Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
231 179
232 180
233 181
234 182
235 183
236 184
237 185
238 186
239 187
240 188
241 189
242 190
243 191
244 192
245 193
246 194
247 195
248 196
249 197
250 198
251 199
252 200
253 201
254 202
255 203
256 204
257 205
258 206
259 207
260 208
< >
page |< < (190) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="190" file="0242" n="242" rhead="THEORIÆ"/>
            bus diſtantiis, & </s>
            <s xml:space="preserve">multo validioribus limitibus inter ſe cohæ-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0242-01" xlink:href="note-0242-01a" xml:space="preserve">ad ſe invicem
                <lb/>
              appreſſis.</note>
            reant, ad quos ſenſim devenerint aliæ poſt alias iis viribus, qui-
              <lb/>
            bus marmor induruit, ad quos nunc iterum reduci nequeant om-
              <lb/>
            nes ſimul, dum marmora apprimuntur, quæ ulteriorum limitum
              <lb/>
            minus adhuc validorum, ſed validorum ſatis repulſivas vires
              <lb/>
            ſimul ſentiunt, ob quas non poſſunt denticuli, qui adhuc ſu-
              <lb/>
            perſunt perquam exigui poſt quamvis lævigationem, in foveo-
              <lb/>
            las ſe immittere, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad ulteriores limites validiores devenire;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">præterquam quod attritione, & </s>
            <s xml:space="preserve">lævigatione illa plurimarum
              <lb/>
            particularum ordinis proximi maſſis nobis ſenſibilibus inducitur
              <lb/>
            diſcrimen ſatis amplum inter maſſam ſolidam primigeniam,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">binas maſſas complanatas, lævigataſque ad ſe invicem ap-
              <lb/>
            preſſas.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">416. </s>
            <s xml:space="preserve">Inde autem in mea Theoria ſatis commode explicatur
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0242-02" xlink:href="note-0242-02a" xml:space="preserve">Diſtr
                <unsure/>
              actio, &
                <lb/>
              compreſſio fi-
                <lb/>
              brarum ante
                <lb/>
              fractionem hic
                <lb/>
              commode ex
                <lb/>
              ta.</note>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">diſtractio, & </s>
            <s xml:space="preserve">compreſſio fibrarum ante fractionem; </s>
            <s xml:space="preserve">cum ni-
              <lb/>
            mirum nihil apud me pendeat ab immediato contactu, ſed a li-
              <lb/>
            mitibus, quorum diſtantia mutatur vi utcunque exigua; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed
              <lb/>
            ſi ſatis validi ſint, ad vincendam ſatis magno acceſſu omnem
              <lb/>
            repulſionem, vel receſſu attractionem, requiritur ſatis magna
              <lb/>
            vis: </s>
            <s xml:space="preserve">quæ quidem repulſio, & </s>
            <s xml:space="preserve">attractio in aliis limitibus lon-
              <lb/>
            ge mihi alia eſt, tam ſi vis ipſa conſideretur, quam ſi con-
              <lb/>
            ſideretur ſpatii, per quod ea agit, magnitudo, quæ omnia
              <lb/>
            pendent a forma, & </s>
            <s xml:space="preserve">amplitudine arcuum, quibus hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde
              <lb/>
            circa axem contorquetur mea virium curva. </s>
            <s xml:space="preserve">Hinc in aliis cor-
              <lb/>
            poribus ante fractionem compreſſiones, & </s>
            <s xml:space="preserve">diſtractiones eſſe poſ-
              <lb/>
            funt longe majores, vel minores, & </s>
            <s xml:space="preserve">longe major, vel minor vis
              <lb/>
            requiri poteſt ad fractionem ipſam, quæ vis, ubi diſtantiis im-
              <lb/>
            mutatis, ſuperaverit maximam arcus ulterioris repulſivam vim
              <lb/>
            in receſſu, ſuperatis multo magis reliquis omnibus poſteriori-
              <lb/>
            bus viribus repulſivis ope celeritatis quoque jam acquiſitæ per
              <lb/>
            ipſam vincentem vim, & </s>
            <s xml:space="preserve">per attractivas intermixtas vires, quæ
              <lb/>
            ipſam juvant, defert particulas maſſam conſtituentes ad illas
              <lb/>
            diſtantias, in quibus jam nulla vis habetur ſenſibilis, ſed ad te-
              <lb/>
            nuiſſimum gravitatis arcum acceditur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">417. </s>
            <s xml:space="preserve">Hinc autem etiam illud in mea Theoria commodius
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0242-03" xlink:href="note-0242-03a" xml:space="preserve">Hinc cur ſoli-
                <lb/>
              da corpora ni-
                <lb/>
              mio pondere
                <lb/>
              preſſa confrin.
                <lb/>
              gantur.</note>
            accidit, quam in communi, quod in mea ſtatim apparet,
              <lb/>
            cur pila quæcunque utcunque ſolidi corporis poſt certa impoſi-
              <lb/>
            ta pondera confringatur, & </s>
            <s xml:space="preserve">confringatur etiam ſolidus globus
              <lb/>
            utrinque compreſſus; </s>
            <s xml:space="preserve">cum multo magis appareat, quo pacto
              <lb/>
            textus, & </s>
            <s xml:space="preserve">diſpoſitio particularum neceſſaria ad ſummam virium
              <lb/>
            ſatis validam mutari poſſit, ubi omnia puncta a ſe invicem di-
              <lb/>
            ſtant in vacuo libero, quam ubi continuæ compactæ partes ſe
              <lb/>
            contingant, nec ulla mihi eſt poſſibilis ſolida pila, quæ Mundum
              <lb/>
            totum, ſi vi gravitatis in certam plagam feratur totus, ſuſti-
              <lb/>
            neat, ut in ſententia de continua extenſione materiæ pila per-
              <lb/>
            fecte ſolida utcunque tenuis ad eam rem abunde ſufficeret.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">418. </s>
            <s xml:space="preserve">Hiſce omnibus jam accurate expoſitis, communia mi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0242-04" xlink:href="note-0242-04a" xml:space="preserve">Communia eſſe
                <lb/>
              huic theoriæ
                <lb/>
              cum communi</note>
            hi ſunt ea omnia, quæ pertinent ad methodos explorandi </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>