Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22 2
23 3
24 4
25 5
26 6
27 7
28 8
29 9
30 10
31 11
32 12
33 13
34 14
35 15
36 16
37 17
38 18
39 19
40 20
< >
page |< < (4) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div16" type="section" level="1" n="12">
          <pb o="4" file="0024" n="24" rhead="GNOMONICES"/>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s338" xml:space="preserve">7. </s>
            <s xml:id="echoid-s339" xml:space="preserve">POLARE inferius, quod eidẽ maximo circulo per puncta veri, ſiue æquinoctialis ortus, occaſuſ{q́ue},
              <lb/>
            ac per vtrumque polum mundi ducto æquidiſtat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s340" xml:space="preserve">ad Nadir ſpectat.</s>
            <s xml:id="echoid-s341" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s342" xml:space="preserve">8. </s>
            <s xml:id="echoid-s343" xml:space="preserve">AEQVINOCTIALE ſuperius, quod parallelum eſt A E quinoctiali circulo, reſpicit{q́ue} polũ
              <lb/>
            mundi ſupra Horizontem eleuatum.</s>
            <s xml:id="echoid-s344" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s345" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s346" xml:space="preserve">AEQVINOCTIALE inferius, quod eidem circulo æquinoctiali æquidistat, ſed ad eum mun-
              <lb/>
            dipolum ſpectat, qui ſub Horizonte latet.</s>
            <s xml:id="echoid-s347" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s348" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s349" xml:space="preserve">DECLINANS à meridie in ortum, occaſumve, quod æquidistat cuicunq; </s>
            <s xml:id="echoid-s350" xml:space="preserve">circulo Verticali,
              <lb/>
            qui à Verticali propriè dicto declinet, & </s>
            <s xml:id="echoid-s351" xml:space="preserve">vergat ad meridiẽ, non tamen directo, rectumq́, eſt ad Horizon-
              <lb/>
            tem; </s>
            <s xml:id="echoid-s352" xml:space="preserve">quale depingi ſolet in muro cuiuſuis ædificij, qui ad meridiem reſpicit, ſed non directo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s353" xml:space="preserve">ad Hori-
              <lb/>
            zontem rectus eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s354" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s355" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s356" xml:space="preserve">DECLINANS à Borea, Septẽtrioneve in ortum, vel occaſum, quod cuilibet circulo Vertica-
              <lb/>
            li par allelum eſt, qui à primario Verticali deflectat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s357" xml:space="preserve">ad Boream, non tamen directo, ſpectet, rectum{q́ue}
              <lb/>
            eſt ad Horizontem; </s>
            <s xml:id="echoid-s358" xml:space="preserve">quale deſcribitur in muro cuiuslibet ædificij, qui ad Horizontem rectus eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s359" xml:space="preserve">non
              <lb/>
            directò ad boream ſpectat.</s>
            <s xml:id="echoid-s360" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s361" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s362" xml:space="preserve">DECLINANS ab Horizonte ſuperius, quod ad Zenith ſpectat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s363" xml:space="preserve">ad ortum, occaſumve di-
              <lb/>
            rectò vergit, æquidiſtat{q́ue} circulo maximo, qui ad Horizontẽ inclinatus eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s364" xml:space="preserve">ad Verticalem primarium
              <lb/>
            rectus, tranſit{q́ue} per communes ſectiones Meridiani, & </s>
            <s xml:id="echoid-s365" xml:space="preserve">Horizontis. </s>
            <s xml:id="echoid-s366" xml:space="preserve">Huiuſmodi horologium depingeretur
              <lb/>
            in ſuperiori facie tecti alicuius, quod ad Verticalem cir culum propriè dictum rectum eſſet, hoc eſt, directo
              <lb/>
            in ortum, vel occaſum ſpectaret.</s>
            <s xml:id="echoid-s367" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s368" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s369" xml:space="preserve">DECLINANS ab Horizõte inferi{us}, quod ad Nadir ſpectat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s370" xml:space="preserve">directò ad ortum, occasũve
