigen lauff-Das xlviij Capittel.
[57.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das zehendt Bůch. Von kunſtreichen feüwren. Von deß feüwrs krafft vnnd erhaltung/ Das xlix. Capittel.
[58.] Von diſtillierung vnd kochung/ das l Capitel.
[59.] Von der Alchemei/ Das li Capittel.
[60.] Von glaß kunſt/ Das lij Capittel.
[61.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das eilfft Bůch. Von gemeinen handtwercken. Von mancherlei künſten/ Das liij Capittel.
[62.] Von der ſchiff kunſt/ Das liiij Capittel.
[63.] Von der Architeetur vnnd bauwkunſt/ Das lv. Capittel.
[64.] Von Inſtrumenten vnnd geſchirren/ Das lvj. Capittel.
[65.] Schöne zůſammen fügun gen. Das lvij Capittel.
[66.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das zwölfft Bůch. Von ſubteylen Handwerchen. Von wunderbaren werchen/ Das lviij Capitel.
[67.] Ein wunderbarer weg die Ephemerides zů zebe/ reiten/ Das lix Capittel.
[68.] Beſonderer landſchafften Beſchreibung/ das lx Capitel.
[69.] Von der occultation oder verberg kunſt/ Das lxj Capittel.
[70.] Von wunderbaren handlungen/ Das lxij Capittel.
[71.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dreyzehend Bůch. Von ſchlechten künſten. Von nochgültigen erfarnuſſen/ Das lxiij. Capittel.
[72.] Was zů der ſchreibkunſt gehört/ Das lxiiij Capittel.
[73.] Von anſtreichungen vnnd zierung/ Das lxv Capittel.
[74.] Von wollüſten/ Das lxvj Capittel.
[75.] Von den farben/ geruchen vnd geſchmacken matery/ Das lxvj Capittel.
[76.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das vierzehend Bůch. Von heimlicher waarſagung. Ob die waarſagung ſeie/ vnnd ob ſie in allen din/ gen vorhanden/ Das lxviij Capittel.
[77.] Von feürigen wunderzeichen. Das lxix Capittel.
[78.] Von wunder zeichen die in dem lufft beſchehen/ Das lxx Capittel.
[79.] Von wunder zeichen ſo in waſſeren ſeind-Das lxxj Capittel.
[80.] Von wunder zeichen auff erden/ Das lxxij Capittel.
< >
page |< < (cxlij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div209" type="section" level="1" n="30">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4783" xml:space="preserve">
              <pb o="cxlij" file="0198" n="198" rhead="Von mancherley wunderbaren"/>
            nach dem vnnd ſie zeyttig worden/ ein ſolliche materien gebend. </s>
            <s xml:id="echoid-s4784" xml:space="preserve">es iſt bil-
              <lb/>
            lich wirdig daß man ſolliches vnder die ding/ ſo alle zeytt zů bedencken/
              <lb/>
            ſtelle/ es gange dann mitt allen/ oder allein mitt einer beſonderen arth al-
              <lb/>
            ſo zů. </s>
            <s xml:id="echoid-s4785" xml:space="preserve">es iſt auch gleüblich/ dz ſolcher wunderbarer fund der natur ein große
              <lb/>
            krafft hinder jhm habe. </s>
            <s xml:id="echoid-s4786" xml:space="preserve">wann ich mich aber recht bedenck/ iſt es faſt dazů-
              <lb/>
            malen vmb Herpſt zeytt geweſen.</s>
            <s xml:id="echoid-s4787" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4788" xml:space="preserve">In Tarraconeſer Hiſpanien welches man yetz Catalonien neñet/ iſt auß
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0198-01" xlink:href="note-0198-01a" xml:space="preserve">kraut wider
                <lb/>
              das gifft.</note>
            eines Mauritaners fleiß ein krut erfundẽ/ welches mã Eſcorzonerẽ neñet/
              <lb/>
            ſo treffenlichẽ gůtt wi{der} das gifft ſein ſoll. </s>
            <s xml:id="echoid-s4789" xml:space="preserve">wölches auch gar gůtt zů dem au-
              <lb/>
            gen weh iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s4790" xml:space="preserve">diſes iſt vmb Darienen inn der landtſchafft Carthagena gantz
              <lb/>
            gemein. </s>
            <s xml:id="echoid-s4791" xml:space="preserve">Ich achten es ſeye eben diſes/ durch wölliches vor zeytten Ptoleme
              <lb/>
            us ſoll errettet worden ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s4792" xml:space="preserve">Man ſoll aber nitt glauben/ das ſolches in dem
              <lb/>
            ſchlaaff dem Alexander/ einem ſollichen Gottloſen mann/ ſeye angezeiget
              <lb/>
            worden/ ſonder er habe diſes von einem gfangnen liſtigcklichen erkundiget
              <lb/>
            (deren er bey tauſet ghabt) vnd dẽnach ſeinem fründ angezeiget. </s>
            <s xml:id="echoid-s4793" xml:space="preserve">Dañ weil
              <lb/>
            man wol gewüßt daß die pfeil vergifftet geweſen/ wer wolte zweyflen/ weil
              <lb/>
            ſo vil gefangner vorhanden/ er habe durch die marter vnd volterung wöl-
