Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
201 195
202 196
203 197
204 198
205 199
206 200
207 201
208 202
209 203
210 204
211 205
212 206
213 207
214 208
215 209
216 210
217 211
218 212
219 213
220 214
221 215
222 216
223 217
224 218
225 219
226 220
227 221
228 222
229 223
230 224
< >
page |< < (199) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div467" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13783" xml:space="preserve">
              <pb o="199" file="0205" n="205" rhead="OPTICAE LIBER VI."/>
            Similiter ſi ponatur, quòd g z, b c concurrant ad punctum e:</s>
            <s xml:id="echoid-s13784" xml:space="preserve"> probabitur, quòd d h concurret
              <lb/>
            ad idem.</s>
            <s xml:id="echoid-s13785" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div469" type="section" level="0" n="0">
          <figure number="165">
            <variables xml:id="echoid-variables155" xml:space="preserve">c h z b d g a</variables>
          </figure>
          <head xml:id="echoid-head423" xml:space="preserve" style="it">10. Si data recta in duob{us} punctis ſecta, ſit ad alterum extremorum ſegmẽtorum, ſicut re-
            <lb/>
          liquum extremum ad intermedium: & ab altero
            <lb/>
          ipſi{us} termino, ſectionum́ punctis tres rectæ li- neæ ſint parallelæ: recta à reliquo termino ſecan s parallel{as}, ſecabitur proportionaliter datæ. 122 p 1.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13786" xml:space="preserve">AMplius:</s>
            <s xml:id="echoid-s13787" xml:space="preserve"> diuiſa ab ſecundum hanc proportio-
              <lb/>
            nem:</s>
            <s xml:id="echoid-s13788" xml:space="preserve"> ſi fuerint lineæ g z, d h, b c æquidiſtãtes:</s>
            <s xml:id="echoid-s13789" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & ducatur ac diuidens illas:</s>
            <s xml:id="echoid-s13790" xml:space="preserve"> erit ac diuiſa ſe-
              <lb/>
            cundum hanc proportionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s13791" xml:space="preserve"> Cum d h ſit æquidi-
              <lb/>
            ſtans g z:</s>
            <s xml:id="echoid-s13792" xml:space="preserve"> erit [per 2 p 6] proportio a z ad z h, ſicut a g
              <lb/>
            ad g d:</s>
            <s xml:id="echoid-s13793" xml:space="preserve"> & cum b c ſit æquidiſtãs d h:</s>
            <s xml:id="echoid-s13794" xml:space="preserve"> erit [per 2 p 6.</s>
            <s xml:id="echoid-s13795" xml:space="preserve"> 18
              <lb/>
            p 5] a b ad b d, ſicut a c ad c h:</s>
            <s xml:id="echoid-s13796" xml:space="preserve"> ſed [ex theſi] a b ad b d,
              <lb/>
            ſicut a g ad g d:</s>
            <s xml:id="echoid-s13797" xml:space="preserve"> erit [per 11 p 5] a c ad ch, ſicut a z ad
              <lb/>
            z h.</s>
            <s xml:id="echoid-s13798" xml:space="preserve"> Et ita patet propoſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s13799" xml:space="preserve"> His præmiſsis, acceda-
              <lb/>
            mus ad propoſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s13800" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div470" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head424" xml:space="preserve" style="it">11. Sirecta linea à uiſu ſit perpendicularis ſu-
            <lb/>
          perficiei incidentiæ: imago perιpheriæ concentricæ
            <lb/>
          peripheriæ circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici cõuexi)
            <lb/>
          uidebitur curua, & par allela ipſi peripheriæ concentricæ. 46 p 6.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13801" xml:space="preserve">PRimum de arcu declaremus, qnomodo in his ſpeculis imago
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0205-02" xlink:href="fig-0205-02a" number="166">
                <variables xml:id="echoid-variables156" xml:space="preserve">b e a d h
                  <gap/>
                z
                  <gap/>
                m
                  <gap/>
                g</variables>
