Vitruvius, De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Table of figures

< >
< >
page |< < (215) of 530 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div137" type="section" level="1" n="118">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11679" xml:space="preserve">
              <pb o="215" file="237" n="237" rhead="DE ARCHITEC. LIB. V."/>
            Iuriſconſultum legim{us} Pandectarum libro quinquageſimo, de verb. </s>
            <s xml:id="echoid-s11680" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s11681" xml:space="preserve">rerum ſi-
              <lb/>
            gnific. </s>
            <s xml:id="echoid-s11682" xml:space="preserve">Port{us} aut naturales ſunt, cuiuſmodi tres habuiſſe Athen{as} ſcribit Thucydi-
              <lb/>
            des: </s>
            <s xml:id="echoid-s11683" xml:space="preserve">aut arte facti, quos cothones genere maſculino, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11684" xml:space="preserve">cothona neutro dici testis eſt
              <lb/>
            Serui{us} lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s11685" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">I</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11686" xml:space="preserve">Aeneidos.</s>
            <s xml:id="echoid-s11687" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11688" xml:space="preserve">Circum enim porticus, ſiue naualia ſunt facienda.</s>
            <s xml:id="echoid-s11689" xml:space="preserve">] Naualia in-
              <lb/>
            telligit loca, vbi conſtruuntur naues, aut ſubductæ, quaſſat\’æ ue instaurantur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11690" xml:space="preserve">
              <lb/>
            adſeruantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11691" xml:space="preserve">Quorum rationem tradit in fine hui{us} capitis.</s>
            <s xml:id="echoid-s11692" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11693" xml:space="preserve">Siue ex porticibus aditus ad emporia.</s>
            <s xml:id="echoid-s11694" xml:space="preserve">] Aliqui codices pro porti-
              <lb/>
            cib{us} habent portub{us}. </s>
            <s xml:id="echoid-s11695" xml:space="preserve">Emporia verò ſunt loca, vbi merces venduntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11696" xml:space="preserve">Vnde ſcri-
              <lb/>
            bit ad finem libri primi, Mercurio, vti Iſidi & </s>
            <s xml:id="echoid-s11697" xml:space="preserve">Serapi in emporio ædem consti-
              <lb/>
            tuendam.</s>
            <s xml:id="echoid-s11698" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11699" xml:space="preserve">Sed erit ex vna parte ſtatio.</s>
            <s xml:id="echoid-s11700" xml:space="preserve">] Stationem Vlpian{us} Pandectarum libro
              <lb/>
              <emph style="sc">XLIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11701" xml:space="preserve">de fluminib{us}, interpretatur locum, vbt tutò naues ſtare poßint.</s>
            <s xml:id="echoid-s11702" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11703" xml:space="preserve">Expediantur progreſſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s11704" xml:space="preserve">] Progreſſ{us} appellat aggerum illam continua-
              <lb/>
            tam ſeriem obiectam ad arcendos fluct{us}, excludendam\’ aquam, quam nostri ab
              <lb/>
            elata terra leuatam dicunt, Græci χώματα, Latini moles. </s>
            <s xml:id="echoid-s11705" xml:space="preserve">Cæſar de bello ciuili li-
              <lb/>
            bro primo. </s>
            <s xml:id="echoid-s11706" xml:space="preserve">Quà fauces erant angustißimæ port{us}, molem atque aggerem ab vtra
              <lb/>
            parte litoris iaciebat, quod his locis erat vadoſum mare. </s>
            <s xml:id="echoid-s11707" xml:space="preserve">Itali id appellationis re-
              <lb/>
            tinuerunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s11708" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11709" xml:space="preserve">Vti portetur puluís.</s>
            <s xml:id="echoid-s11710" xml:space="preserve">] Puteolan{us} vocatur hic puluis, de quo lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s11711" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">II</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11712" xml:space="preserve">cap.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s11713" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">VI</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11714" xml:space="preserve">Solidatur verò aquis vel teſtib{us} Dione libro
              <emph style="sc">XLVIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11715" xml:space="preserve">Seneca quæstionum
              <lb/>
