241219DE ARCHITEC. LIB. VI.
Chionides, Ariſtophanes, maximè etiam cum his Alexis, qui Athenien-
ſes ait ideo oportere laudari, quòd omnium Græcorum leges cogunt pa-
rentes ali à liberis, Athenienſium non omnes, niſi eos qui liberos artibus
erudiſſent. Omnia enim munera fortunæ cum dantur, ab ea facillime
adimuntur: diſciplinæ verò coniunctæ cum animis, nullo tempore defi-
ciunt, ſed permanent ſtabiliter ad ſummum exitum vitæ. Itaque ego ma-
ximas infinitasq́; parentibus ago atque habeo gratias, quod Athenien-
ſium legem probantes me arte erudiendum curauerunt, & ea, quæ non
poteſt eſſe probata ſine literatura, encyclioq́; doctrinarum omnium diſci-
plina. Cum ergo & parentum cura, & præceptorum doctrinis auctas ha-
berem copias diſciplinarum, philologis & philotechnis rebus, commenta-
riorumq́; ſcripturis me delectans, eas poſſeſsiones animo paraui, è quibus
hæc eſt ſructuum ſumma, nullam plus habendi neceſsitatem, eamq́; eſſe
proprietatem diuitiarum maxime, nihil deſiderare. Sed forte nonnulli
hæc leuia iudicantes, putant eos eſſe tantum ſapientes, qui pecunia ſunt
copioſi. Itaque plerique ad id propoſitum contendentes, audacia adhibita
cum diuitiis etiam notitiam ſunt conſecuti. Ego autem Cæſar, non ad
pecuniam parandam ex arte, dedi ſtudium, ſed potius tenuitatem cum
bona fama, quàm abundantiam cum infamia ſequendam probaui, ideo
noticies parum eſt adſecuta, ſed tamen his voluminibus æditis (vt ſpero)
poſteris etiam ero notus. Neque eſt mirandum, quid ita pluribus ſim
ignotus. Cæteri Architecti rogant & ambiunt, vt architectentur: mihi
autem à præceptoribus eſt traditum, rogatum, non rogantem, oportere
ſuſcipere curam, quod ingenuus color mouetur pudore, petendo rem
ſuſpicioſam: nam beneficium dantes, non accipientes, ambiuntur. Quid
enim putemus ſuſpicari, qui rogetur de patrimonio ſumptus ſaciendos
committere gratiæ petentis, niſi quod prædæ compendiiq́; eius cauſa iu-
dicet faciendum? Itaque maiores primum à genere probatis opera trade-
bant Architectis: deinde quærebant ſi honeſte eſſent educati, ingenuo
pudori, non audaciæ proteruitatis committendum iudicantes. Ipſi au-
tem artifices non erudiebant niſi ſuos liberos, aut cognatos, & cos viros
bonos inſtituebant, quibus tantarum rerum fidei, pecuniæ ſine dubita-
tione permitterentur. Cum autem animaduerto ab indoctis & imperi-
tis tantæ diſciplinæ magnitudinem iactari, & ab his, qui non modo Ar-
chitecturæ, ſed omnino ne fabricæ quidem notitiam habent, non poſſum
non laudare patresſamilias eos, qui literaturæ fiducia confirmati, per ſe
ædificantes ita iudicant, ſi imperitis ſit committendum, ipſos potius di-
gniores eſſe ad ſuã voluntatem, quàm ad alienam pecunię cõſumere ſum-
mam. Itaq; nemo artem vllam aliam conatur domi facere, vti ſutrinam,
vel fullonicam, aut ex cæteris, quę ſunt faciliores, niſi Architecturam, ideo
quod qui profitentur non arte vera, ſed falſo nominantur Architecti.
ſes ait ideo oportere laudari, quòd omnium Græcorum leges cogunt pa-
rentes ali à liberis, Athenienſium non omnes, niſi eos qui liberos artibus
erudiſſent. Omnia enim munera fortunæ cum dantur, ab ea facillime
adimuntur: diſciplinæ verò coniunctæ cum animis, nullo tempore defi-
ciunt, ſed permanent ſtabiliter ad ſummum exitum vitæ. Itaque ego ma-
ximas infinitasq́; parentibus ago atque habeo gratias, quod Athenien-
ſium legem probantes me arte erudiendum curauerunt, & ea, quæ non
poteſt eſſe probata ſine literatura, encyclioq́; doctrinarum omnium diſci-
plina. Cum ergo & parentum cura, & præceptorum doctrinis auctas ha-
berem copias diſciplinarum, philologis & philotechnis rebus, commenta-
riorumq́; ſcripturis me delectans, eas poſſeſsiones animo paraui, è quibus
hæc eſt ſructuum ſumma, nullam plus habendi neceſsitatem, eamq́; eſſe
proprietatem diuitiarum maxime, nihil deſiderare. Sed forte nonnulli
hæc leuia iudicantes, putant eos eſſe tantum ſapientes, qui pecunia ſunt
copioſi. Itaque plerique ad id propoſitum contendentes, audacia adhibita
cum diuitiis etiam notitiam ſunt conſecuti. Ego autem Cæſar, non ad
pecuniam parandam ex arte, dedi ſtudium, ſed potius tenuitatem cum
bona fama, quàm abundantiam cum infamia ſequendam probaui, ideo
noticies parum eſt adſecuta, ſed tamen his voluminibus æditis (vt ſpero)
poſteris etiam ero notus. Neque eſt mirandum, quid ita pluribus ſim
ignotus. Cæteri Architecti rogant & ambiunt, vt architectentur: mihi
autem à præceptoribus eſt traditum, rogatum, non rogantem, oportere
ſuſcipere curam, quod ingenuus color mouetur pudore, petendo rem
ſuſpicioſam: nam beneficium dantes, non accipientes, ambiuntur. Quid
enim putemus ſuſpicari, qui rogetur de patrimonio ſumptus ſaciendos
committere gratiæ petentis, niſi quod prædæ compendiiq́; eius cauſa iu-
dicet faciendum? Itaque maiores primum à genere probatis opera trade-
bant Architectis: deinde quærebant ſi honeſte eſſent educati, ingenuo
pudori, non audaciæ proteruitatis committendum iudicantes. Ipſi au-
tem artifices non erudiebant niſi ſuos liberos, aut cognatos, & cos viros
bonos inſtituebant, quibus tantarum rerum fidei, pecuniæ ſine dubita-
tione permitterentur. Cum autem animaduerto ab indoctis & imperi-
tis tantæ diſciplinæ magnitudinem iactari, & ab his, qui non modo Ar-
chitecturæ, ſed omnino ne fabricæ quidem notitiam habent, non poſſum
non laudare patresſamilias eos, qui literaturæ fiducia confirmati, per ſe
ædificantes ita iudicant, ſi imperitis ſit committendum, ipſos potius di-
gniores eſſe ad ſuã voluntatem, quàm ad alienam pecunię cõſumere ſum-
mam. Itaq; nemo artem vllam aliam conatur domi facere, vti ſutrinam,
vel fullonicam, aut ex cæteris, quę ſunt faciliores, niſi Architecturam, ideo
quod qui profitentur non arte vera, ſed falſo nominantur Architecti.