Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[241.] 41. Communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi conici cõuexi eſt lat{us} conicum uel ellipſis: nunquam uerò circul{us}. 12 p 7.
[242.] 42. Si communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi conici conuexi, fuerit lat{us} co-nicum: reflexio à quocun ipſi{us} puncto facta, in eadem ſuperficie ſemper fiet. 19 p 7.
[243.] 43. Si cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculi conici cõuexi fuerit ellipſis: ab uno uel duob. cõſpicuæ ſuperficiei pũctis quib{us}libet, in eadẽ ſuքficie ad uiſum reflexio fieri poteſt. 34 p 7.
[244.] 44. Si uiſ{us} fuerit in caua ſpeculi ſphærici ſuperficie: uidebit totam: ſi intra uel extra: aliâs hemiſp hærium, aliâs pl{us}, aliâs min{us}: ſi in centro: ſe ipſum tantùm uidebit. 71. 72 p 4. 4 p 8.
[245.] 45. Si uiſ{us} ſit extra centrum ſpeculi ſphærici caui: uiſibile à quolibet ei{us} puncto ad uiſum reflecti poteſt: excepto eo, in quod recta à uiſu per centrum ſpeculi ducta, cadit. 6. 3 p 8.
[246.] 46. In ſpeculo cylindraceo cauo ſuperficies reflexionis quatuor habet puncta: uiſ{us}, uiſibilis, reflexionis, & axis, in quod perpendicularis à reflexionis puncto ducta, cadit. 3 p 9.83 p 4.
[247.] 47. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei caui, fuerit lat{us} cy-lindr aceum, aut circul{us}: reflexio à quocun ſectionis puncto facta, in eadem ſuperficie fiet.
[248.] 48. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei caui fuerit elli-pſis: à plurib{us} ei{us} punctis idem uiſibile ad eundem uiſum, in eadem ſuperficie reflecti po-teſt. 9 p 9.
[249.] 49. Si uiſ{us} fuerit intra ſpeculum conicum cauum: tota ei{us} ſuperficies uidebitur: ſi extra & recta à uiſu continuetur cum axe, uel conico latere: tot a occultabitur. 5. 2. 9. 3 p 9.
[250.] 50. Si uiſ{us} opponatur baſi ſpeculi conici caui: uiſibile intra ſpeculum poſitum, tantùm uide-bitur. 6 p 9.
[251.] 51. Ab uno cui{us}libet ſpeculi puncto, unum uiſibilis punctum ad unum uiſum reflectitur. 29. 30. 31 p 5. Item 37 p 5: item in præfat. 1. 5. & 10 librorum.
[252.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER QVINTVS.
[253.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. I. 1. Imago eſt form a uiſibilis, à polit a ſuperficie reflexa. In def. 5 libri.
[254.] DE LOCIS IMAGINVM. CAP. II. 2. In ſpeculo plano imago uidetur in concurſu perpendicularis incidentiæ & lineæ reflexio-nis. 37 p 5.
[255.] 3. In ſpeculo ſphærico conuexo, imago uidetur in concurſu perpendicularis incidentiæ & li-neæ reflexionis. 11 p 6.
[256.] 4. In ſpeculis conuexis cylindraceo, conico, imago uidetur in concurſu perpendicularis inci-dentiæ & lineæ reflexionis. 37 p 5.
[257.] 5. Rectarum linearum ab eodem uiſibilis puncto in ſpecula planum uel conuexum caden-tium: minima eſt perpendicularis. 21 p 1.
[258.] 6. In ſpeculo ſpbærico cauo, imago uidetur in concurſu perpendicularis incidentiæ & lineæ refle xionis. 37 p 5.
[259.] 7. In ſpeculis cauis cylindraceo, conico, imago uidetur in concurſu perpendicularis inciden-tiæ & lineæ reflexionis. 37 p 5.
[260.] 8. Imago in quocun ſpeculo, uidetur in concurſu perpendicularis incidentiæ & lineæ refle-scionis. 37 p 5.
[261.] 9. Imago in ſpeculo plano uidetur in perpendiculari incidentiæ. 36 p 5.
[262.] 10. Imago in ſpeculis conuexis, cauis: ſphærico, cylindraceo, conico uidetur in perpendiculari incidentiæ. 36 p 5.
[263.] 11. Viſibile & imago à ſpeculi plani ſuperficie in oppoſit {as} partes æquabiliter distant. 49 p 5.
[264.] 12. Viſu & uiſibili datis, in ſpeculo plano punctum reflexionis inuenire. 46 p 5.