            naturalium lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s11716" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">III</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11717" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s11718" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XX</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11719" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s11720" xml:space="preserve">Sidonio Apollinari in Panegyrico dicto Anthe-
              <lb/>
            mio conſuli his verſib{us},</s>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11721" xml:space="preserve">
              <unsure/>
            Itur in æquor</s>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11722" xml:space="preserve">Molib{us}, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11723" xml:space="preserve">veteres tell{us} noua contrahit vnd{as}.</s>
            <s xml:id="echoid-s11724" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11725" xml:space="preserve">Nanque dicarcheæ tranſlatus puluis arenæ</s>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11726" xml:space="preserve">Intratis ſolidatur aquis, durata\’ maſſa</s>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11727" xml:space="preserve">Suſtinet aduectos peregrino in gurgite campos.</s>
            <s xml:id="echoid-s11728" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11729" xml:space="preserve">Quos hic adſcripſi, vt error eorum cognoſceretur, qui vocato ad testimonium verſu
              <lb/>
            tertio dicunt primæ fuiſſe bonitatis puluerem Puteolanum in aſpergendis palæſtri-
              <lb/>
            tarum corporib{us}, loquitur enim Sidoni{us} de molib{us} in mari ſolidandis. </s>
            <s xml:id="echoid-s11730" xml:space="preserve">Constat
              <lb/>
            autem alumine, bitumine, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11731" xml:space="preserve">ſulfure. </s>
            <s xml:id="echoid-s11732" xml:space="preserve">Non abſimili prædita natura in Cyɀicena
              <lb/>
            regione terra quamlibet magnitudine exciſa demerſa in mare, lapidea extrahi-
              <lb/>
            tur, vt ſcribit Plini{us} libro
              <emph style="sc">XXXV</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11733" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s11734" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11735" xml:space="preserve">Et ab Oropo Aulidem vſque
              <lb/>
            quicquid terræ mari alluitur, in ſaxa mutatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11736" xml:space="preserve">Id gen{us} terr{as} neceſſe eſt alumi-
              <lb/>
            noſ{as} eſſe, aut chalcantho, id eſt ſutorio atramento enfect{as}, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11737" xml:space="preserve">præter id bituminoſ{as}.</s>
            <s xml:id="echoid-s11738" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11739" xml:space="preserve">In mortario duo ad vnum reſpondeant.</s>
            <s xml:id="echoid-s11740" xml:space="preserve">] Ita in lacu arena Puteo-
              <lb/>
            lana miſceatur, vt tres ei{us} partes in vnam calcis conijciantur, confundantur\’: </s>
            <s xml:id="echoid-s11741" xml:space="preserve">ita
              <lb/>
            erit arena ſeſquiplex. </s>
            <s xml:id="echoid-s11742" xml:space="preserve">In eam rem mortario vſ{us} eſt Plini{us} libri
              <emph style="sc">XXXVI</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11743" xml:space="preserve">cap.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s11744" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XXIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s11745" xml:space="preserve">cum inquit, In Græcia tectorijs etiam harenatum quod inducturi ſunt,
              <lb/>
            pri{us} in mortario ligneis vectib{us} ſubigunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s11746" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s11747" xml:space="preserve">Arcæ ſtipitibus robuſtis & </s>
            <s xml:id="echoid-s11748" xml:space="preserve">catenis incluſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s11749" xml:space="preserve">] Id gen{us} aquarij ſe-
              <lb/>
            pti vulg{us} vocat cataract{as}. </s>
            <s xml:id="echoid-s11750" xml:space="preserve">Fit autem hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s11751" xml:space="preserve">Figuntur excauata, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11752" xml:space="preserve">ſulcata
              <lb/>
            à ſummo ad imum tigna, pari inter ſe ſpatio. </s>
            <s xml:id="echoid-s11753" xml:space="preserve">Vbi obfirmata ſunt, tam longæ, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>