Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
121 69
122 70
123 71
124 72
125 73
126 74
127 75
128 76
129 77
130 78
131 79
132 80
133 81
134 82
135 83
136 84
137 85
138 86
139 87
140 88
141 89
142 90
143 91
144 92
145 93
146 94
147 95
148 96
149 97
150 98
< >
page |< < (154) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="154" file="0206" n="206" rhead="THEORIÆ"/>
          <p>
            <s xml:space="preserve">333. </s>
            <s xml:space="preserve">Is valor erit variabilis pro varia inclinatione ob valores
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0206-01" xlink:href="note-0206-01a" xml:space="preserve">Initium appli-
                <lb/>
              cationis ad o-
                <lb/>
              ſcillationes in
                <lb/>
              latus ponderum
                <lb/>
              jacentium in
                <lb/>
              eodem plano.</note>
            ſinuum q, & </s>
            <s xml:space="preserve">g variatos, niſi QP tranſeat per G, quo caſu
              <lb/>
            ſit q = g; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">quidem ubi G accedit in infinitum ad P R, de-
              <lb/>
            creſcente g in infinitum, ſi PQ non tranſeat per G, manen-
              <lb/>
            te finito q, valor {q/g} excreſcit in infinitum; </s>
            <s xml:space="preserve">contra vero appel-
              <lb/>
            lente QP ad P R, evadit q = o, & </s>
            <s xml:space="preserve">g remanet aliquid, adeo-
              <lb/>
            que {q/g} evaneſcit. </s>
            <s xml:space="preserve">Id vero accidit, quia in appulſu G ad verti-
              <lb/>
            calem totum ſyſtema vim acceleratricem in infinitum immi-
              <lb/>
            nuit, & </s>
            <s xml:space="preserve">lentiſſime acceleratur; </s>
            <s xml:space="preserve">adeoque ut radius PQ adhuc
              <lb/>
            obliquus ſit ipſi in ea particula oſcillationis infiniteſima iſo-
              <lb/>
            chronus, nimirum æque parum acceleratus, debet in infini-
              <lb/>
            tum produci. </s>
            <s xml:space="preserve">Contra vero appellente PQ ad PR ipſius ac-
              <lb/>
            celeratio minima eſſe debet, dum adhuc acceleratio radii P G
              <lb/>
            obliqui eſt in immenſum major, quam ipſa; </s>
            <s xml:space="preserve">adeoque brevita-
              <lb/>
            te ſua ipſe radius compenſare debet accelerationis imminutio-
              <lb/>
            nem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">334. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare ut habeatur pendulum ſimplex conſtantis longi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0206-02" xlink:href="note-0206-02a" xml:space="preserve">Finis ejuſdem
                <lb/>
              cum formula
                <lb/>
              generali.</note>
            tudinis, & </s>
            <s xml:space="preserve">in quacunque inclinatione iſochronum compoſito,
              <lb/>
            debet radius PQ ita aſſumi, ut tranſeat per centrum gravita-
              <lb/>
            tis G, quo unico caſu fit conſtanter q = g, & </s>
            <s xml:space="preserve">formula evadit
              <lb/>
            conſtans QP = {AxAP
              <emph style="super">2</emph>
            + BxBP
              <emph style="super">2</emph>
            /MxGP} &</s>
            <s xml:space="preserve">c, quæ eſt formula ge-
              <lb/>
            neralis pro oſcillationibus in latus maſſarum quotcumque, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            quomodocunque collocatarum in eodem plano perpendiculari
              <lb/>
            ad axem rotationis, qui caſus generaliter continet caſum maſ-
              <lb/>
            ſarum jacentium in eadem recta tranſeunte per punctum ſuſ-
              <lb/>
            penſionis, quem prius eruimus.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">335. </s>
            <s xml:space="preserve">Inde autem pro hujuſmodi caſibus plura corollaria de-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0206-03" xlink:href="note-0206-03a" xml:space="preserve">Corollarium
                <lb/>
              pro poſitione
                <lb/>
              centri oſcilla-
                <lb/>
              tionis, & gra-
                <lb/>
              vitatis ex ea-
                <lb/>
              dem parte a
                <lb/>
              puncto ſuſpen.
                <lb/>
              ſionis.</note>
            ducuntur. </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis patet: </s>
            <s xml:space="preserve">gravitatis centrum debere jacere in
              <lb/>
            recta, quæ a centro ſuſpenſionis ducitur per centrum oſcillationis,
              <lb/>
            uti demonſtratum eſt num. </s>
            <s xml:space="preserve">334. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed & </s>
            <s xml:space="preserve">debet jacere ad eandem
              <lb/>
            partem cum ipſo centro oſcillationis. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam utcumque mutetur ſi-
              <lb/>
            tus maſſarum per illud planum, manentibus puncto ſuſpenſio-
              <lb/>
            nis P, & </s>
            <s xml:space="preserve">centro gravitatis G, ſignum valoris quadrati cujuſ-
              <lb/>
            vis A P, BP manebit ſemper idem. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare formula valoris
              <lb/>
            ſui ſignum mutare non poterit; </s>
            <s xml:space="preserve">adeoque ſi in uno aliquo ca-
              <lb/>
            ſu jaceat Q reſpectu P ad eandem plagam, ad quam jacet G;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">debebit jacere ſemper. </s>
            <s xml:space="preserve">Jacet autem ad eandem plagam in ca-
              <lb/>
            ſu, in quo concipiatur, omnes maſſas abire in ipſum centrum
              <lb/>
            gravitatis, quo caſu pendulum evadit ſimplex, & </s>
            <s xml:space="preserve">centrum o-
              <lb/>
            ſcillationis cadit in ipſum centrum gravitatis, in quo ſunt
              <lb/>
            maſſæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Jacebit igitur ſemper ad eandem partem cum G.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>