253229LIBER X. CAPUT II.
um, quod graece ὰχροβατιχὸν dicitur:
alterum ſpiiitale, quod apud eos
πνευματικὸν appellatur: tertium tractorium, id autem Graeci βάναυσον vo-
citant. Scanſorium autem eſt, cum machinae ita fuerint collocatae, ut
ad altitudinem tignis ſtatutis et transverſariis colligatis, ſine periculo ſcan-
datur ad apparatus ſpectationem. Spiritale eſt, cum ſpiritus expreſſioni-
bus impulſus, et plagae vocesque organicῶs exprimuntur. Tractorium
vero, cum onera machinis pertrahuntur, aut ad altitudinem ſublata col-
locantur. Scanſoria ratio non arte ſed audacia gloriatur. Ea catenatio-
nibus et transverſariis et plexis colligationibus et eriſmatum fulturis continetur. Quae autem ſpiritus poteſtate aſſumit ingreſſus, elegantes ar-
tis ſubtilitatibus conſequitur effectus. Tractoria autem majores, et ma-
gniſicentia plenas habet ad utilitatem opportunitates, et in agendo cum
prudentia ſummas virtutes. Ex his ſunt alia quae mechanicῶs, alia quae
organicῶs moventur. Inter machinas et organa id videtur eſſe diſcrimen,
quod machinae pluribus operibus, aut vi majore, coguntur effectus habe-
re, uti baliſtae torculariumque prela. Organa autem unius opere, pru-
denti tactu perſiciunt, quod propoſitum eſt, uti ſcorpionis, ſeu aniſocyclo-
rum verſationes. Ergo et organa et machinarum ratio ad uſum ſunt neceſſaria, ſine quibus nulla res poteſt eſſe non impedita. Omnis autem
machinatio eſt a rerum natura procreata, ac a praeceptrice et magiſtra
mundi verſatione inſtituta. Namque animadvertamus primum et aſpicia-
mus continentem, Solis, Lunae, quinque etiam ſtellarum naturam, quae
ni machinata verſarentur, non habuiſſemus in terra lucem, nec ſructuum
maturitates. Cum ergo majores haec ita eſſe animadvertiſſent, e rerum
natura ſumpſerunt exempla, et ea imitantes inducti rebus divinis, com-
modas vitae perfecerunt explicationes. Itaque comparaverunt, ut eſſent
12
πνευματικὸν appellatur: tertium tractorium, id autem Graeci βάναυσον vo-
citant. Scanſorium autem eſt, cum machinae ita fuerint collocatae, ut
ad altitudinem tignis ſtatutis et transverſariis colligatis, ſine periculo ſcan-
datur ad apparatus ſpectationem. Spiritale eſt, cum ſpiritus expreſſioni-
bus impulſus, et plagae vocesque organicῶs exprimuntur. Tractorium
vero, cum onera machinis pertrahuntur, aut ad altitudinem ſublata col-
locantur. Scanſoria ratio non arte ſed audacia gloriatur. Ea catenatio-
nibus et transverſariis et plexis colligationibus et eriſmatum fulturis continetur. Quae autem ſpiritus poteſtate aſſumit ingreſſus, elegantes ar-
tis ſubtilitatibus conſequitur effectus. Tractoria autem majores, et ma-
gniſicentia plenas habet ad utilitatem opportunitates, et in agendo cum
prudentia ſummas virtutes. Ex his ſunt alia quae mechanicῶs, alia quae
organicῶs moventur. Inter machinas et organa id videtur eſſe diſcrimen,
quod machinae pluribus operibus, aut vi majore, coguntur effectus habe-
re, uti baliſtae torculariumque prela. Organa autem unius opere, pru-
denti tactu perſiciunt, quod propoſitum eſt, uti ſcorpionis, ſeu aniſocyclo-
rum verſationes. Ergo et organa et machinarum ratio ad uſum ſunt neceſſaria, ſine quibus nulla res poteſt eſſe non impedita. Omnis autem
machinatio eſt a rerum natura procreata, ac a praeceptrice et magiſtra
mundi verſatione inſtituta. Namque animadvertamus primum et aſpicia-
mus continentem, Solis, Lunae, quinque etiam ſtellarum naturam, quae
ni machinata verſarentur, non habuiſſemus in terra lucem, nec ſructuum
maturitates. Cum ergo majores haec ita eſſe animadvertiſſent, e rerum
natura ſumpſerunt exempla, et ea imitantes inducti rebus divinis, com-
modas vitae perfecerunt explicationes. Itaque comparaverunt, ut eſſent
12