255249OPTICAE LIBER VII.
cipit formam uiſibilium, & reddit eam omni corpori oppoſito:
& quòd aer deferens formam cum
tetigerit uiſum: tranſibit forma, quæ eſt in ipſo, in corpus uiſus: & ſic uiſus comprehendit uiſibilia,
quæ aer reddit uiſui. Ex omnibus ergo iſtis patet, quod forma omnis corporis colorati, lucidi, exi-
ſtentis in corpore diaphano diuerſæ diaphanitatis à diaphanitate aeris, extenditur in corpore dia-
phano, in quo exiſtit, & refringitur in aere, & extenditur in aere ſecundum lineas rectas: & quòd
quædam lιnearum rectarum, per quas forma refringitur in aere, coniunguntur apud idem pun-
ctum aeris. Et cum centrum uiſus fuerit apud illud punctum: tunc uiſus comprehendit illud ui-
ſum ſecundum refractionem: & ſi aliquid ipſius comprehenditur rectè: non erit niſi unum pun-
ctum tantùm. Hoc ergo modo comprehendit uiſus res, quæ ſunt in aqua, & in cœlo, & omnia uiſi-
bilia, quæ ſunt ultra corpora diaphana, quę differunt à diaphanitate aeris.
tetigerit uiſum: tranſibit forma, quæ eſt in ipſo, in corpus uiſus: & ſic uiſus comprehendit uiſibilia,
quæ aer reddit uiſui. Ex omnibus ergo iſtis patet, quod forma omnis corporis colorati, lucidi, exi-
ſtentis in corpore diaphano diuerſæ diaphanitatis à diaphanitate aeris, extenditur in corpore dia-
phano, in quo exiſtit, & refringitur in aere, & extenditur in aere ſecundum lineas rectas: & quòd
quædam lιnearum rectarum, per quas forma refringitur in aere, coniunguntur apud idem pun-
ctum aeris. Et cum centrum uiſus fuerit apud illud punctum: tunc uiſus comprehendit illud ui-
ſum ſecundum refractionem: & ſi aliquid ipſius comprehenditur rectè: non erit niſi unum pun-
ctum tantùm. Hoc ergo modo comprehendit uiſus res, quæ ſunt in aqua, & in cœlo, & omnia uiſi-
bilia, quæ ſunt ultra corpora diaphana, quę differunt à diaphanitate aeris.
14. Imago refracti uiſibilis à medio quidem denſiore, inclinat ad perpendicularem à refra-
ctionis puncto excitatam: à rariore uerò ab eadem declinat. 4 p 10.
ctionis puncto excitatam: à rariore uerò ab eadem declinat. 4 p 10.
QVòd autem hoc uerum ſit, ſic poterit experimentari.
Accipiat ergo experimentator prędi-
ctum inſtrumentum, & ponat in uaſe, & ponat uas in loco lucido quacunque luce, ita ut
lux perueniat ad interius uaſis, & infundat in uas aquam, quouſque perueniat ad centrum
laminæ: deinde diminuat foramina cum cera, ita ut non remaneat de foraminibus, niſi modicũ in
medio eorum, & mittat in duobus foraminibus unum calamum, ita ut ſpatium, quod eſt inter duo
foramina, ſit determinatum: deinde moueat inſtrumentum, donec diameter laminæ, ſuper cu-
ius extremitates ſunt duæ lineæ perpendiculares in ora inſtrumenti, ſit perpendicularis ſuper ſu-
perficiem aquæ. Deinde accipiat ſtilum ſubtilem album, & mittat eum in uas, & eius extremita-
tem ponat in puncto medij circuli, quod eſt differentia communis circumferentiæ medij circuli
& lineæ perpendiculari in ora inſtrumenti, quod eſt extremitas diametri circuli, quę tranſit per cen
tra duorum foraminum. Deinde ponat experimentator alterum uiſum ſuper ſuperius foramen, &
claudat reliquum, & intueatur oram inſtrumenti, quæ eſt intra aquam: tunc enim uidebit extremi-
tatem ſtili. Declarabitur ergo ex hac experimentatione, quòd comprehenſio eius ad extremita-
tem ſtili eſt ſecundum rectitudinem perpendicularis, egredientis ab extremitate ſtili ſuper ſuper-
ficiem aquæ. Nam linea, quæ tranſit per centra duorum foraminum, in qua eſt centrum uiſus, & ex-
