Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(240)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div823
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
198
">
<
pb
o
="
240
"
file
="
0258
"
n
="
258
"
rhead
="
GNOMONICES
"/>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s16283
"
xml:space
="
preserve
">EADEM ratione ſatis eſſet, ſi ſolum deſcriberetur horologium occidentale. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16284
"
xml:space
="
preserve
">Nam & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16285
"
xml:space
="
preserve
">hoc, ſi inuer-
<
lb
/>
teretur, vt diximns, exhiberet nobis horologium orientale; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16286
"
xml:space
="
preserve
">quod eodem modo demonſtrari poteſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16287
"
xml:space
="
preserve
">Sed ho
<
lb
/>
ræ, quæ in occidentali horolo gio deſcripto indicant horas à meridie, numerandæ eſſent poſt illam inuer-
<
lb
/>
ſionem à media nocte, propterea quod iam factum eſſet orientale ex occidentali.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16288
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">Lineamenta ho
<
lb
/>
rologii otienta
<
lb
/>
lis in facie pla-
<
lb
/>
ni oppoſita de-
<
lb
/>
ſcripta exhibẽt
<
lb
/>
horologium oc
<
lb
/>
ci
<
unsure
/>
dentale, & cõ
<
lb
/>
tra, ſi numeti
<
lb
/>
horarum mutẽ
<
lb
/>
tut in earũ cõ-
<
lb
/>
plementa uſque
<
lb
/>
ad 12.</
note
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s16289
"
xml:space
="
preserve
">IMMO deſcripto horologio orientali in plano quopiam, ſi in parte oppoſita plani deſcribantur li-
<
lb
/>
neæ reſpondentes ad vnguem lineis illius, deſcriptum quoque erit occidentale horologium in facie plani,
<
lb
/>
quę ad occaſum ſpectat, collocandum; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16290
"
xml:space
="
preserve
">quia hac ratione angulus complementi altitudinis poli, quem ęqui-
<
lb
/>
noctialis linea cum horizontali facit ſupra lineam horizõtalem, in auſtrum vergit, quemadmodũ in orien
<
lb
/>
tali horologio: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16291
"
xml:space
="
preserve
">Sed numeri horarum commutandi ſunt in earum complementa vſque ad 12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16292
"
xml:space
="
preserve
">vt hora 11. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16293
"
xml:space
="
preserve
">in
<
lb
/>
1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16294
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16295
"
xml:space
="
preserve
">10. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16296
"
xml:space
="
preserve
">in 2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16297
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16298
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16299
"
xml:space
="
preserve
">Pari ratione deſcripto occidentali borologio, ſi in altera parte plani lineę ducãtur re-
<
lb
/>
ſpondentes lineis illius, deſcriptum erit horologium orientale.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16300
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s16301
"
xml:space
="
preserve
">CAETERVM ſi dimidiatas quoque horas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16302
"
xml:space
="
preserve
">earum partes quartas, octauas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16303
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16304
"
xml:space
="
preserve
">deſcribere pla
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0258-03
"
xlink:href
="
note-0258-03a
"
xml:space
="
preserve
">Qua ratione
<
lb
/>
partes horarum
<
lb
/>
in Meridiano
<
lb
/>
horologio de-
<
lb
/>
ſcribendz.</
note
>
cuerit, diuidendę erunt ſingulæ horę circuli F G H I, in duas partes, quatuor, octo, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16305
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16306
"
xml:space
="
preserve
">reliqua autem
<
lb
/>
perficienda, vt prius.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16307
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s16308
"
xml:space
="
preserve
">QVOD ſi in plano aliquo ſtabili, vt in muro ad ortum, occaſumve directo ſpectante horologium de-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0258-04
"
xlink:href
="
note-0258-04a
"
xml:space
="
preserve
">Quomodo ho-
<
lb
/>
rol
<
unsure
/>
ogium Meri
<
lb
/>
dianum in pla-
<
lb
/>
no ſtabili, quod
<
lb
/>
directo in ortũ,
<
lb
/>
occaſumve ver-
<
lb
/>
git, deſcriben-
<
lb
/>
dum.</
note
>
ſcribendũ ſit, (Hactenus enim illud in quolibet plano delineauimus, vt poſtea in proprio ſitu collocetur)
<
lb
/>
ducenda erit beneficio perpendiculi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16309
"
xml:space
="
preserve
">libellę, in plano propoſito recta A B, Horizonti ęquidiſtans, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16310
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
ex quolibet puncto A, arcus circuli deſcribendus B C, verſus partes auſtrales, vt in eo numeretur com-
<
lb
/>
plementum altitudinis poli B C. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16311
"
xml:space
="
preserve
">Reliqua abſoluenda erunt, vt prius.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16312
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s16313
"
xml:space
="
preserve
">EODEM modo, ſi detur locus ſtyli in puncto A, eius{q́ue} longitudo A E, ducenda erit dicta recta
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0258-05
"
xlink:href
="
note-0258-05a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
A B, Horizõti ęquidiſtans per punctũ A, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16314
