Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[201.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. I. 1. Viſio fit trifariam: rectè: reflexè: & refr actè. In præf. 1. 3. 10 Libr.
[202.] QVOD LVCI ACCIDAT REFLEXIO À POLITIS corporibus. Cap. II. 2. Lux & color reflectuntur à quolibet politæ ſuperficiei puncto, lineis rectis. 1 p 5.
[203.] 3. Lux & color à quolibet ſuperficiei coloratæ puncto ad quodlibet ſuperficiei politæ oppoſitæ punctum permixti confluunt. 2 p 5.
[204.] 4. Reflexio debilit at lucem & colorem: & omnino totam uiſibilis ſpeciem. 3 p 5.
[205.] 5. Lux & color reflexi ſunt debiliores luce & colore primis: fortiores autem ſecundis, cum quibus ab eodem ortu æquabiliter diſtant. 4 p 5.
[206.] DE MODO REFLEXIONIS FORMARVM À POLI-tis corporibus. Cap. III. 6. Lenitatis: politæ ſuperficiei: & perpendicularis incidentiæ definitiones. In def. 5 libr.
[207.] 7. Fabricatio & uſus organi reflexionis. 9 p 5.
[208.] 8. Fabricatio ſeptem ſpeculorum regularium. 8 p 5.
[209.] 9. Sit{us} & collocatio ſpeculorum regulariũ in reflexionis organo.10.12.13.14.15.16.17 p 5.
[210.] 10. Radi{us} ſpeculo plano obliqu{us}, in oppoſitam partem reflectitur: & æquat angulos inci-dentiæ & reflexionis. 10 p 5.
[211.] 11. Radi{us} ſpeculo perpendicularis, reflectitur in ſeipſum. 11.12 p 5.
[212.] 12. In ſpeculis, conuexis, cauis: ſphærico, conico cylindraceo, anguli incidentiæ & reflexio-nis æquantur. 12.13.14.15.16.17.20 p 5.
[213.] 13. Superficies reflexionis eſt perpendicularis plano ſpeculum in reflexionis puncto tan-genti. 25 p 5.
[214.] 14. Inter uiſibile & ſpeculũ innumer abiles pyramides fiũt alternis baſib. & uerticib{us}. 22 p 5.
[215.] 15. Lux à ſuperficie polita longinquiore reflexa, trifariam debilitatur.
[216.] 16. Lux & color reflectuntur per line{as} phyſic{as}, latitudine quadam prędit{as}. 3 p 2.6 p 5.
[217.] 17. Reflexio lucis & coloris à ſuperficie aſper a facta, plerun fugit uiſum. 1 p 5.
[218.] 18. Radij incidentiæ & reflexionis, ſit{us} ſimilitudine conueniunt. Ita anguli incidentiæ & reflexionis æquantur. 20 p 5.
[219.] 19. Colorem luci permiſtum reflecti, reflexionis organo ostenditur. 3 p 5.
[220.] QVOÒD COMPREHENSIO FORMARVM È CORPORIBVS politis fiat reflexione. Cap. 1111. 20. Falſa eſt utra opinio: & radios à uiſu ad ſpeculum miſſos, inde́ ad uiſibile reflexos, ima ginem percipere: & imaginẽ in ſpeculo iam antè impreſſam inde ad uiſum manare. 23. 24 p 5.
[221.] DE MODO COMPREHENSIONIS FORMARVM È COR-poribus politis. Cap. V. 21. Imago uiſibilis percipitur è reflexione formæ uiſibilis à ſpeculo ad uiſum facta. 24 p 5.
[222.] 22. Si uiſibile & ſpeculum figuræ ſit{us}́ ſimilitudine conueniant: uera & distincta imago uidetur. 35 p 5.
[223.] 23. Superficies reflexionis quatuor habet puncta: uiſibilis: reflexionis: uiſ{us}: & terminũ per-pendicularis ductæ à puncto reflexionis ſuper planum in eodem puncto ſpeculum tangens. Ita perpendicularis hæc cõmunis eſt omnib{us} reflexionis ſuperficieb{us}. 27 p 5.6 p 6.24 p 7.3 p 8.3 p 9.