              </figure>
            eius ſit curua, curuitate quidem ſpeculum non reſpiciente, ſed
              <lb/>
            centrũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s13802" xml:space="preserve"> Verbi gratia:</s>
            <s xml:id="echoid-s13803" xml:space="preserve"> ſit ab arcus oppoſitus ſpeculo:</s>
            <s xml:id="echoid-s13804" xml:space="preserve"> & ſit g cen-
              <lb/>
            trum illius arcus, & ſimiliter centrum ſpeculi:</s>
            <s xml:id="echoid-s13805" xml:space="preserve"> d cẽtrum uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s13806" xml:space="preserve"> & du-
              <lb/>
            cantur lineæ d g, a g, b g:</s>
            <s xml:id="echoid-s13807" xml:space="preserve"> & ſumatur e in arcu a b quocunq;</s>
            <s xml:id="echoid-s13808" xml:space="preserve"> modo:</s>
            <s xml:id="echoid-s13809" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            ducatur linea e g.</s>
            <s xml:id="echoid-s13810" xml:space="preserve"> Linea uerò d g non ſit in ſuperficie a b g.</s>
            <s xml:id="echoid-s13811" xml:space="preserve"> Linea igi-
              <lb/>
            tur d g aut erit orthogonalis ſuper ſuperficiẽ a b g:</s>
            <s xml:id="echoid-s13812" xml:space="preserve"> aut declinata.</s>
            <s xml:id="echoid-s13813" xml:space="preserve"> Sit
              <lb/>
            orthogonalis:</s>
            <s xml:id="echoid-s13814" xml:space="preserve"> erunt anguli d g a, d g e, d g b æquales [quia per 3 d 11
              <lb/>
            recti ſunt] & [per 15 d 1] latera lateribus.</s>
            <s xml:id="echoid-s13815" xml:space="preserve"> Quare [per 4 p 1] baſes baſi-
              <lb/>
            bus.</s>
            <s xml:id="echoid-s13816" xml:space="preserve"> Igitur omnia puncta arcus a b eiuſdem longitudinis erũt à cen-
              <lb/>
            tro uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s13817" xml:space="preserve"> Quare imagines omniũ punctorũ, eiuſdẽ longitudinis ſunt
              <lb/>
            â cẽtro:</s>
            <s xml:id="echoid-s13818" xml:space="preserve"> ſintq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s13819" xml:space="preserve"> q, m, l imagines ipſorũ a, e, b.</s>
            <s xml:id="echoid-s13820" xml:space="preserve"> Erit igitur g q ęqualis g m,
              <lb/>
            g l.</s>
            <s xml:id="echoid-s13821" xml:space="preserve"> Quare q m l erit arcus:</s>
            <s xml:id="echoid-s13822" xml:space="preserve"> [per 9 p 3] & cõuexitas ipſius reſpectu cen
              <lb/>
            tri, non reſpectu ſpeculi, ſiue loci reflexionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s13823" xml:space="preserve"> Quod eſt propoſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s13824" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div472" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head425" xml:space="preserve" style="it">12. Si recta linea à uiſu ſit obliqua ſuperficiei incidentiæ: ima-
            <lb/>
          go peripheriæ concentricæ peripheriæ circuli (qui eſt communis ſe-
            <lb/>
          ctio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi ſphærici conucxi) uidebi-
            <lb/>
          tur curua, non parallela peripheriæ concentricæ. 47 p 6.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13825" xml:space="preserve">SI uerò linea d g non fuerit perpẽdicularis ſuper ſuperficiem a b g:</s>
            <s xml:id="echoid-s13826" xml:space="preserve"> ducta perpendiculari à pun-
              <lb/>
            cto d ſuper hanc ſuperficiem:</s>
            <s xml:id="echoid-s13827" xml:space="preserve"> [per 11 p 11] cum [per 5 n 5] illa perpendicularis ſit minor omni-
              <lb/>
            bus lineis ductis à puncto d ad hanc ſuperficiem:</s>
            <s xml:id="echoid-s13828" xml:space="preserve"> erit angulus, quem continet hæc perpendi-
              <lb/>
            cularis uerſus g, minor quolibet angulo uerſus punctũ g intellecto, quem continet alia linea à pun-
              <lb/>
