Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
201 195
202 196
203 197
204 198
205 199
206 200
207 201
208 202
209 203
210 204
211 205
212 206
213 207
214 208
215 209
216 210
217 211
218 212
219 213
220 214
221 215
222 216
223 217
224 218
225 219
226 220
227 221
228 222
229 223
230 224
< >
page |< < (195) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div461" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13411" xml:space="preserve">
              <pb o="195" file="0201" n="201" rhead="OPTICAE LIBER VI."/>
            peripheriæ b m & d f æquabũtur] & ducatur linea a m u:</s>
            <s xml:id="echoid-s13412" xml:space="preserve"> & lineę i b, i g, i m, n m:</s>
            <s xml:id="echoid-s13413" xml:space="preserve"> & linea q m:</s>
            <s xml:id="echoid-s13414" xml:space="preserve"> quę pro-
              <lb/>
            ducatur uſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s13415" xml:space="preserve"> ad exteriorẽ circulũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s13416" xml:space="preserve"> & cadat in punctũ z:</s>
            <s xml:id="echoid-s13417" xml:space="preserve"> & ducantur lineę z a, z g.</s>
            <s xml:id="echoid-s13418" xml:space="preserve"> Cum aũt arcus b m
              <lb/>
            ſit æqualis arcui d f:</s>
            <s xml:id="echoid-s13419" xml:space="preserve"> addito cõmuni:</s>
            <s xml:id="echoid-s13420" xml:space="preserve"> [m d] erit arcus m f æqualis arcui d b:</s>
            <s xml:id="echoid-s13421" xml:space="preserve"> eritq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s13422" xml:space="preserve"> [per 27 p 3] angulus
              <lb/>
            n a m æqualis angulo i a b, & latera lateribus æqualia [per 15 d 1] erit [per 4 p 1] m n æqualis i b:</s>
            <s xml:id="echoid-s13423" xml:space="preserve"> & an-
              <lb/>
            gulus n m a æqualis angulo i b a:</s>
            <s xml:id="echoid-s13424" xml:space="preserve"> & [per 13
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0201-01" xlink:href="fig-0201-01a" number="159">
                <variables xml:id="echoid-variables149" xml:space="preserve">i u r c z h
                  <gap/>
                t m g b n q f a</variables>
              </figure>
            p 1] angulus n m u angulo i b c.</s>
            <s xml:id="echoid-s13425" xml:space="preserve"> Et cũ poſi
              <lb/>
            ta ſit ſuprà [in ſecunda figura] a q æqualis
              <lb/>
            a h:</s>
            <s xml:id="echoid-s13426" xml:space="preserve"> erunt a q, a m latera æqualia a h, a b:</s>
            <s xml:id="echoid-s13427" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            angulus [q a m] angulo [h a b per proxi-
              <lb/>
            mam cõcluſionẽ] erit [per 4 p 1] q m ęqua
              <lb/>
            lis h b:</s>
            <s xml:id="echoid-s13428" xml:space="preserve"> & erit angulus q m a æqualis h b a,
              <lb/>
            & q m n æqualis angulo h b i:</s>
            <s xml:id="echoid-s13429" xml:space="preserve"> [per 8 p 1]
              <lb/>
            quoniã duo eius latera duobus illius æ-
              <lb/>
            qualia:</s>
            <s xml:id="echoid-s13430" xml:space="preserve"> [nam m n æqualis cõcluſa eſt ipſi
              <lb/>
            i b, & q m ipſi h b] & baſis, quæ eſt q n, eſt
              <lb/>
            æqualis baſi h i:</s>
            <s xml:id="echoid-s13431" xml:space="preserve"> [nam a n, a i æquãtur per
              <lb/>
            15 d 1:</s>
            <s xml:id="echoid-s13432" xml:space="preserve"> itẽ a q, a h per theſin:</s>
            <s xml:id="echoid-s13433" xml:space="preserve"> reliqua igitur
              <lb/>
            q n æquatur reliquæ h i] & angulus n m u
              <lb/>
            æqualis angulo i b c, & i b c æqualis angu
              <lb/>
            lo h b a:</s>
            <s xml:id="echoid-s13434" xml:space="preserve"> [ut oſtenſum eſt in ſecũda figura:</s>
            <s xml:id="echoid-s13435" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ubi angulus i b z eſt hic i b c] & angulus h
              <lb/>
            b a ęqualis angulo q m a:</s>
            <s xml:id="echoid-s13436" xml:space="preserve"> ergo n m u ęqua
              <lb/>
            lis q m a.</s>
            <s xml:id="echoid-s13437" xml:space="preserve"> Et quoniam, ut poſuimus, q m z
              <lb/>
            eſt linea recta:</s>