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0024-02" xlink:href="note-0024-02a" xml:space="preserve">20</note>
            vergit, æquidiſtat{q́ue} eidem circulo maximo, cui ſuperius parallelum eſſe diximus. </s>
            <s xml:id="echoid-s371" xml:space="preserve">Cuiuſmodi horologium
              <lb/>
            deſcriberetur in eodem tecto, in quo ſuperius, ſed in facie inferiori, quæ ad Nadir ſpectat, ſi facies tamen
              <lb/>
            hæc inferior àſole illuminaretur.</s>
            <s xml:id="echoid-s372" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s373" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s374" xml:space="preserve">INCLINATVM ad Horizõtem ſuperius, quod ſpectat ad Zenith, & </s>
            <s xml:id="echoid-s375" xml:space="preserve">ad meridiem, boreãve
              <lb/>
            directò vergit, æquidiſtat{q́ue} maximo circulo ad Horizontem inclinato, qui ad Meridianum rectus est, trã-
              <lb/>
            ſit{q́ue} per communes ſectiones A E quatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s376" xml:space="preserve">Horizontis. </s>
            <s xml:id="echoid-s377" xml:space="preserve">Quale eſſet horologium delineatum in facie ſu-
              <lb/>
            periori alicuius tecti, quod ad Meridianũ eſſet rectũ, id eſt, directò in meridiẽ, Septentrionẽve ſpectaret.</s>
            <s xml:id="echoid-s378" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s379" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s380" xml:space="preserve">INCLINATVM ad Horizontem inferius, quod ad Nadir ſpectat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s381" xml:space="preserve">directò in meridiem,
              <lb/>
            vel Boream vergit, æquidistat{q́ue} eidem maximo circulo, cui ſuperius diximus eſſe parallelum. </s>
            <s xml:id="echoid-s382" xml:space="preserve">Quale eſſet
              <lb/>
            horologium depictum in facie inferiori eiuſdem tecti, in cuius ſuperiori facie ſuperius diximus delincari.</s>
            <s xml:id="echoid-s383" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s384" xml:space="preserve">16. </s>
            <s xml:id="echoid-s385" xml:space="preserve">DECLINANS ſimul & </s>
            <s xml:id="echoid-s386" xml:space="preserve">inclinatum ſuperius, quod ſpectat ad Zenith, ſed neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s387" xml:space="preserve">directò in me-
              <lb/>
            ridiem, boreamve, vt inclinatum ad Horizontem, neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s388" xml:space="preserve">in ortum, aut occaſum, vt declinãs ab Horizonte,
              <lb/>
            vergit; </s>
            <s xml:id="echoid-s389" xml:space="preserve">æquidistat tamen circulo maximo, qui nec ad Horizontem, nec ad Verticalem propriè dictum, nec
              <lb/>
            ad Meridianum rectus eſt, ſed ad omnes hoſce circulos inclinatus, ita vt per nullius polos, qui ſunt Zenith
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s390" xml:space="preserve">Nadir, communes ſectiones Meridiani & </s>
            <s xml:id="echoid-s391" xml:space="preserve">Horizontis, at q; </s>
            <s xml:id="echoid-s392" xml:space="preserve">ſectiones communes Horizontis & </s>
            <s xml:id="echoid-s393" xml:space="preserve">Aequa
              <lb/>
            toris, tranſeat. </s>
            <s xml:id="echoid-s394" xml:space="preserve">Tale eſſet horologium deſcriptum in ſuperiori facie alicuius tecti, quod directò non ſpecta-
              <lb/>
            ret in ortum occaſumve, aut in meridiem Septentrionemve.</s>
            <s xml:id="echoid-s395" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s396" xml:space="preserve">17. </s>
            <s xml:id="echoid-s397" xml:space="preserve">DECLINANS ſimul & </s>
            <s xml:id="echoid-s398" xml:space="preserve">inclinatum inferius, quod ad Nadir ſpectat, reliqua autem omnia
              <lb/>
            communia habet cum ſuperiori. </s>
            <s xml:id="echoid-s399" xml:space="preserve">Quale eſſet horologium delineatum in facie inferiori eiuſdẽ tecti, in cuius
              <lb/>
