220198M. VITRVVII POLL.
maduertere, quod ſub tectis cum ſint aquarum fontes, aut etiam ſub terra
paluſtris abundantia, ex his nullus ſurgit humor nebuloſus, ſed in apertis
hypæthrisq́; locis, cum ſol oriens vapore tangit mundum, ex humidis &
abundantibus excitat humores, & etiam conglobatos in altitudinem tol-
lit. Ergo ſi ita videtur, vti in hypæthris locis, ab aëre humores ex corpo-
ribus exugantur moleſtiores, quemadmodum ex terra per nebulas vi-
dentur, non puto dubium eſſe, quin ampliſsimas & ornatiſsimas ſub diuo
hypæthrisq́; collocari oporteat in ciuitatibus ambulationes. Eæ autem,
vti ſint ſemper ſiccæ & non lutoſæ, ſic erit faciendum. Fodiantur & exi-
naniantur quàm altiſsime, & dextra atque ſiniſtra ſtructiles cloacæ fiant,
inq́; earum parietibus, qui ad ambulationem ſpectauerint, tubuli in-
ſtruantur inclinati faſtigio in cloacis. His perſectis compleantur ea loca
carbonibus, deinde inſuper ſabulone eæ ambulationes ſternantur & ex-
æquentur, ita propter carbonum naturalem raritatem, & tubulorum in
cloacas inſtructionem, excipientur aquarum abundantiæ, & ita ſiccæ, &
ſine humore perfectæ fuerint ambulationes. Præterea in his operibus the-
ſauri ſunt ciuitatibus in neceſſariis rebus à maioribus conſtituti. In con-
cluſionibus enim reliqui omnes faciliores ſunt apparatus, quàm ligno-
rum. Sal enim facile ante importatur, frumenta publice priuatimq́; ex-
peditius congeruntur, & ſi deſint, holeribus, carne, ſeu leguminibus defen
ditur. Aquæ foſſuris puteorum, & de cœlo repentinis tempeſtatibus ex
tegulis excipiuntur. De lignatione, quæ maxime neceſſaria eſt ad cibum
excoquendum, difficilis & moleſta eſt apparatio, quod & tarde compor-
tatur, & plus conſumitur. In eiuſmodi temporibus, tunc eæ ambulatio-
nes aperiuntur, & menſuræ tributim ſingulis capitibus deſignantur. Ita
duas res egregias hypæthræ ambulationes præſtant, vnam in pace ſalu-
britatis, alteram in bello ſalutis. Ergo his rationibus, ambulationum ex-
plicationes non ſolum poſt ſcenam theatri, ſed etiam omnium Deorum
templis effectæ, magnas ciuitatibus præſtare poterunt vtilitates. Quo-
niam hæc à nobis ſatis videntur eſſe expoſita, nunc inſequentur balnea-
rum diſpoſitionum demonſtrationes.
paluſtris abundantia, ex his nullus ſurgit humor nebuloſus, ſed in apertis
hypæthrisq́; locis, cum ſol oriens vapore tangit mundum, ex humidis &
abundantibus excitat humores, & etiam conglobatos in altitudinem tol-
lit. Ergo ſi ita videtur, vti in hypæthris locis, ab aëre humores ex corpo-
ribus exugantur moleſtiores, quemadmodum ex terra per nebulas vi-
dentur, non puto dubium eſſe, quin ampliſsimas & ornatiſsimas ſub diuo
hypæthrisq́; collocari oporteat in ciuitatibus ambulationes. Eæ autem,
vti ſint ſemper ſiccæ & non lutoſæ, ſic erit faciendum. Fodiantur & exi-
naniantur quàm altiſsime, & dextra atque ſiniſtra ſtructiles cloacæ fiant,
inq́; earum parietibus, qui ad ambulationem ſpectauerint, tubuli in-
ſtruantur inclinati faſtigio in cloacis. His perſectis compleantur ea loca
carbonibus, deinde inſuper ſabulone eæ ambulationes ſternantur & ex-
æquentur, ita propter carbonum naturalem raritatem, & tubulorum in
cloacas inſtructionem, excipientur aquarum abundantiæ, & ita ſiccæ, &
ſine humore perfectæ fuerint ambulationes. Præterea in his operibus the-
ſauri ſunt ciuitatibus in neceſſariis rebus à maioribus conſtituti. In con-
cluſionibus enim reliqui omnes faciliores ſunt apparatus, quàm ligno-
rum. Sal enim facile ante importatur, frumenta publice priuatimq́; ex-
peditius congeruntur, & ſi deſint, holeribus, carne, ſeu leguminibus defen
ditur. Aquæ foſſuris puteorum, & de cœlo repentinis tempeſtatibus ex
tegulis excipiuntur. De lignatione, quæ maxime neceſſaria eſt ad cibum
excoquendum, difficilis & moleſta eſt apparatio, quod & tarde compor-
tatur, & plus conſumitur. In eiuſmodi temporibus, tunc eæ ambulatio-
nes aperiuntur, & menſuræ tributim ſingulis capitibus deſignantur. Ita
duas res egregias hypæthræ ambulationes præſtant, vnam in pace ſalu-
britatis, alteram in bello ſalutis. Ergo his rationibus, ambulationum ex-
plicationes non ſolum poſt ſcenam theatri, ſed etiam omnium Deorum
templis effectæ, magnas ciuitatibus præſtare poterunt vtilitates. Quo-
niam hæc à nobis ſatis videntur eſſe expoſita, nunc inſequentur balnea-
rum diſpoſitionum demonſtrationes.
IN CAPVT IX. ANNOTAT.
Poſt ſcenam porticus ſunt conſtituendæ.
] Portic{us} additæ ſunt ſa-
cris ædib{us}, illustrium virorum domib{us}, & publicis ædificijs neceßitatis, aut or-
namenti animi’ue cauſa. Sub eis repentin{as} pluui{as} vitabant, vmbras\’ ac frigora
captabant, varijs\’ ſermonib{us} diem conſumebant, à meridie Solem hyeme, à ſepten-
trione æſtiu{as} vmbr{as} excipientes. Inſigniores memorantur, Apollinis Palatini cir-
cum maximum verſ{us}, Augusti in Martio campo, & in ei{us} foro, Aemilij inter
portam Trigeminam & naualia, Argonautarum à Campo ad ſepta, Agrippæ, quæ
& Iouis vltoris, & Panthei, Antonini Pij iuxta S. Stephanum in Truglio,
cris ædib{us}, illustrium virorum domib{us}, & publicis ædificijs neceßitatis, aut or-
namenti animi’ue cauſa. Sub eis repentin{as} pluui{as} vitabant, vmbras\’ ac frigora
captabant, varijs\’ ſermonib{us} diem conſumebant, à meridie Solem hyeme, à ſepten-
trione æſtiu{as} vmbr{as} excipientes. Inſigniores memorantur, Apollinis Palatini cir-
cum maximum verſ{us}, Augusti in Martio campo, & in ei{us} foro, Aemilij inter
portam Trigeminam & naualia, Argonautarum à Campo ad ſepta, Agrippæ, quæ
& Iouis vltoris, & Panthei, Antonini Pij iuxta S. Stephanum in Truglio,