[265.] 13. Si recta linea ab uno uiſu ſit perpendicularis ſpeculo plano, unum ipſi{us} punctũ; in quo uiſ{us} ſuperficiem ſecat, ab uno ſpeculi puncto, in quod cadit, ad eundem uiſum reflectetur. 32 p 5.
[266.] 14. Ab uno ſpeculi plani puncto, unum uiſibilis punctũ ad unũ uiſum reflectitur. 45 p 5.
[267.] 15. In ſpeculo plano, imagouni{us} puncti, una, & uno eodem́ in loco ab utroque uiſu uide-tur. 51 p 5.
[268.] 16. In ſpeculo ſphærico conuexo linea reflexionis & perpendicularis incidentiæ concurrunt: & imago uidetur in ipſarum concurſu. 9. 11 p 6. Idem 3 n.
[269.] 17. Finis contingentiæ in ſpeculo ſphærico, eſt concurſ{us} rectæ ſpeculum in reflexionis puncto tangentis, cum perpendiculari incidentiæ uel reflexionis. Et rect a à centro ſpeculi ſphærici conuexi ad imaginem, maior est recta ab imagine ad reflexionis punctum ducta. In def. 13 p 6.
[270.] 18. Si in ſpeculo ſphærico conuexo perpendicularis incidentiæ ſecetur à lineis reflexionis: & ſpeculum in reflexionis puncto tan-gente: erit, ut tota perpendicularis ad inferum ſegmentum: ſic ſu-perum ad intermedium. Et pars perpendicularis inter punctum contingentiæ, & peripheriam, communem ſectionem ſuperficie-rum reflexionis, & ſpeculi, erit minor eiuſdem peripheriæ ſemidia metro. 12. 14 p 6.
< >
page |< < (212) of 778 > >|
218212ALHAZEN linea o z ſecat ſuperficiem, contingentem pyramidem, trãſeuntem per a z: linea ergo a z eſt ſub dif-
ferentia
communi inter ſuperficiem o z h & ſuperficiem contingentem.
Et hæc differentia conti-
net
cum linea h z angulum rectum, [per fabricationem.
] Angulus ergo e z h obtuſus: ergo angu-
lus
f z h acutus [per 13 p 1.
] Ponatur ergo in z f punctum f: à quo extrahatur perpendicularis f e ſu-
per
a e:
& extrahatur rectè. Concurret ergo cum linea a o: [per 11 ax. ] nam angulus o a e eſt acutus
[per theſin, & ad e rectus eſt.
] Concurrat ergo in n. Et extrahatur ex e linea e d æquidiſtans z h li-
neæ
[per 17 p 3.
] Erit ergo [per 8 p 11] e d perpendicularis ſuper ſuperficiem, contingentem pyra-
midem
, tranſeuntem per a e:
& extrahatur ex e linea æquidiſtans lineæ z m: & ſit e l. Et extrahatur
ſuperficies
, in qua ſunt lineæ l e, e d.
Secabit ergo ſuperficiem pyramidis, & faciet ſectionem [per
5
th.
1. con. Apoll. ] Nam hæc ſuperficies eſt obliqua ſuper axem a d. Sit ergo ſectio d e c: & m z eſt
perpẽdicularis
ſuper ſuperficiem
188[Figure 188]a o u p m h z t x b n y c q s l d g e K f r a z h:
& hoc declaratũ eſt in præ-
dictis
.
[præcedente numero, per
lemma
ad 37 theor.
opticor. Eucli
dis
.
] Ergo linea l e eſt perpendi-
cularis
ſuper ſuperficiẽ a e d [per
8
p 11.
] Ergo angulus a e l eſt re-
ctus
.
Et ſimiliter angulus a e d re-
ctus
eſt [per 29 p 1] & a e n ſimili-
ter
rectus.
Ergo [per 5 p 11] lineæ
l
e, n e, d e ſunt in eadem ſuperfi-
cie
.
Ergo linea fen eſt in ſuperfi-
cie
ſectionis.
Et extrahatur ex f li-
nea
æquidiſtans lineæ d e:
[per 31
p
1] & ſit f r.
Hęc ergo linea æqui-
diſtat
lineæ h z [per 30 p 1.
] Et
extrahatur
ex z in ſuperficie o z h,
linea
continens cum z t angulum,
æqualem
angulo o z t.