[224.] 24. Si uiſ{us} ſit extra ſuperficiem ſpeculi ſphærici conuexi, uelipſi continuam: communis ſe-ctio baſis pyramidis opticæ & ſuperficiei ſpeculi, erit peripheria minimi in ſphæra circuli. 3 p 6.
[225.] 25. Si duarum rectarum linearum à uiſu, alter a ſpeculum ſphæricum conuexum tangat, re-liqua per centrum ſecet: tangens circa ſecantem fixam cõuerſa, definiet ſegmentum ſuperficiei ſpeculι: à cui{us} puncto quolibet poteſt ad uiſum fieri reflexio. Et centra uiſ{us} & ſpeculi, puncta reflexionis & uiſibilis ſunt in reflexionis ſuperficie. 2.5.6 p 6.
[226.] 26. Siduo plana à cẽtro uiſiis, ducãtur ք later a cõſpicuam ſpeculi cylindracei cõuexi ſuperficiẽ terminãtia: tangẽt ſpeculũ: & facient in uiſu cõmunem ſectionẽ par allelã axiſpeculi. 2.3 p 7.
[227.] 27. Si linea recta à cẽtro uiſ{us}, ducta ad punctũ cõſpicuæ ſuper-ficiei ſpeculi cylindr acei cõuexi, cõtinuetur: ſecabit ſpeculũ. 4.5 p 7.
[228.] 28. In ſpeculo cylindraceo conuexo, à quolibet conſpicuæ ſuperficiei puncto poteſt ad uiſum reflexio fieri. 25 p 7.
[229.] 29. Si uiſ{us} ſit extra ſuperficiem ſpeculi cylindr acei conuexi, in plano uiſibilis per axem du-cto: cõm unis ſectio ſuperficier um reflexionis & ſpeculi, erit lat{us} cylindri: & unicum tantùm eſt in eadem conſpicua ſuperficie planum, à quo ad eundem uiſum reflexio fieri poteſt. 7.16 p 7.
[230.] 30. Si uiſ{us} ſit extrá ſuperficiem ſpeculi cylindracei cõuexi, in planò uiſibilis ad axem recto: communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi, erit circul{us}: & unic{us} tantùm eſt in ea-dem conſpicuà ſuperficie, à quo ad uiſum reflexio fieri poteſt. 9.17 p 7.
< >
page |< < (199) of 778 > >|
205199OPTICAE LIBER VI. Similiter ſi ponatur, quòd g z, b c concurrant ad punctum e: probabitur, quòd d h concurret
ad idem.
165[Figure 165]c h z b d g a
10. Si data recta in duob{us} punctis ſecta, ſit ad alterum extremorum ſegmẽtorum, ſicut re-
liquum extremum ad intermedium: & ab altero
ipſi{us} termino, ſectionum́ punctis tres rectæ li- neæ ſint parallelæ: recta à reliquo termino ſecan s parallel{as}, ſecabitur proportionaliter datæ. 122 p 1.
AMplius: diuiſa ab ſecundum hanc proportio-
nem:
ſi fuerint lineæ g z, d h, b c æquidiſtãtes:
& ducatur ac diuidens illas:
erit ac diuiſa ſe-
cundum hanc proportionem.
Cum d h ſit æquidi-
ſtans g z:
erit [per 2 p 6] proportio a z ad z h, ſicut a g
ad g d:
& cum b c ſit æquidiſtãs d h: erit [per 2 p 6. 18
p 5] a b ad b d, ſicut a c ad c h:
ſed [ex theſi] a b ad b d,
ſicut a g ad g d:
erit [per 11 p 5] a c ad ch, ſicut a z ad
z h.
Et ita patet propoſitum. His præmiſsis, acceda-
mus ad propoſitum.
11. Sirecta linea à uiſu ſit perpendicularis ſu-
perficiei incidentiæ: imago perιpheriæ concentricæ
peripheriæ circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici cõuexi)
uidebitur curua, & par allela ipſi peripheriæ concentricæ. 46 p 6.
PRimum de arcu declaremus, qnomodo in his ſpeculis imago
166[Figure 166]b e a d h z m g eius ſit curua, curuitate quidem ſpeculum non reſpiciente, ſed
centrũ.