            <s xml:id="echoid-s13438" xml:space="preserve"> erit angulus q m a æqualis angulo u m z [ք 15 p 1:</s>
            <s xml:id="echoid-s13439" xml:space="preserve"> ideoq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s13440" xml:space="preserve"> anguli n m u, z m u æquãtur.</s>
            <s xml:id="echoid-s13441" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Quare punctũn reflectitur ad z à puncto m:</s>
            <s xml:id="echoid-s13442" xml:space="preserve"> [per 12 n 4] & locus imaginis ipſius q [per 3 n 5.</s>
            <s xml:id="echoid-s13443" xml:space="preserve">] Hocta-
              <lb/>
            men deeſt probationi, ut pateat m z totã eſſe extra circulũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s13444" xml:space="preserve"> quod ſic patebit.</s>
            <s xml:id="echoid-s13445" xml:space="preserve"> Palàm, quod contingẽs
              <lb/>
            ducta à pũcto b cadat inter i & h:</s>
            <s xml:id="echoid-s13446" xml:space="preserve"> [demõſtratũ enim eſt in prima figura punctũ l alterũ terminũ rectę
              <lb/>
            tangentis peripheriã d b e in puncto b, cadere inter puncta i & h] & tanta eſt remotio puncti b à pun
              <lb/>
            cto h, quãta eſt puncti m à pũcto q[æquales enim cõcluſę ſunt h b, q m] & i h æqualis n q.</s>
            <s xml:id="echoid-s13447" xml:space="preserve"> igitur con-
              <lb/>
            tingẽs, ducta à puncto m cadet inter n & q.</s>
            <s xml:id="echoid-s13448" xml:space="preserve"> Igitur q m ſecat circulũ [quia tangẽte inferior eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s13449" xml:space="preserve">] Qua-
              <lb/>
            re tota m z eſt extra circulũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s13450" xml:space="preserve"> Amplius:</s>
            <s xml:id="echoid-s13451" xml:space="preserve"> quoniã angulus n m u æ qualis eſt angulo u m z:</s>
            <s xml:id="echoid-s13452" xml:space="preserve"> erit arcus n u
              <lb/>
            æqualis arcui u z.</s>
            <s xml:id="echoid-s13453" xml:space="preserve"> [Quia enim m n ęquatur ipſi m z:</s>
            <s xml:id="echoid-s13454" xml:space="preserve"> cõnexę igitur n u & u z æquãtur per 4 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s13455" xml:space="preserve"> Quare
              <lb/>
            per 28 p 3 peripherię n u, u z æquãtur] & erit angulus n a u æqualis angulo u a z [per 27 p 3.</s>
            <s xml:id="echoid-s13456" xml:space="preserve">] Sed iam
              <lb/>
            patuit, quòd angulus n a u æqualis eſt angulo i a c:</s>
            <s xml:id="echoid-s13457" xml:space="preserve"> igitur angulus i a c erit æqualis angulo u a z.</s>
            <s xml:id="echoid-s13458" xml:space="preserve"> An-
              <lb/>
            gulus uerò b a g aut erit æqualis angulo g a m:</s>
            <s xml:id="echoid-s13459" xml:space="preserve"> aut minor:</s>
            <s xml:id="echoid-s13460" xml:space="preserve"> aut maior.</s>
            <s xml:id="echoid-s13461" xml:space="preserve"> Sit æqualis.</s>
            <s xml:id="echoid-s13462" xml:space="preserve"> Si igitur ab angulo
              <lb/>
            i a c ſubtrahatur angulus b a g, & ab angulo z a u angulus m a g:</s>
            <s xml:id="echoid-s13463" xml:space="preserve"> remanebit angulus i a g æqualis an-
              <lb/>
            gulo z a g:</s>
            <s xml:id="echoid-s13464" xml:space="preserve"> & erit per 4 p 1 i g æqualis z g, & triangulũ triangulo:</s>
            <s xml:id="echoid-s13465" xml:space="preserve"> & erit angulus i g a æqualis angulo
              <lb/>
            z a g:</s>
            <s xml:id="echoid-s13466" xml:space="preserve"> reſtabit igitur [per 13 p 1] angulus i g r æqualis angulo z g r.</s>
            <s xml:id="echoid-s13467" xml:space="preserve"> Fiat igitur angulo i g r æqualis angu
              <lb/>
            lus t g a:</s>
            <s xml:id="echoid-s13468" xml:space="preserve"> per 23 p 1] erit angulus t g a æqualis angulo z g r.</s>
            <s xml:id="echoid-s13469" xml:space="preserve"> Si igitur t g producatur:</s>
            <s xml:id="echoid-s13470" xml:space="preserve"> ueniet ad z [ք con
              <lb/>
            uerſionẽ 15 p 1 à Proclo ibidẽ demonſtratã.</s>
            <s xml:id="echoid-s13471" xml:space="preserve">] Quare t g z linea recta [per 14 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s13472" xml:space="preserve">] Igitur i à puncto g re
              <lb/>
