Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
221 215
222 216
223 217
224 218
225 219
226 220
227 221
228 222
229 223
230 224
231 225
232 226
233 227
234 228
235 229
236 230
237 231
238 232
239 233
240 234
241 235
242 236
243 237
244 238
245 239
246 240
247 241
248 242
249 243
250 244
< >
page |< < (245) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div566" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s17222" xml:space="preserve">
              <pb o="245" file="0251" n="251" rhead="OPTICAE LIBER VII."/>
            experiri refractiones lucis de uitro ad aerem, & ad aquam:</s>
            <s xml:id="echoid-s17223" xml:space="preserve"> applicet uitrum è contrario primi ſitus:</s>
            <s xml:id="echoid-s17224" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſcilicet, ut ponat conuexum eius ex parte duorum foraminum, & ponat medium communis diffe-
              <lb/>
            rentiæ, quæ eſt in uitro, ſuper centrum laminæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s17225" xml:space="preserve"> Tunc ergo lux, quæ tranſit per centra duorum fora-
              <lb/>
            minum, peruenit rectè ad cẽtrum uitri, & refringitur apud illud de uitro ad aerem.</s>
            <s xml:id="echoid-s17226" xml:space="preserve"> Deinde diuidat
              <lb/>
            arcus ſucceſsiuè, & mutet poſitionem uitri:</s>
            <s xml:id="echoid-s17227" xml:space="preserve"> & ſic habebit angulos refractionũ particulares, & pro-
              <lb/>
            portiones eorum ad angulos, quos continet prima linea, per quam extenditur lux, cum linea per-
              <lb/>
            pendiculari ſuper ſuperficiem contingentẽ ſuperficiem uitri.</s>
            <s xml:id="echoid-s17228" xml:space="preserve"> Et cum experimẽtator expertus fue-
              <lb/>
            rit hos duos prædictos ſitus:</s>
            <s xml:id="echoid-s17229" xml:space="preserve"> uidebit quòd quãtitates angulorum refractionis de aere ad uitrum, &
              <lb/>
            de uitro ad aerem ſemper erunt æquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s17230" xml:space="preserve"> cum angulus, quem continet linea, per quam extenditur
              <lb/>
            lux ad locum refractionis cum linea perpendiculari, cum refringitur de aere ad uitrum, æqualis ſit
              <lb/>
            angulo, quem cõtinet linea, per quam extenditur lux à loco refractionis cum perpendiculari, cum
              <lb/>
            reflectitur à uitro ad aerem.</s>
            <s xml:id="echoid-s17231" xml:space="preserve"> Et ſi quis uoluerit experiri quantitates angulorũ refractionis, qui ſunt
              <lb/>
            apud conuexum uitri:</s>
            <s xml:id="echoid-s17232" xml:space="preserve"> diuidat de circumferentia medij circuli ex parte cẽtri foraminis, quod eſt in
              <lb/>
            ora inſtrumenti, arcum, cuius quantitas ſit 10 partium, & extrahat ab extremitate eius perpendicu-
              <lb/>
            larem ſuper ſuperficiem laminæ in ſuperficie oræ inſtrumenti, ſicut prius fecerat:</s>
            <s xml:id="echoid-s17233" xml:space="preserve"> deinde diuidat ex
              <lb/>
            hac linea incipiens à centro laminæ lineam æqualem ſemidiametro uitri, & ab extremitate huius
              <lb/>
            lineæ extrahat perpẽdicularem ſuper diametrum laminæ, ſuper cuius extremitates ſunt duæ lineæ
              <lb/>
            perpendiculares in ora inſtrumenti:</s>
            <s xml:id="echoid-s17234" xml:space="preserve"> & protrahat hãc perpendicularem in utramq;</s>
            <s xml:id="echoid-s17235" xml:space="preserve"> partem:</s>
            <s xml:id="echoid-s17236" xml:space="preserve"> deinde
              <lb/>
            ſuperponat uitrum ſuper ſuperficiẽ laminæ, & ſuper-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0251-01" xlink:href="fig-0251-01a" number="215">
                <variables xml:id="echoid-variables202" xml:space="preserve">k n b l