Verbi gratia: ſit ab arcus oppoſitus ſpeculo: & ſit g cen-
trum illius arcus, & ſimiliter centrum ſpeculi:
d cẽtrum uiſus: & du-
cantur lineæ d g, a g, b g:
& ſumatur e in arcu a b quocunq; modo: &
ducatur linea e g.
Linea uerò d g non ſit in ſuperficie a b g. Linea igi-
tur d g aut erit orthogonalis ſuper ſuperficiẽ a b g:
aut declinata. Sit
orthogonalis:
erunt anguli d g a, d g e, d g b æquales [quia per 3 d 11
recti ſunt] & [per 15 d 1] latera lateribus.
Quare [per 4 p 1] baſes baſi-
bus.
Igitur omnia puncta arcus a b eiuſdem longitudinis erũt à cen-
tro uiſus.
Quare imagines omniũ punctorũ, eiuſdẽ longitudinis ſunt
â cẽtro:
ſintq́; q, m, l imagines ipſorũ a, e, b. Erit igitur g q ęqualis g m,
g l.
Quare q m l erit arcus: [per 9 p 3] & cõuexitas ipſius reſpectu cen
tri, non reſpectu ſpeculi, ſiue loci reflexionis.
Quod eſt propoſitum.
12. Si recta linea à uiſu ſit obliqua ſuperficiei incidentiæ: ima-
go peripheriæ concentricæ peripheriæ circuli (qui eſt communis ſe-
ctio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi ſphærici conucxi) uidebi-
tur curua, non parallela peripheriæ concentricæ. 47 p 6.
SI uerò linea d g non fuerit perpẽdicularis ſuper ſuperficiem a b g: ducta perpendiculari à pun-
cto d ſuper hanc ſuperficiem:
[per 11 p 11] cum [per 5 n 5] illa perpendicularis ſit minor omni-
bus lineis ductis à puncto d ad hanc ſuperficiem:
erit angulus, quem continet hæc perpendi-
cularis uerſus g, minor quolibet angulo uerſus punctũ g intellecto, quem continet alia linea à pun-
cto d ad hanc ſuperficiem ducta [per 16 p 1.
] Et linea ducta à puncto d ad hanc ſuperficiem, quan-
tò remotior erit à perpendiculari, tantò maior erit, & continebit maiorem angulum uerſus g [per
21 p 1.
] Si ergo hæc perpendicularis non cadat in arcum a e b, ſed ex parte una: erunt omnes lineæ
ductæ à puncto d ad hunc arcum, declinatæ ad partem unam:
& remotiores maiores, & maiorem
angulum continentes uerſus g.
Sit ergo: & ſumantur tria puncta in arcu, ſcilicet e, c, b: finis contin-
gentiæ puncti b ſit l:
finis contingẽtiæ puncti c, ſit m. Quoniam igitur c propinquius d, quam b: erit
ιn propinquius g quàm l:
[per 7 n] & ita c m maior b l [quia gc, g b ęquantur per 15 d 1] q ſit imago
c:
timago b: & ducatur t q: & ducantur lineæ c b, m l: quæ quidem productæ concurrent. Si enim à
puncto m duceretur æquidiſtans c b, ſecaret ex g b lineam æqualem c m [eſſet enim per 2 p 6 18 p 5,
ut g c ad c m, ſic g b ad rectam, quam ſecat parallela à pũcto m ducta ex g b:
itaq, cum g c, g b æquen-
tur per 15 d 1:
æquaretur c m, ſectæ per parallelam ex g b: ſed c m, ut patuit, maior eſt b l: quare c b,
m l productæ concurrent.
] Concurrant in puncto o. Et quoniam proportio g c ad c m, ſicut g q ad
q m [eſt enim per 18 n 5, ut c g ad g q, ſic c m ad m q:
ergo per 16 p 5, ut c g ad c m, ſic g q ad q m. ] Si-
militer g b ad b l, ſicut g t ad t l:
ergo linea q t concurret cum lineis c b, m l [per 9 n. ] Sit con-
curſus in puncto o.
Finis contingentiæ puncti e ſit n. Quoniam punctum n demiſsius eſt puncto
m:
[per 7 n] erit e n maior c m: ductis ergo lineis e c, m n, concurrent [ut antea. ] Sit concurſus in

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index