Bernoulli, Daniel, Hydrodynamica, sive De viribus et motibus fluidorum commentarii
page |< < (218) of 361 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div234" type="section" level="1" n="184">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6410" xml:space="preserve">
              <pb o="218" file="0232" n="232" rhead="HYDRODYNAMICÆ"/>
            diverſa particularum aërearum gravitatione in diverſis à centro terræ diſtantiis
              <lb/>
            ſufficienter explicari, prouti Newtonus tentavit ſtatuendo gravitationes ha-
              <lb/>
            rum particularum decreſcere in ratione quadrata diſtantiarum à centro terræ,
              <lb/>
            quæ hypotheſis in altitudinibus 13000 pedes Pariſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s6411" xml:space="preserve">non excurrentibus ſenſibi-
              <lb/>
            lem differentiam non efficit ab hypotheſi uniformis gravitationis. </s>
            <s xml:id="echoid-s6412" xml:space="preserve">Similiter
              <lb/>
            ego aliquando incidi in opinionem auctam vim centrifugam particularum
              <lb/>
            aërearum in majoribus altitudinibus aliquid hic contribuere poſſe; </s>
            <s xml:id="echoid-s6413" xml:space="preserve">at pariter
              <lb/>
            inſtituto calculo opinioni huic non amplius adhæſi. </s>
            <s xml:id="echoid-s6414" xml:space="preserve">Interim non puto, ab-
              <lb/>
            ſurdum eſſe, ſi dicamus calorem aëris medium eo majorem eſſe, quo ma-
              <lb/>
            gis à ſuperficie maris diſtet. </s>
            <s xml:id="echoid-s6415" xml:space="preserve">Velim autem ut probe notetur, hic ſermonem
              <lb/>
            eſſe de calore medio in libera atmoſphæra: </s>
            <s xml:id="echoid-s6416" xml:space="preserve">ſic enim fieri poteſt, ut calor realis
              <lb/>
            quidem in montibus non creſcat ex cauſis aliis, nec tamen inde hypo-
              <lb/>
            theſis evertatur, quandoquidem §. </s>
            <s xml:id="echoid-s6417" xml:space="preserve">§. </s>
            <s xml:id="echoid-s6418" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s6419" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s6420" xml:space="preserve">16. </s>
            <s xml:id="echoid-s6421" xml:space="preserve">jam demonſtratum fuerit,
              <lb/>
            pondus columnæ mercurii in barometro non præciſe cenſendum eſſe æquale
              <lb/>
            ponderi columnæ aëreæ in illa regione fumtæ, ſed ponderi medio omnium
              <lb/>
            columnarum terræ inſiſtentium: </s>
            <s xml:id="echoid-s6422" xml:space="preserve">De diverſis denſitatibus itaque ſic ſentio.</s>
            <s xml:id="echoid-s6423" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6424" xml:space="preserve">§. </s>
            <s xml:id="echoid-s6425" xml:space="preserve">29. </s>
            <s xml:id="echoid-s6426" xml:space="preserve">Si æqualis eſſet ubique calor, forent utique denſitates elaſticita-
              <lb/>
            tibus ad ſenſus proportionales, reſponderentque altitudines verticales loga-
              <lb/>
            rithmis altitudinum barometricarum: </s>
            <s xml:id="echoid-s6427" xml:space="preserve">At vero id experimentis repugnare po-
              <lb/>
            no: </s>
            <s xml:id="echoid-s6428" xml:space="preserve">neque tamen crediderim in duobus locis parum à ſe invicem diſſitis no-
              <lb/>
            tabilem intercedere poſſe caloris differentiam, quia calor in corpore rariore
              <lb/>
            ut eſt aër, mox uniſormiter diſtribuitur, niſi perpetua adſit cauſa, quæ aërem
              <lb/>
            vicinum calefaciat.</s>
            <s xml:id="echoid-s6429" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6430" xml:space="preserve">Alia autem res eſt in locis remotioribus, nec enim abſurdum puto aë-
              <lb/>
            rem vel decies denſiorem ſtatuere ſub polis, quam ſub æquatore, ſi modo
              <lb/>
            aër utrobique accipiatur ſuperficiei terræ proximus; </s>
            <s xml:id="echoid-s6431" xml:space="preserve">at in magnis altitudini-
              <lb/>
            bus minor utique erit differentia inter denſitatem aëris qui polis & </s>
            <s xml:id="echoid-s6432" xml:space="preserve">ejus qui
              <lb/>
            æquatori reſpondet cæteris paribus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6433" xml:space="preserve">propterea inæqualiter admodum
              <lb/>
            decreſcent à ſuperficie terræ denſitates aëris & </s>
            <s xml:id="echoid-s6434" xml:space="preserve">multo magis decreſcent ſub
              <lb/>
            polis quam ſub æquatore: </s>
            <s xml:id="echoid-s6435" xml:space="preserve">hoc igitur modo fieri poſſet, ut ſub polis denſitates
              <lb/>
            aëris reales in parvis altitudinibus v. </s>
            <s xml:id="echoid-s6436" xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s6437" xml:space="preserve">decreſcant in ratione ut (22000 + x)
              <emph style="super">4</emph>
              <lb/>
            ad 22000
              <emph style="super">4</emph>
            ob auctum calorem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6438" xml:space="preserve">ſub æquatore vix ſenſibiliter decre-
              <lb/>
            ſcant, ob diminutum calorem, quæ caloris diminutio prope </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>