            ſuperiori facie ſuperius deſcribi diximus.</s>
            <s xml:id="echoid-s400" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s401" xml:space="preserve">HAEC omnia genera ante oculos ponemus in appoſita figura. </s>
            <s xml:id="echoid-s402" xml:space="preserve">Horologium enim in plano A B C D
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0024-05" xlink:href="note-0024-05a" xml:space="preserve">Exempla prædi
                <lb/>
              ctorum horolo-
                <lb/>
              giorum.</note>
            quod Horizonti æquidiſtet, depictum, appellabitur Horizontale. </s>
            <s xml:id="echoid-s403" xml:space="preserve">Si deinde ſupra ſingulas baſes octogonas,
              <lb/>
            hexagon{as}, tetragonas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s404" xml:space="preserve">trigonam intelligantur erecta ædificia, ſpectabunt muriſupra rectas E F, G H,
              <lb/>
            collocati directò ad A, punctum meridiei, & </s>
            <s xml:id="echoid-s405" xml:space="preserve">ad C, punctum Septentrionis, at q; </s>
            <s xml:id="echoid-s406" xml:space="preserve">in eorum faciebus ad A,
              <lb/>
            vergentibus horologia Verticalia ad meridiem, auſtrumve ſpectantia deſcribentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s407" xml:space="preserve">In faciebus autem eo-
              <lb/>
            rundem ſpectantibus ad C, delineabuntur horologia Verticalia ad Boream, ſeptentrionei
              <unsure/>
            nve ſpectantia.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s408" xml:space="preserve">In muris porrò ſupra rectas I K, L M, erectis, qui verſus B, directò in ortum ſpectant, aut verſus D, in
              <lb/>
            occaſum, deſcribentur in eorum faciebus ad B, ſpectantibus, horologia Meridiana orientalia. </s>
            <s xml:id="echoid-s409" xml:space="preserve">At in facie-
              <lb/>
            bus punctum D, reſpicientibus, horologia Meridiana occidentalia.</s>
            <s xml:id="echoid-s410" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s411" xml:space="preserve">RVRSVS ſi ſupra rectas E F, G H, intelligantur plana ad Horizontem inclinata verſus ſepten-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0024-06" xlink:href="note-0024-06a" xml:space="preserve">50</note>
            trionem C, ſecundum altitudinem poli, dicentur horologia in ſuperioribus facieb{us} deſcripta, Polaria ſu-
              <lb/>
            periora, in inferioribus aut em inferiora. </s>
            <s xml:id="echoid-s412" xml:space="preserve">Si vero ſupra eaſdem rectas E F, G H, cogitentur plana incli-
              <lb/>
            nata ad Horizontem verſus meridiem A, ſecundum altitudinem Aequatoris, ſeu complementum alti-
              <lb/>
            tudinis poli, delineabuntur in faciebus ſuperioribus horologia Aequinoctialia ſuperiora. </s>
            <s xml:id="echoid-s413" xml:space="preserve">Inferiora autem
              <lb/>
            in inferioribus.</s>
            <s xml:id="echoid-s414" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s415" xml:space="preserve">IAM verò quoniam muri ad Horizontem recti ſupra rectas E I, H M, collocati non directò ſpectãt
              <lb/>
            ad A, punctum meridiei, @@ut ad C, punctum ſeptentrionis, ſed ab vtroq; </s>
            <s xml:id="echoid-s416" xml:space="preserve">declinant verſ{us} B, punctum
              <lb/>
            ortus, aut verſus D, punctum occaſus, deſcribentur quidem in eorum faciebus puncta inter A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s417" xml:space="preserve">B, po-
              <lb/>
            ſita reſpicientibus, horologia declinantia à meridie, id eſt, à puncto meridiei A, in ortum, in oppoſitis autẽ
              <lb/>
            faciebus, quæ puncta inter C, & </s>
            <s xml:id="echoid-s418" xml:space="preserve">D, locata reſpiciunt, horologia declinantia à ſeptentrione, hoc eſt, à pun
              <lb/>
            cto ſeptentrionis C, in occaſum. </s>
            <s xml:id="echoid-s419" xml:space="preserve">Contra verò, quia muri ſuprarectas F L, G K, extructi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s420" xml:space="preserve">ad </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>