            flectitur ad z:</s>
            <s xml:id="echoid-s13473" xml:space="preserve"> & locus imaginis eius eſt punctũ t.</s>
            <s xml:id="echoid-s13474" xml:space="preserve"> Si ergo z ſit uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s13475" xml:space="preserve"> reflectẽtur ad ipſum duo pũctai,
              <lb/>
            n à duobus punctis m, g:</s>
            <s xml:id="echoid-s13476" xml:space="preserve"> & loca imaginũ puncta t, q.</s>
            <s xml:id="echoid-s13477" xml:space="preserve"> Igitur linea t q erit imago lineæ i n.</s>
            <s xml:id="echoid-s13478" xml:space="preserve"> Probatũ aũt
              <lb/>
            eſt ſuprà, quòd t q æqualis eſt i n.</s>
            <s xml:id="echoid-s13479" xml:space="preserve"> Et ita poteſt accidere in his ſpeculis imaginẽ eſſe æqualẽ rei uiſę.</s>
            <s xml:id="echoid-s13480" xml:space="preserve"> Si
              <lb/>
            uerò angulus b a g fuerit maior angulo
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0201-02" xlink:href="fig-0201-02a" number="160">
                <variables xml:id="echoid-variables150" xml:space="preserve">i u r k c z l b d t m g n q f a</variables>
              </figure>
            g a m:</s>
            <s xml:id="echoid-s13481" xml:space="preserve"> erit angulus z a g maior àngulo i
              <lb/>
            a g [mutua angulorum ſubductione, ut
              <lb/>
            prius facta.</s>
            <s xml:id="echoid-s13482" xml:space="preserve">] Sit angulus k a g æqualis
              <lb/>
            angulo i a g.</s>
            <s xml:id="echoid-s13483" xml:space="preserve"> Quonia pũctũ k demiſsius
              <lb/>
            puncto z, & punctũ m demiſsius pũcto
              <lb/>
            g:</s>
            <s xml:id="echoid-s13484" xml:space="preserve">linea k g ſecabit lineã z m:</s>
            <s xml:id="echoid-s13485" xml:space="preserve"> ſecet in pũ-
              <lb/>
            ctol.</s>
            <s xml:id="echoid-s13486" xml:space="preserve"> Igitur exiſtẽte uiſu in puncto l, re-
              <lb/>
            flectetur n ad ipſum à pũcto m:</s>
            <s xml:id="echoid-s13487" xml:space="preserve"> & locus
              <lb/>
            imaginis q.</s>
            <s xml:id="echoid-s13488" xml:space="preserve"> Similiter i reflectetur ad i-
              <lb/>
            pſum:</s>
            <s xml:id="echoid-s13489" xml:space="preserve"> & locus imaginis eſt t ſecundum
              <lb/>
            priorẽ probationẽ.</s>
            <s xml:id="echoid-s13490" xml:space="preserve"> Et ita t q imago eſt i
              <lb/>
            n.</s>
            <s xml:id="echoid-s13491" xml:space="preserve"> Quod eſt propoſitũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s13492" xml:space="preserve"> Si uerò angulus
              <lb/>
            b a g f uerit minor angulo g a m:</s>
            <s xml:id="echoid-s13493" xml:space="preserve"> erit an
              <lb/>
            gulus z a g minor angulo i a g.</s>
            <s xml:id="echoid-s13494" xml:space="preserve"> Sit angu
              <lb/>
            lus o a g æqualis angulo i a g:</s>
            <s xml:id="echoid-s13495" xml:space="preserve"> & duca-
              <lb/>
            tur linea o g.</s>
            <s xml:id="echoid-s13496" xml:space="preserve"> Palàm, quòd i reflectitur
              <lb/>
            ad o à puncto g.</s>
            <s xml:id="echoid-s13497" xml:space="preserve"> Linea o g aut ſecabit li
              <lb/>
            neam z m q extra circulũ ſpeculi:</s>
            <s xml:id="echoid-s13498" xml:space="preserve"> aut nõ.</s>
            <s xml:id="echoid-s13499" xml:space="preserve"> Si ſecet extra, & uiſus fuerit inpuncto ſectionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s13500" xml:space="preserve"> reflectẽtur
              <lb/>
            ad ipſum duo puncta n, i:</s>
            <s xml:id="echoid-s13501" xml:space="preserve"> & loca imaginũ erunt t q.</s>
            <s xml:id="echoid-s13502" xml:space="preserve"> Et ita redit propoſitũ [quod erat imaginẽ æquari
              <lb/>
            uiſibili.</s>
            <s xml:id="echoid-s13503" xml:space="preserve">] Si forſan linea o g ſecet lineã z m q intra circulũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s13504" xml:space="preserve"> nõ poterit applicari prędicta probatio.</s>
            <s xml:id="echoid-s13505" xml:space="preserve"> Sed
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>