tremitas ſtili, ex cuius uerticatione comprehendit uiſus extremitatem ſtili, ſunt perpendiculares
ſuper ſuperficiem aquæ. In primo autem libro [18. 19 n] patuit, quòd uiſus nihil comprehendit, ni-
ſi ſecundum rectitudinem linearum, quæ extenduntur per centrum uiſus. Viſus ergo comprehen-
dit extremitatem ſtili à uerticatione lineæ, quæ tranſit per centra duorum foraminum. Et hæc li-
nea extenditur ad extremitatem ſtili rectè: & eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem aquæ. Deinde
oportet experimentatorem declinare inſtrumentum, donec linea, quæ tranſit per centra duorum
foraminum, ſit obliqua ſuper ſuperficiem aquæ, & mittat ſtilum in aquam, & ponat extremitatem
eius ſuper primum punctum, ſcilicet ſuper extremitatem diametri circuli medij, quę tranſit per cen
tra duorum foraminum, & ponat uiſum ſuum ſuper ſuperius foramen, & intueatur oram inſtrumen
ti, quæ eſt intra aquam: tunc enim non uidebit extremitatem ſtili: deinde moueat ſtilum ad partem
contrariam illi, in qua eſt uiſus: & moueat extremitatem ſtili per circumferentiam circuli medij ſua-
uiter, & molliter, & intueatur oram inſtrumẽti: tunc enim uidebit extremitatem ſtili: tunc figat ex-
tremitatem ſtili in ſuo loco. Deinde pręcipiat alij, ut mittat in uas lignum aliquod uel acum perpen
dicularem, neq; groſſam, neq; gracilem, & ponat illam
217[Figure 217]k b d o f u g z r e a apud ſuperficiem aquæ in oppoſitione ſecundi fora-
minis, ut ſit apud centrum circuli medij, & intueatur
experimentator interius uaſis: tunc non uidebit extre
mitatem ſtili: deinde præcipiat auferre lignum: & tunc
uidebit extremitatem ſtili: deinde figat extremitatem
ſtili in ſuo loco, & leuet uiſum ſuum à foramine, & au-
ferat inſtrumentũ ſuum à uaſe, exiſtente extremitate
ſtili in ſuo loco, & intueatur locum, in quo eſt extremi
tas ſtili: tunc enim uidebit inter ipſum & diametrum
circuli medij diſtantiam ſenſibilem. Et ſi miſerit regu-
lam ſubtilem in aquam in hora experimentationis, &
acumen eius fecerit tranſire per centrum laminę, & ſi-
gnauerit locum circuli medij, qui eſt apud extremita-
tem regulæ, ſigno, & abſtulerit inſtrumentum, & aſpe-
xerit locum extremitatis ſtili: uidebit locum extremi-
tatis ſtili etiam medium inter locum extremitatis regulæ & diametrum circuli medij. Deinde opor
tet eum auferre inſtrumentum, & infundere aquam in uas, & applicare uitrum laminæ, & ponere
ſuperficiem uitri ęqualem ex parte foraminum, & ponere differentiam communem, quę eſt in ipſo,
ſuper lineam ſecantem diametrum laminæ perpendiculariter. Sic ergo linea, quę tranſit per centra
duorum foraminũ, erit perpendicularis ſuper ſuperficiẽ uitri æqualem & ſuper ſuperficiẽ eius con-
uexã. Deinde ponat experimentator inſtrumentũ in aquã, & mittat ſtilũ in uas, & ponat extremita
ctum inſtrumentum, & ponat in uaſe, & ponat uas in loco lucido quacunque luce, ita ut
lux perueniat ad interius uaſis, & infundat in uas aquam, quouſque perueniat ad centrum
laminæ: deinde diminuat foramina cum cera, ita ut non remaneat de foraminibus, niſi modicũ in
medio eorum, & mittat in duobus foraminibus unum calamum, ita ut ſpatium, quod eſt inter duo
foramina, ſit determinatum: deinde moueat inſtrumentum, donec diameter laminæ, ſuper cu-
ius extremitates ſunt duæ lineæ perpendiculares in ora inſtrumenti, ſit perpendicularis ſuper ſu-
perficiem aquæ. Deinde accipiat ſtilum ſubtilem album, & mittat eum in uas, & eius extremita-
