Casati, Paolo, De igne dissertationes physicae, 1686

Table of contents

< >
< >
page |< < (247) of 672 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div21" type="section" level="1" n="18">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7546" xml:space="preserve">
              <pb o="247" file="0259" n="259" rhead="De Flamma & Fumo."/>
            mum, comitibus pędagogis, ſe recipiebant honeſtæ animorum
              <lb/>
            remiſſioni operam daturi vſque ad tertiam noctis horam, cum ex
              <lb/>
            ſingulis cuiuſque domibus famulus adueniſſet facem pręlaturus,
              <lb/>
            quam, habitâ ragionis valdè niuoſę & </s>
            <s xml:id="echoid-s7547" xml:space="preserve">tempeſtatis hyemalis ratio-
              <lb/>
            ne, eam eſſe oportebat, cuius flammam neque ventus neque plu-
              <lb/>
            uia facilè extinguere valeret. </s>
            <s xml:id="echoid-s7548" xml:space="preserve">Contigit autem ſemel ex famulis
              <lb/>
            vnum, cum adueniſſet herilem filium domum reducturus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7549" xml:space="preserve">ad-
              <lb/>
            huc aliquandiu illum pręſtolari neceſſe eſſet, voluiſſe facem extin-
              <lb/>
            guere, ideoque illam appreſſiſſe angulo, quem ſcalarum gradus
              <lb/>
            cum pariete conſtituebant: </s>
            <s xml:id="echoid-s7550" xml:space="preserve">compreſsâ flammâ retraxit facem,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s7551" xml:space="preserve">ne quid fœtoris exhalaret ellychnium fumigans & </s>
            <s xml:id="echoid-s7552" xml:space="preserve">adhuc accen-
              <lb/>
            ſum, iterum facem ad angulum eundem applicuit: </s>
            <s xml:id="echoid-s7553" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7554" xml:space="preserve">ecce ex ino-
              <lb/>
            pinato flamma corripuit ellychnium; </s>
            <s xml:id="echoid-s7555" xml:space="preserve">obſtupuit primùm; </s>
            <s xml:id="echoid-s7556" xml:space="preserve">tum lu-
              <lb/>
            dibundus iterum facem in angulo eodem graduum extinxit, ite-
              <lb/>
            rumque accendit: </s>
            <s xml:id="echoid-s7557" xml:space="preserve">id quod puer vnus illac fortuitò tranſiens ob-
              <lb/>
            ſeruauit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7558" xml:space="preserve">pueros aliquos, inter quos Amicus, ex proximo
              <lb/>
            conclaui euocauit, atque interfuerunt ludo aliquoties iterato.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7559" xml:space="preserve">Non aliam rei huius cauſam agnoſco pręter hanc, quod ſcilicet in
              <lb/>
            angulo illo hęrebant ſulphureę & </s>
            <s xml:id="echoid-s7560" xml:space="preserve">bituminoſę particulę rarę atque
              <lb/>
            calentes, quę admotâ face adhuc valdè calente facilè nouo impetu
              <lb/>
            agitari incipiebant atque inflammari, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7561" xml:space="preserve">viciſſim ſulphureas facis
              <lb/>
            particulas excitabant, vt confertim in flammam erumperent. </s>
            <s xml:id="echoid-s7562" xml:space="preserve">Sic
              <lb/>
            obſtupeſcunt rudiores, ſiquando viderint candelam recens extin-
              <lb/>
            ctam iterum accendi admotam pauimento aut parieti, ignorantes
              <lb/>
            fuiſſe latenter conſperſum contrito ſulphure, quod facilè accenſum
              <lb/>
            (ideò viuum & </s>
            <s xml:id="echoid-s7563" xml:space="preserve">viuax dicitur, namque vt cecinit Ouidius, *Ad-*
              <lb/>
            *motas rapiunt viuacia ſulphura flammas)* etiam candelam ac-
              <lb/>
            cendit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7564" xml:space="preserve">Hinc ſuſpicari cæperam, an fortè materia aliqua inflam-
              <lb/>
            mabilis parari poſſet, quæ vaſe in conum faſtigiato concluſa, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7565" xml:space="preserve">
              <lb/>
            accenſa, ita flammæ reliquias ad angulum compelleret, vt illæ
              <lb/>
            iterum à reſiduo ellychnij calore accenderentur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7566" xml:space="preserve">reciprocan-
              <lb/>
            te motu (ſicut faci illi contingebat) ad ellychnium redirent: </s>
            <s xml:id="echoid-s7567" xml:space="preserve">pro-
              <lb/>
            pterea exiguus flammæ fomes requireretur, ne nouâ materiæ ac-
              <lb/>
            cenſione flamma præfocaretur: </s>
            <s xml:id="echoid-s7568" xml:space="preserve">id autem ſi fieret, manifeſtum eſt
              <lb/>
            aperto vaſe flammam illico expiraturam. </s>
            <s xml:id="echoid-s7569" xml:space="preserve">Mihi tamen ineptè blan-
              <lb/>
            diri nolui, quaſi eâ facilitate in praxim deduci poſſent hæc, qua
              <lb/>
            licuit ea mentis intelligentiâ complecti; </s>
            <s xml:id="echoid-s7570" xml:space="preserve">quæ enim erit materia illa? </s>
            <s xml:id="echoid-s7571" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quæ vaſis amplitudo? </s>
            <s xml:id="echoid-s7572" xml:space="preserve">quæ fomitis menſura?</s>
            <s xml:id="echoid-s7573" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>