Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
231 179
232 180
233 181
234 182
235 183
236 184
237 185
238 186
239 187
240 188
241 189
242 190
243 191
244 192
245 193
246 194
247 195
248 196
249 197
250 198
251 199
252 200
253 201
254 202
255 203
256 204
257 205
258 206
259 207
260 208
< >
page |< < (182) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="182" file="0234" n="234" rhead="THEORIÆ"/>
            virium, quæ ſola mutuam poſitionem turbat, incipiat eſſe ma-
              <lb/>
            jor, quam ſint vires mutuæ, quæ tendunt ad conſervandam
              <lb/>
            mutuam poſitionem, & </s>
            <s xml:space="preserve">formam particularum; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">tunc jam al-
              <lb/>
            terationes, & </s>
            <s xml:space="preserve">transformationes habebuntur, quas videmus in cor-
              <lb/>
            poribus hiſce noſtris, & </s>
            <s xml:space="preserve">quæ habentur etiam in pluribus parti-
              <lb/>
            culis poſtremorum ordinum, hæc ipſa nova corpora componen-
              <lb/>
            tibus. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed prima materiæ elementa erunt omnino immutabi-
              <lb/>
            lia, & </s>
            <s xml:space="preserve">primorum etiam ordinum particulæ formas ſuas contra
              <lb/>
            externas vires validiſſime tuebuntur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">399. </s>
            <s xml:space="preserve">Gravitas etiam inter generales proprietates a Newto-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0234-01" xlink:href="note-0234-01a" xml:space="preserve">Gravitas exhi-
                <lb/>
              bita a poſtremo
                <lb/>
              arcu curvæ ac-
                <lb/>
              cedens ad New-
                <lb/>
              tonianam quam-
                <lb/>
              proxime: poſ-
                <lb/>
              fe noſtro con-
                <lb/>
              cipiendi modo
                <lb/>
              fieri abſolute
                <lb/>
              talem.</note>
            nianis inprimis numeratur, quibus aſſentior; </s>
            <s xml:space="preserve">dummodo ea rei-
              <lb/>
            pſa non habeat rationem reciprocam duplicatam diſtantiarum
              <lb/>
            extenſam ad omnes diſtantias, ſed tantum ad diſtantias ejuſ-
              <lb/>
            modi, cujuſmodi ſunt eæ, quæ interjacent inter diſtantiam no-
              <lb/>
            ſtrorum corporum a parte multo maxima maſſæ terreſtris, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            diſtantias a Sole apheliorum pertinentium ad cometas remo-
              <lb/>
            tiſſimos, & </s>
            <s xml:space="preserve">dummodo in hoc ipſo tractu ſequatur non accura-
              <lb/>
            tiſſime, ſed, quam libuerit, proxime, rationem ipſam recipro-
              <lb/>
            cam duplicatam, juxta ea, quæ diximus num. </s>
            <s xml:space="preserve">121. </s>
            <s xml:space="preserve">Ejuſmodi
              <lb/>
            autem gravitas exhibetur ab arcu illo poſtremo meæ curvæ fi-
              <lb/>
            guræ 1, qui, ſi gravitas extenditur cum eadem illa lege ad
              <lb/>
            ſenſum, vel cum aliqua ſimili, in infinitum, erit aſymptoticus-
              <lb/>
            Poſſet quidem, ut monui num. </s>
            <s xml:space="preserve">119, concipi gravitas etiam
              <lb/>
            accurate talis, quæ extendatur ad quaſcunque diſtantias cum
              <lb/>
            eadem lege, & </s>
            <s xml:space="preserve">præterea alia quædam vis expoſita per aliam
              <lb/>
            curvam, in quam vim, & </s>
            <s xml:space="preserve">in gravitatem accurate reciprocam
              <lb/>
            quadratis diſtantiæ reſolvatur lex virium figuræ 1; </s>
            <s xml:space="preserve">quæ quidem
              <lb/>
            vis in illis diſtantiis, in quibus gravitas ſequitur quam pro-
              <lb/>
            xime ejuſmodi legem, eſſet inſenſibilis; </s>
            <s xml:space="preserve">in aliis autem diſtantiis
              <lb/>
            plurimis ingens eſſet: </s>
            <s xml:space="preserve">ac ubi figura 1 exhibet repulſiones, de-
              <lb/>
            beret eſſe vis hujus alterius conceptæ legis itidem repulſiva tan-
              <lb/>
            to major, quam vis legis primitivæ figuræ 1, quanta eſſet gra-
              <lb/>
            vitas ibi concepta, quæ nimirum ab illo additamento vis re-
              <lb/>
            pulſivæ elidi deberet. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed hæc jam a noſtro concipiendi mo-
              <lb/>
            do penderent, ac in ipſa mea lege primitiva, & </s>
            <s xml:space="preserve">reali, gravitas
              <lb/>
            utique eſt generalis materiæ, ac legem ſequitur rationis reciprocæ
              <lb/>
            duplicatæ diſtantiarum, quanquam non accurate, ſed quan
              <gap/>
            pro-
              <lb/>
            xime, necad omnes extenditur diſtantias; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed illas, quas expoſui.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">400. </s>
            <s xml:space="preserve">Ceterum gravitatem generalem haberi in toto planeta-
              <lb/>
            rio ſyſtemate, ego quidem arbitror omnino evinci iiſdem ar-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0234-02" xlink:href="note-0234-02a" xml:space="preserve">Gravitatem ge-
                <lb/>
              neralem haberi
                <lb/>
              in toto ſolari
                <lb/>
              ſyſtemate, nec
                <lb/>
              poſſe tribui
                <lb/>
              preſſi
                <unsure/>
              oni flui-
                <lb/>
              di-</note>
            gumentis ex Aſtronomia petitis, quibus utuntur Newtoniani,
              <lb/>
            quæ hic non repeto, cum ubique proſtent, & </s>
            <s xml:space="preserve">quæ tum alibi
              <lb/>
            ego quidem congeſſi pluribus in locis, tum in Adnotationibus
              <lb/>
            ad poema P. </s>
            <s xml:space="preserve">Noceti De Aurora Boreali. </s>
            <s xml:space="preserve">Illud autem arbitror
              <lb/>
            evidentiſſimum, illum acceſſum ad Solem cometarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">plane-
              <lb/>
            tarum primariorum, ac ſecundariorum ad primarios, quem vi-
              <lb/>
            demus in deſcenſu a recta tangente ad arcum curvæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">multo
              <lb/>
            magis alios motus a mutua gravitate pendentes haberi </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>