tem ponat in puncto medij circuli, quod eſt differentia communis circumferentiæ medij circuli
& lineæ perpendiculari in ora inſtrumenti, quod eſt extremitas diametri circuli, quę tranſit per cen
tra duorum foraminum. Deinde ponat experimentator alterum uiſum ſuper ſuperius foramen, &
claudat reliquum, & intueatur oram inſtrumenti, quæ eſt intra aquam: tunc enim uidebit extremi-
tatem ſtili. Declarabitur ergo ex hac experimentatione, quòd comprehenſio eius ad extremita-
tem ſtili eſt ſecundum rectitudinem perpendicularis, egredientis ab extremitate ſtili ſuper ſuper-
ficiem aquæ. Nam linea, quæ tranſit per centra duorum foraminum, in qua eſt centrum uiſus, & ex-
tremitas ſtili, ex cuius uerticatione comprehendit uiſus extremitatem ſtili, ſunt perpendiculares
ſuper ſuperficiem aquæ. In primo autem libro [18. 19 n] patuit, quòd uiſus nihil comprehendit, ni-
ſi ſecundum rectitudinem linearum, quæ extenduntur per centrum uiſus. Viſus ergo comprehen-
dit extremitatem ſtili à uerticatione lineæ, quæ tranſit per centra duorum foraminum. Et hæc li-
nea extenditur ad extremitatem ſtili rectè: & eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem aquæ. Deinde
oportet experimentatorem declinare inſtrumentum, donec linea, quæ tranſit per centra duorum
foraminum, ſit obliqua ſuper ſuperficiem aquæ, & mittat ſtilum in aquam, & ponat extremitatem
eius ſuper primum punctum, ſcilicet ſuper extremitatem diametri circuli medij, quę tranſit per cen
tra duorum foraminum, & ponat uiſum ſuum ſuper ſuperius foramen, & intueatur oram inſtrumen
ti, quæ eſt intra aquam: tunc enim non uidebit extremitatem ſtili: deinde moueat ſtilum ad partem
contrariam illi, in qua eſt uiſus: & moueat extremitatem ſtili per circumferentiam circuli medij ſua-
uiter, & molliter, & intueatur oram inſtrumẽti: tunc enim uidebit extremitatem ſtili: tunc figat ex-
tremitatem ſtili in ſuo loco. Deinde pręcipiat alij, ut mittat in uas lignum aliquod uel acum perpen
dicularem, neq; groſſam, neq; gracilem, & ponat illam
217[Figure 217]k b d o f u g z r e a apud ſuperficiem aquæ in oppoſitione ſecundi fora-
minis, ut ſit apud centrum circuli medij, & intueatur
experimentator interius uaſis: tunc non uidebit extre
mitatem ſtili: deinde præcipiat auferre lignum: & tunc
uidebit extremitatem ſtili: deinde figat extremitatem
ſtili in ſuo loco, & leuet uiſum ſuum à foramine, & au-
ferat inſtrumentũ ſuum à uaſe, exiſtente extremitate
ſtili in ſuo loco, & intueatur locum, in quo eſt extremi
tas ſtili: tunc enim uidebit inter ipſum & diametrum
circuli medij diſtantiam ſenſibilem. Et ſi miſerit regu-
lam ſubtilem in aquam in hora experimentationis, &
acumen eius fecerit tranſire per centrum laminę, & ſi-
gnauerit locum circuli medij, qui eſt apud extremita-
tem regulæ, ſigno, & abſtulerit inſtrumentum, & aſpe-
xerit locum extremitatis ſtili: uidebit locum extremi-
tatis ſtili etiam medium inter locum extremitatis regulæ & diametrum circuli medij. Deinde opor
tet eum auferre inſtrumentum, & infundere aquam in uas, & applicare uitrum laminæ, & ponere
ſuperficiem uitri ęqualem ex parte foraminum, & ponere differentiam communem, quę eſt in ipſo,
ſuper lineam ſecantem diametrum laminæ perpendiculariter. Sic ergo linea, quę tranſit per centra
duorum foraminũ, erit perpendicularis ſuper ſuperficiẽ uitri æqualem & ſuper ſuperficiẽ eius con-
uexã. Deinde ponat experimentator inſtrumentũ in aquã, & mittat ſtilũ in uas, & ponat extremita