              <lb/>
            len erfaren/ ob yenen ein hilff oder artzney darwider were.</s>
            <s xml:id="echoid-s4794" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4795" xml:space="preserve">Diſes ſeind wol kleine aber doch warhafftige ding. </s>
            <s xml:id="echoid-s4796" xml:space="preserve">das aber hernach vol
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0198-02" xlink:href="note-0198-02a" xml:space="preserve">wunderbar
                <lb/>
              thier.</note>
            get/ iſt vmb ſo vil vngreimpter/ ſo vil vnd es größer iſt/ namlich daß man
              <lb/>
            bey den Tartaren ein ſaamen ſäyet/ der etwas größer oder ründer iſt dann
              <lb/>
            der pfebenen/ auß wölchem ein gwechs fünff zwerch hand hoch harfür kom
              <lb/>
            men ſoll/ einem ſchaaff gleich/ mitt augen/ oren/ mund/ ſchencklen/ haar/
              <lb/>
            blütt vnd fleiſch/ doch iſt das fleiſch der kräpſen fleiſch gleich/ vnd wirt nitt
              <lb/>
            mitt einem fäl/ ſonder dünnen haut überzogen/ hatt auch kein haar/ dann
              <lb/>
            an den augen/ maul/ vnd ohren/ es haben auch die füß keine negel. </s>
            <s xml:id="echoid-s4797" xml:space="preserve">diſes ge
              <lb/>
            wechs wurtzel wirt durch den ſtam̃en zů dem nabel gefüget. </s>
            <s xml:id="echoid-s4798" xml:space="preserve">diſes thier iſſet
              <lb/>
            von den vmbligenden kreüteren/ wann kein kraut mehr vorhanden/ wirt
              <lb/>
            es dürr. </s>
            <s xml:id="echoid-s4799" xml:space="preserve">Inn jrer ſprach nennend ſie diſes Borametz/ das iſt als vil als ein
              <lb/>
            ſchaaff. </s>
            <s xml:id="echoid-s4800" xml:space="preserve">es iſſ tkein thier von diſem ſchaaff/ dieweil es ſich allein von kreü-
              <lb/>
            teren erneeret/ ſonder iſt allein der rappen ſpeyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s4801" xml:space="preserve">man ſagt es wachſe inn
              <lb/>
            dem Sauolzenſer land/ zwüſchen den waſſeren Volgen vnnd Saick. </s>
            <s xml:id="echoid-s4802" xml:space="preserve">Diſes
              <lb/>
            iſt faſt ein fabel. </s>
            <s xml:id="echoid-s4803" xml:space="preserve">Wir wöllend aber beſichtigen wie vil daran gelegen/ daß
              <lb/>
            man natürlichen von einem handel rede/ dañ Plinius hatt etliche ding on
              <lb/>
            vrſach verworffen/ vnnd hargegen vil angenommen/ die doch garkein ge-
              <lb/>
            wüſſen grund hand. </s>
            <s xml:id="echoid-s4804" xml:space="preserve">Wir habend aber nitt ein kleineren nutz auß der fa-
              <lb/>
            blen erzellung/ dann einer waaren hiſtorien.</s>
            <s xml:id="echoid-s4805" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4806" xml:space="preserve">Zů dem erſten manet vns diſer handel an die ſchöne frag/ warumb man
              <lb/>
            kein thier ſäyen möge/ das do an der erden möge hangen bleyben? </s>
            <s xml:id="echoid-s4807" xml:space="preserve">Diſes be
              <lb/>
            ſchicht darumb/ wann ein gewechs an der erden hanget/ můß es allein ge-
              <lb/>
            gen einem orth harauß wachſen/ das thier aber wachſet gegen allen orthen.</s>
            <s xml:id="echoid-s4808" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4809" xml:space="preserve">Demnach hatt ein yedes thier ſo blůtreich iſt/ ein hertz/ es iſt aber die er-
              <lb/>
            denn zů dem puls vnnd der werme vntugelich. </s>
            <s xml:id="echoid-s4810" xml:space="preserve">dannenhar ſehend wir daß
              <lb/>
            die thier ſo auß einem ſaamen geboren werdend/ der werme wol bedörffend.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4811" xml:space="preserve">die junge werdend inn den eyeren oder inn dem leib/ es mögend aber die er
              <lb/>
            den vnnd der lufft nitt alſo warm ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s4812" xml:space="preserve">deßhalben iſt offenbar/ warum̃ kein
              <lb/>
            gewechs fleiſch habe. </s>
            <s xml:id="echoid-s4813" xml:space="preserve">dann ein yedes fleiſch das entſthet auch auß dem blůt. </s>
            <s xml:id="echoid-s4814" xml:space="preserve">
              <lb/>
            wo aber blůt iſt/ da iſt auch ein hertz vnnd werme. </s>
            <s xml:id="echoid-s4815" xml:space="preserve">es mag aber kein ge-
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>