            cto d ad hanc ſuperficiem ducta [per 16 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s13829" xml:space="preserve">] Et linea ducta à puncto d ad hanc ſuperficiem, quan-
              <lb/>
            tò remotior erit à perpendiculari, tantò maior erit, & continebit maiorem angulum uerſus g [per
              <lb/>
            21 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s13830" xml:space="preserve">] Si ergo hæc perpendicularis non cadat in arcum a e b, ſed ex parte una:</s>
            <s xml:id="echoid-s13831" xml:space="preserve"> erunt omnes lineæ
              <lb/>
            ductæ à puncto d ad hunc arcum, declinatæ ad partem unam:</s>
            <s xml:id="echoid-s13832" xml:space="preserve"> & remotiores maiores, & maiorem
              <lb/>
            angulum continentes uerſus g.</s>
            <s xml:id="echoid-s13833" xml:space="preserve"> Sit ergo:</s>
            <s xml:id="echoid-s13834" xml:space="preserve"> & ſumantur tria puncta in arcu, ſcilicet e, c, b:</s>
            <s xml:id="echoid-s13835" xml:space="preserve"> finis contin-
              <lb/>
            gentiæ puncti b ſit l:</s>
            <s xml:id="echoid-s13836" xml:space="preserve"> finis contingẽtiæ puncti c, ſit m.</s>
            <s xml:id="echoid-s13837" xml:space="preserve"> Quoniam igitur c propinquius d, quam b:</s>
            <s xml:id="echoid-s13838" xml:space="preserve"> erit
              <lb/>
            ιn propinquius g quàm l:</s>
            <s xml:id="echoid-s13839" xml:space="preserve"> [per 7 n] & ita c m maior b l [quia gc, g b ęquantur per 15 d 1] q ſit imago
              <lb/>
            c:</s>
            <s xml:id="echoid-s13840" xml:space="preserve"> timago b:</s>
            <s xml:id="echoid-s13841" xml:space="preserve"> & ducatur t q:</s>
            <s xml:id="echoid-s13842" xml:space="preserve"> & ducantur lineæ c b, m l:</s>
            <s xml:id="echoid-s13843" xml:space="preserve"> quæ quidem productæ concurrent.</s>
            <s xml:id="echoid-s13844" xml:space="preserve"> Si enim à
              <lb/>
            puncto m duceretur æquidiſtans c b, ſecaret ex g b lineam æqualem c m [eſſet enim per 2 p 6 18 p 5,
              <lb/>
            ut g c ad c m, ſic g b ad rectam, quam ſecat parallela à pũcto m ducta ex g b:</s>
            <s xml:id="echoid-s13845" xml:space="preserve"> itaq, cum g c, g b æquen-
              <lb/>
            tur per 15 d 1:</s>
            <s xml:id="echoid-s13846" xml:space="preserve"> æquaretur c m, ſectæ per parallelam ex g b:</s>
            <s xml:id="echoid-s13847" xml:space="preserve"> ſed c m, ut patuit, maior eſt b l:</s>
            <s xml:id="echoid-s13848" xml:space="preserve"> quare c b,
              <lb/>
            m l productæ concurrent.</s>
            <s xml:id="echoid-s13849" xml:space="preserve">] Concurrant in puncto o.</s>
            <s xml:id="echoid-s13850" xml:space="preserve"> Et quoniam proportio g c ad c m, ſicut g q ad
              <lb/>
            q m [eſt enim per 18 n 5, ut c g ad g q, ſic c m ad m q:</s>
            <s xml:id="echoid-s13851" xml:space="preserve"> ergo per 16 p 5, ut c g ad c m, ſic g q ad q m.</s>
            <s xml:id="echoid-s13852" xml:space="preserve">] Si-
              <lb/>
            militer g b ad b l, ſicut g t ad t l:</s>
            <s xml:id="echoid-s13853" xml:space="preserve"> ergo linea q t concurret cum lineis c b, m l [per 9 n.</s>
            <s xml:id="echoid-s13854" xml:space="preserve">] Sit con-
              <lb/>
            curſus in puncto o.</s>
            <s xml:id="echoid-s13855" xml:space="preserve"> Finis contingentiæ puncti e ſit n.</s>
            <s xml:id="echoid-s13856" xml:space="preserve"> Quoniam punctum n demiſsius eſt puncto
              <lb/>
            m:</s>
            <s xml:id="echoid-s13857" xml:space="preserve"> [per 7 n] erit e n maior c m:</s>
            <s xml:id="echoid-s13858" xml:space="preserve"> ductis ergo lineis e c, m n, concurrent [ut antea.</s>
            <s xml:id="echoid-s13859" xml:space="preserve">] Sit concurſus in
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>