Bernoulli, Daniel, Hydrodynamica, sive De viribus et motibus fluidorum commentarii

Table of contents

< >
< >
page |< < (249) of 361 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div254" type="section" level="1" n="195">
          <pb o="249" file="0263" n="263" rhead="SECTIO UNDECIMA."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7347" xml:space="preserve">§. </s>
            <s xml:id="echoid-s7348" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s7349" xml:space="preserve">Quia dubitari nequit, quin omnes planetæ verſus ſolem & </s>
            <s xml:id="echoid-s7350" xml:space="preserve">ſatellites ver-
              <lb/>
            ſus ſuos planetas ad mentem Newtoni gravitent, hujusque gravitatis cauſa affinis
              <lb/>
            ſit cum illa qua corpora terreſtria verſus centrum terræ tendunt, erit vorticum
              <lb/>
            hypotheſis ad totum ſyſtema mundi extendenda, ſi pro gravitate corporum
              <lb/>
            terreſtrium explicanda adhibeatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7351" xml:space="preserve">Ita vero planetæ, materiæ ſubtili innatan-
              <lb/>
            tes, moverentur in medio reſiſtente, paulatimque de motu ſuo aliquid per-
              <lb/>
            dentes ad centrum ſolis accedere ſub forma ſpiralis deberent: </s>
            <s xml:id="echoid-s7352" xml:space="preserve">hoc vero cum ex
              <lb/>
            antiquiſſimis obſervationibus non appareat, poſtulat vorticum hypotheſis, ut
              <lb/>
            fluidum vorticoſum ponatur ſupra modum rarum atque ſubtile idque veloci-
              <lb/>
            tate, quam mens humana vix aſſequi poſſit, motum: </s>
            <s xml:id="echoid-s7353" xml:space="preserve">quo enim rarius flui-
              <lb/>
            dum, eo celerius motum fingas neceſſe eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7354" xml:space="preserve">Fortaſſe oportunius motuum
              <lb/>
            perennitas explicabitur à communicatione quadam motus reciproca, ita ut
              <lb/>
            quas modo corpus cœleſte propulſit particulas, ab his alio tempore vi ſimili
              <lb/>
            propellatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s7355" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7356" xml:space="preserve">§. </s>
            <s xml:id="echoid-s7357" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s7358" xml:space="preserve">Venio jam ad reliquas corporum gravitantium proprietates, quæ
              <lb/>
            ex hypotheſi vorticum ſequuntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7359" xml:space="preserve">Ponamus itaque corpus in fluido vortico-
              <lb/>
            ſo quieſcens, quod nullas fluidi particulas per poros ſuos tranſmittat: </s>
            <s xml:id="echoid-s7360" xml:space="preserve">ita ten-
              <lb/>
            det corpus verſus centrum vorticis, eritque vis ejus centripeta præciſe æqua-
              <lb/>
            lis vi centrifugæ fluidi vorticoſi, quod ſub ſimili volumine in eadem à centro
              <lb/>
            diſtantia poſitum ſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7361" xml:space="preserve">Ergo corpora quæcunque in ſimili vorticis loco conſtitu-
              <lb/>
            ta eandem habent vim centripetam ſi idem habeant volumen, etiamſi quanti-
              <lb/>
            tates materiæ in uno quoque corpore ſint utcunque inæquales, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7362" xml:space="preserve">ſi hujusmo-
              <lb/>
            di corpora libere verſus centrum vorticis moveri poſſint, ferentur velocitati-
              <lb/>
            bus inæqualibus reciproce ſcilicet proportionalibus quantitatum materiæ ra-
              <lb/>
            dicibus quadratis, ſi ſpatia emenſa ſint æqualia.</s>
            <s xml:id="echoid-s7363" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7364" xml:space="preserve">§. </s>
            <s xml:id="echoid-s7365" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s7366" xml:space="preserve">Quæ in præcedente paragrapho monita ſunt, facile applicantur
              <lb/>
            gravitati corporum, ſi modo principium gravitatis ſit vis centrifuga alicujus
              <lb/>
            materiæ ſubtilis celerrime in vorticem actæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7367" xml:space="preserve">Quia vero experientia docet om-
              <lb/>
            nia corpora terreſtria in vacuo ſimili deſcendere velocitate omniaque corpora
              <lb/>
            è filo ſuſpenſa æquali vibrationes facere tautochronas, inde concludemus, par-
              <lb/>
            ticulas ultimas graves, per quas nempe fluidum gravificum penetrare nequeat,
              <lb/>
            in omnibus corporibus terreſtribus eſſe æqualis denſitatis ſpecificæ, id eſt, ſub
              <lb/>
            æqualibus voluminibus æquales materiæ ſolidæ quantitates continere, idque non
              <lb/>
            minus in particulis gravibus, quæ aurum quam quæ plumas componunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7368" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>