                  <gap/>
                o q f g u z</variables>
              </figure>
            ponat differentiam eius cõmunem prędictæ perpen-
              <lb/>
            diculari, & ponat medium differẽtiæ cõmunis ſuper
              <lb/>
            punctum, à quo extracta fuerit perpendicularis:</s>
            <s xml:id="echoid-s17237" xml:space="preserve"> & ſic
              <lb/>
            erit centrum uitri in ſuperficie medij circuli, & linea,
              <lb/>
            quæ tranſit per centra duorũ foraminum, erit perpen
              <lb/>
            dicularis ſuper ſuperficiẽ uitri æqualẽ:</s>
            <s xml:id="echoid-s17238" xml:space="preserve"> [per 8 p 11] eſt
              <lb/>
            enim æquidiſtans diametro laminæ, quæ eſt perpen-
              <lb/>
            dicularis ſuper illam ſuperficiem & differẽtiam com-
              <lb/>
            munem, quę eſt in uitro:</s>
            <s xml:id="echoid-s17239" xml:space="preserve"> & centrum circuli medij erit
              <lb/>
            in conuexo uitri.</s>
            <s xml:id="echoid-s17240" xml:space="preserve"> Nam linea, quæ exit à centro circuli
              <lb/>
            medij ad cẽtrum laminæ, eſt æqualis lineæ exeunti à
              <lb/>
            centro uitri ad mediũ differentiæ cõmunis:</s>
            <s xml:id="echoid-s17241" xml:space="preserve"> & utraq;</s>
            <s xml:id="echoid-s17242" xml:space="preserve">
              <lb/>
            iſtarum linearũ eſt perpẽdicularis ſuper ſuperficiem
              <lb/>
            laminæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s17243" xml:space="preserve"> ergo duæ lineæ ſunt æquales & æquidiſtãtes:</s>
            <s xml:id="echoid-s17244" xml:space="preserve">
              <lb/>
            [per 33 p 1] & linea, quę copulat centrũ ultri cũ centro
              <lb/>
            circuli medij, eſt æqualis lineæ, quę copulat centrũ la-
              <lb/>
            minæ, & mediũ differentiæ cõmunis, quæ eſt in uitro:</s>
            <s xml:id="echoid-s17245" xml:space="preserve">
              <lb/>
            hæc autem linea æqualis poſita fuit ſemidiametro uitri.</s>
            <s xml:id="echoid-s17246" xml:space="preserve"> Centrum ergo medij circuli eſt in conuexo
              <lb/>
            uitri.</s>
            <s xml:id="echoid-s17247" xml:space="preserve"> Linea ergo, quę tranſit per centra duorum foraminum, quæ tranſit per medij circuli centrum,
              <lb/>
            tenet cum linea, exeunte à centro uitri, angulum æqualem angulo, qui eſt apud centrũ laminæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s17248" xml:space="preserve"> Ex-
              <lb/>
            tendantur ergo duæ lineæ in imaginatione rectè in utramq;</s>
            <s xml:id="echoid-s17249" xml:space="preserve"> partẽ, ſcilicet diameter prædicta uitri,
              <lb/>
            & linea, quæ tranſit per centra duorum foraminum:</s>
            <s xml:id="echoid-s17250" xml:space="preserve"> peruenient ergo ad circumferẽtiam medij cir-
              <lb/>
            culi:</s>
            <s xml:id="echoid-s17251" xml:space="preserve"> ſunt enim ambæ in ſuperficie medij circuli.</s>
            <s xml:id="echoid-s17252" xml:space="preserve"> Ergo duę lineæ diuident à circũferentia medij cir-
              <lb/>
            culi ex utraq;</s>
            <s xml:id="echoid-s17253" xml:space="preserve"> parte arcum, cuius quantitas eſt 10 partium:</s>
            <s xml:id="echoid-s17254" xml:space="preserve"> & extremitates lineæ, quę tranſit per cen
              <lb/>
            tra duorũ foraminum, ſunt notæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s17255" xml:space="preserve"> altera enim earũ eſt centrum foraminis, & altera punctũ oppoſi-
              <lb/>
            tum centro foraminis:</s>
            <s xml:id="echoid-s17256" xml:space="preserve"> & altera duarũ extremitatum lineæ, quę tranſit per centrũ uitri, eſt extremi-