"
xml:space
="
preserve
">ex A, arcus circuli deſcribẽdus, vt proxime diximus, etc.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16315
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">Si detur locus
<
lb
/>
ſtyli datæ lon-
<
lb
/>
gitudinis qua
<
lb
/>
ratione horolo-
<
lb
/>
gium Meridia-
<
lb
/>
g
<
unsure
/>
ũ deſcribarur.</
note
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div831
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
199
">
<
head
xml:id
="
echoid-head202
"
xml:space
="
preserve
">PROBLEMA 26. PROPOSITIO 26.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16316
"
xml:space
="
preserve
">PARALLELOS, ſiue arcus ſignorum Zodiaci in prædicto ho-
<
lb
/>
rologio Meridiano deſcribere.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16317
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16318
"
xml:space
="
preserve
">SIT Analemma A B C D, cum diametris circulorum, vt in propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16319
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16320
"
xml:space
="
preserve
">ſuperioris libris.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16321
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam verò Meridianus A B C D, Analemmatis planum horologij non ſecat, intelligatur
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0258-07
"
xlink:href
="
note-0258-07a
"
xml:space
="
preserve
">Deſcriptio pa-
<
lb
/>
rallelorum, ſiue
<
lb
/>
arcuum ſigno-
<
lb
/>
rum in eodem
<
lb
/>
horologio Me-
<
lb
/>
ridiano, ex A-
<
lb
/>
@alemmate.</
note
>
circulus A B C D, eſſe circulus horæ ſextæ à meridie, vel media nocte, tanquam proprius Meri-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0258-08
"
xlink:href
="
note-0258-08a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
dianus Meridiani circuli, qui nunc Horizontis recti vice fungitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16322
"
xml:space
="
preserve
">Manifeſtum autem eſt, com-
<
lb
/>
munes ſectiones circuli horæ ſextæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16323
"
xml:space
="
preserve
">Æquatoris, parallelorumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16324
"
xml:space
="
preserve
">ipſius, diuerſas non eſſe ab ijs,
<
lb
/>
quæ in Meridiano circulo fiunt, propterea quòd Meridianus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16325
"
xml:space
="
preserve
">circulus horæ ſextæ per polos pa-
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0258-01
"
xlink:href
="
fig-0258-01a
"
number
="
181
">
<
image
file
="
0258-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0258-01
"/>
</
figure
>
rallelorum deſcripti eodem modo
<
lb
/>
omnes parallelos ſecãt, quemadmo
<
lb
/>
dum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16326
"
xml:space
="
preserve
">omnes alij Horizontes re-
<
lb
/>
cti. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16327
"
xml:space
="
preserve
">Et quia Meridianus per polos
<
lb
/>
mundi tranſit, ſicut & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16328
"
xml:space
="
preserve
">circulus ho-
<
lb
/>
ræ ſextæ à mer. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16329
"
xml:space
="
preserve
">vel med. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16330
"
xml:space
="
preserve
">nocte, erit
<
lb
/>
axis F G, communis ſectio circuli
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0258-09
"
xlink:href
="
note-0258-09a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
horæ ſextæ A B C D, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16331
"
xml:space
="
preserve
">Meridiani
<
lb
/>
tanquam diameter Horizõtis cuiuſ-
<
lb
/>
dam recti, atque adeo Æquatoris ſe-
<
lb
/>
ctio H I, tanquam diameter proprij
<
lb
/>
Verticalis ipſius Meridiani circuli,
<
lb
/>
vt & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16332
"
xml:space
="
preserve
">in ſphæra recta contingit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16333
"
xml:space
="
preserve
">In
<
lb
/>
omni enim Horizonte recto Æqua-
<
lb
/>
tor fungitur officio proprie dicti
<
lb
/>
Verticalis circuli. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16334
"
xml:space
="
preserve
">Sumpta iam in
<
lb
/>
H I, vtrinq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16335
"
xml:space
="
preserve
">à puncto E, recta E K,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0258-10
"
xlink:href
="
note-0258-10a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
aſſumpto gnomoni A E, in præce-
<
lb
/>
denti horologio æquali, ducatur per
<
lb
/>
vtrumq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16336
"
xml:space
="
preserve
">punctum K, ipſi F G, pa-
<
lb
/>
rallela L M. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16337
"
xml:space
="
preserve
">Erit utraque parallela
<
lb
/>
communis ſectio circuli horæ ſextæ
<
lb
/>
A B C D, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16338
"
xml:space
="
preserve
">plani horologij, cum
<
lb
/>
hac ratione æquidiſter planum ho-
<
lb
/>
rologij per rectam L M, ductum
<
lb
/>
ipſius Meridiani plano per F G, ducto, ſecundum magnitudinem ſtyli E K. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16339
"
xml:space
="
preserve
">Ducantur quoquo
<
lb
/>
diametri Zodiaci ſigna oppoſira connectentes, vt fiant triangula per axem conorum, quorum ba-
<
lb
/>
ſes ſunt para Heli, vertex autem communis centrum E. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16340
"
xml:space
="
preserve
">Igitur ex demonſtratis propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16341
"
xml:space
="
preserve
">6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16342
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>