[per 23 p 1. ]
Hæc
ergo linea concurret cum f r [per lemma Procli ad 29 p 1] quia ſecat z h æquidiſtantem f r:
&
eſt
in ſuperficie eius:
quia z f eſt in ſuperficie eius [per 35 d 1. ] Concurrat ergo in r. Ergo duo an-
guli
, qui ſunt apud r, f, ſunt æquales:
ſunt enim æquales duobus angulis, qui ſunt apud z [nam per
29
p 1 o z t, z f r:
item t z r, z r f æquantur. ] Duæ ergo lineæ r z, f z ſunt æquales [per 6 p 1. ] Et de-
claratum
eſt, quòd linea f e n eſt in ſuperficie ſectionis:
& linea f r eſt æquidiſtans e d: eſt ergo
in
ſuperficie ſectionis [per 35 d 1.
] Et continuemus r e: erit ergo [per 7 p 11] in ſuperficie ſectio-
nis
:
& extrahatur d e ad k. Et declaratum eſt, quòd e a eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem ſe-
ctionis
:
uterque ergo angulorum a e r, a e f rectus eſt: [per 3 d 11] & duæ lineæ f z, r z ſunt ęqua-
les
[per concluſionem.
] Ergo duæ lineæ r e, f e ſunt ęquales. [Quia enim anguli a e r, a e f ſunt
recti
:
quadrata z e, e f æquantur quadrato z f per 47 p 1: item q́ue quadrata z e, e r quadrato z r:
at
quadrata laterum z f, z r æqualium æquantur:
quare ablato communi quadrato z e: quadrata
e
f, e r, ideo q́ue latera e f, e r æquabuntur.
] Ergo [per 5 p 1] duo anguli e r f, e f r ſunt æqua-
les
.
Ergo forma n reflectetur ad r ex e: [per 12 n 4: quia anguli n e k, r e k æquantur, cum per
29
p 1 æquentur æqualibus ad f & r] & forma o reflectetur ad r ex z.
Et omnis linea extracta ex
f
ad aliquod punctum lineæ o n, ſecabit a e.
Et patet, quòd linea illa erit æqualis lineæ extractæ
ex
r ad idem punctum.
Nam a e eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem, in qua ſunt lineæ r e, f e:
nam
hæc ſuperficies eſt ſuperficies ſectionis:
& duæ lineæ r e, f e ſunt æquales. Ergo omnes duæ
lineæ
extractæ ex r, f ad unum aliquod punctum lineæ a e, ſunt æquales.
Patet ergo, quòd forma
puncti
, quod eſt in o n, reflectetur ad r exillo puncto, quod ſecatur in z e.
Et ſimiliter de omni
puncto
poſito in a n ultra n, ſi copulatum fuerit cum f per lineam rectam, illa linea ſecabit a e ul-
tra
e.
Patet ergo ex hoc, quòd forma lineæ a n, & quicquid continuatur cum ipſa, reflectetur ad
r
à ſuperficie pyramidis a b g ex linea recta.
Et ſimiliter omnis linea extracta ex a, obliqua ſuper
axem
.
Et continuemus n d: ſecabit ergo circumferentiam ſectionis: nam duo puncta d, n ſunt in
ſuperficie
ſectionis, & n eſt extra circumferentiam ſectionis:
& d eſt intra ſectionem. Secet ergo
circũferẽtiã
ſectionis in c.
Et quia triangulũ a o h eſt in eadẽ ſuperficie [per 2 p 11] erit [per 1 p 11] n d
in
ſuperficie trianguli a o h:
c ergo eſt in ſuperficie trianguli a o h: & duo puncta a, u ſunt in ſu-
perficie
trianguli huius a o h:
ſed puncta a, u, c ſunt in ſuperficie pyramidis. Ergo puncta a, u, c ſunt
in
differentia communi ſuperficiei pyramidis, & ſuperficiei a u d:
ſed hæc differentia eſt linea re-
cta
[per 18 d 11.
] Ergo puncta a, u, c ſunt in linea recta. Extrahatur ergo a u rectè ad c: & extra-
hatur
r z rectè:
ſecabit ergo o h [quia ſecat angulum z h o baſi h o ſubtenſum, & utraque z r & h o
ſunt
in uno plano.
] Secet ergo in puncto p. Eſt ergo p in ſuperficie trianguli a o h. Continuetur
ergo
a p, & tranſeat rectè.
Secabit ergo n d in g [quia ſecat angulum d a n. ] Et quia f non eſt in ſu-
perficie
pyramidẽ contingente, trãſeunte per lineã a z:
[ex concluſo] erit angulus fe d acutus. [
quia
per concluſionem punctũ f eſt in plano ſectionis ſeu ellipſis, obliquo ad a d e planũ axis, per 5
th
.
1 con. Apol. & angulus a e frectus eſt cõcluſus: erit angulus f e d acutus: & angulus d e n eſt obtu

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index