              <lb/>
            tas arcus, quẽ ſeparauerat à circũferentia medij circuli, qui diſtat à cẽtro foraminis 10 partibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s17257" xml:space="preserve"> re-
              <lb/>
            liqua ergo extremitas lineæ, quę tranſit per centrũ uitri, diſtat à linea, quę tranſit per centra duorũ
              <lb/>
            foraminũ, decẽ partibus in parte oppoſita primo ſigno.</s>
            <s xml:id="echoid-s17258" xml:space="preserve"> Signemus ergo extremitatẽ huius diame-
              <lb/>
            tri, & extremitatẽ lineæ, quę tranſit per centra duorũ foraminum, quoniã locus iſte eſt notus:</s>
            <s xml:id="echoid-s17259" xml:space="preserve"> quia
              <lb/>
            eſt ſuper lineã perpendicularem in ora inſtrumenti:</s>
            <s xml:id="echoid-s17260" xml:space="preserve"> & intueatur experimentator ſignũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s17261" xml:space="preserve"> & inueniet
              <lb/>
            illud remotius ab extremitate lineæ, quæ tranſit per centra duorũ foraminum.</s>
            <s xml:id="echoid-s17262" xml:space="preserve"> Hæc ergo refractio
              <lb/>
            eſt ad partem contrariam perpendiculari à loco refractionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s17263" xml:space="preserve"> quia perpẽdicularis exiens à loco re-
              <lb/>
            fractionis, eſt linea, quæ tranſit per centrũ uitri:</s>
            <s xml:id="echoid-s17264" xml:space="preserve"> & arcus circumferentiæ medij circuli, qui eſt inter
              <lb/>
            cẽtrum lucis & extremitatem lineæ, quę tranſit per centra duorũ foraminum, eſt quantitas anguli
              <lb/>
            refractionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s17265" xml:space="preserve"> angulus enim refractionis eſt apud centrum medij circuli.</s>
            <s xml:id="echoid-s17266" xml:space="preserve"> Lux enim extenditur ſuper
              <lb/>
            lineam tranſeuntem per centra duorum foraminum rectè, donec perueniat ad conuexum uitri &
              <lb/>
            ſphęricum.</s>
            <s xml:id="echoid-s17267" xml:space="preserve"> Angulus ergo refractionis erit apud centrũ circuli medij, qui eſt ſuper conuexum uitri:</s>
            <s xml:id="echoid-s17268" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & arcus, qui eſt inter cẽtrum lucis & extremitatem lineæ, quę tranſit per centra duorũ foraminum,
              <lb/>
            eſt ille, qui chordat angulũ refractionis, qui eſt 10 partium.</s>
            <s xml:id="echoid-s17269" xml:space="preserve"> Deinde oportet experimentatorẽ euel-
              <lb/>
            lere uitrum, & diuidere à centro foraminis arcum, qui ſit 20 partium, & procedat ut prius:</s>
            <s xml:id="echoid-s17270" xml:space="preserve"> & ſic ha-
              <lb/>
            bebit quantitatẽ anguli refractionis differentem à quantitate anguli, qui eſt 20 partium.</s>
            <s xml:id="echoid-s17271" xml:space="preserve"> Et ſic diui-
              <lb/>
            dat alios arcus ſucceſsiuè:</s>
            <s xml:id="echoid-s17272" xml:space="preserve"> & experiatur refractiones eorum ſicut in primis:</s>
            <s xml:id="echoid-s17273" xml:space="preserve"> & habebit quantitates
              <lb/>
            angulorum refractionis, qui ſunt apud conuexum uitri.</s>
            <s xml:id="echoid-s17274" xml:space="preserve"> Et eædem ſunt quantitates angulorum re.</s>
            <s xml:id="echoid-s17275" xml:space="preserve">
              <lb/>
            fractionis lucis de aere ad uitrum:</s>
            <s xml:id="echoid-s17276" xml:space="preserve"> hoc enim declaratum eſt in prædictis experimentationibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s17277" xml:space="preserve"> ſed
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>