Vitruvius, Marci Vitruvii Pollionis De architectura libri decem : ope codicis Guelferbytani, editionis principis, ceterorumque subsidiorum recensuit, et glossario in quo vocabula artis propria Germ. Ital. Gall. et Angl. explicantur, 1800

Table of contents

< >
[91.] CAPUT IV. De proprietate item nonnullorum locorum et fontiun.
[92.] CAPUT V. De aquarum experimentis.
[93.] CAPUT VI. De librationibus aquarum et inſtrumentis ad hunc uſum.
[94.] CAPUT VII. De ductionibus aquarum; de puteorum ſoſſionibus; de ciſternis, etε de Signinis operibus.
[95.] M. VITRUVII POLLIONIS DE ARCHITECTURA LIBER NONUS. PRAEFATIO.
[96.] (CAPUT I.)
[97.] (CAPUT II.)
[98.] (CAPUT III.)
[99.] CAPUT I. (IV.) De gnomonicis rationibus ex radiis ſolis per umbram inventis, et mundo atque planetis.
[100.] CAPUT (V.) II. De Solis curſu per duodecim ſigna.
[101.] CAPUT III. (VI.) De ſideribus quae ſunt a zodiaco ad ſeptentrionem.
[102.] CAPUT IV. (VII.) De ſideribus quae ſunt a zodiaco ad meridiem.
[103.] CAPUT V. (VIII.) De horologiorum rationibus et umbris gnomonum aequinoctiali tempore Romae, et nonnullis aliis locis.
[104.] CAPUT VI. (IX.) De quorundam horologiorum ratione, et inventoribus.
[105.] M. VITRUVII POLLIONIS DE ARCHITECTURA LIBER DECIMUS. PRAEFATIO.
[106.] CAPUT I. De machina et ejus ab organo diſferentia.
[107.] CAPUT II. De machinis tractoriis.
[108.] CAPUT III. De alia machina tractoria.
[109.] CAPUT IV. Similis ſuperiori machina, cui coloſſicotera tutius committi poſſunt, im-mutata duntaxat ſucula in tympanum.
[110.] CAPUT V. Aliud machinae tractoriae genus, Polyſpaſtos.
[111.] CAPUT VI. Ingenioſa Cteſiphontis ratio ad gravia onera ducenda.
[112.] CAPUT VII. De inventione lapicidinae qua templum Dianae Epheſiae conſtructum eſt.
[113.] CAPUT VIII. De porrecto et rotundatione machinarum ad onerum levationes.
[114.] CAPUT IX. De organorum ad aquam hauriendam generibus et primum de tympano.
[115.] CAPUT X. De alio tympano, et hydromylis.
[116.] CAPUT XI. De cochlea quae magnam copiam extollit aquae, ſed non tam alte.
[117.] CAPUT XII. De Cteſibica machina, quae altiſſime extollit aquam.
[118.] CAPUT XIII. De Hydraulicis.
[119.] CAPUT XIV. Qua ratione rheda vel navi vecti, peractum iter dimetiamur.
[120.] CAPUT XV. De catapultarum et ſcorpionum rationibus.
< >
page |< < (239) of 376 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div210" type="section" level="1" n="113">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4147" xml:space="preserve">
              <pb o="239" file="0263" n="263" rhead="LIBER X. CAPUT VIII."/>
            jus collum, ad quem propius acceſſerunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s4148" xml:space="preserve">quemadmodum in ſtatera aequi-
              <lb/>
            pondium cum examine progreditur ad fines ponderationum. </s>
            <s xml:id="echoid-s4149" xml:space="preserve">Eadem ra-
              <lb/>
            tione jumenta, cum juga eorum ſubjugiorum loris per medium tempe-
              <lb/>
            rantur, aequaliter trahunt onera; </s>
            <s xml:id="echoid-s4150" xml:space="preserve">cum autem impares ſunt eorum virtu-
              <lb/>
            tes, et unum plus valendo premit alterum, loro trajecto ſit una pars ju-
              <lb/>
            gi longior, quae imbecilliori auxiliatur jumento. </s>
            <s xml:id="echoid-s4151" xml:space="preserve">Ita in phalangis ut in
              <lb/>
            jugis, cum in medio lora non ſunt collocata, ſed eam partem, qua pro-
              <lb/>
            greditur lorum a medio centro, breviorem efficit, et alteram longiorem,
              <lb/>
            ea ratione, ſi per id centrum, quo loci perductum eſt lorum, utraque ca-
              <lb/>
            pita circumagentur, longior pars ampliorem, brevior minorem aget circi-
              <lb/>
            nationem. </s>
            <s xml:id="echoid-s4152" xml:space="preserve">Et quemadmodum minores rotae duriores et difficiliores ha-
              <lb/>
            bent motus: </s>
            <s xml:id="echoid-s4153" xml:space="preserve">ſic phalangae, et juga in quibus partibus habent minora ab
              <lb/>
            centro ad capita intervalla, premunt duriter colla. </s>
            <s xml:id="echoid-s4154" xml:space="preserve">Quae autem longio-
              <lb/>
            ra habent ab eodem centro ſpatia, levant, oneribus extrahentes et
              <lb/>
            ferentes. </s>
            <s xml:id="echoid-s4155" xml:space="preserve">Cum haec ita ad centrum porrectionibus et circinationibus
              <lb/>
            receperint motus, tum vero etiam ploſtra, rhedae, tympana, rotae,
              <lb/>
            cochleae, ſcorpiones, baliſtae, prela, ceteraeque machinae, iisdem ratio-
              <lb/>
            nibus per porrectum centrum et rotationem circini verſatae, faciunt ad
              <lb/>
            propoſitum effectus.</s>
            <s xml:id="echoid-s4156" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div212" type="section" level="1" n="114">
          <head xml:id="echoid-head119" xml:space="preserve">CAPUT IX.
            <lb/>
          De organorum ad aquam hauriendam generibus et primum de tympano.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4157" xml:space="preserve">Nunc de organis, quae ad hauriendum aquam inventa ſunt, quemadmo-
              <lb/>
            dum variis generibus comparentur, exponam. </s>
            <s xml:id="echoid-s4158" xml:space="preserve">Et primum dicam de tym-
              <lb/>
            pano. </s>
            <s xml:id="echoid-s4159" xml:space="preserve">Id autem non alte tollit aquam, ſed exhaurit expeditiſſime mul-
              <lb/>
            titudinem magnam. </s>
            <s xml:id="echoid-s4160" xml:space="preserve"> Fit axis (a) ad tornum aut circinum
              <note symbol="*)" position="foot" xlink:label="note-0263-01" xlink:href="note-0263-01a" xml:space="preserve">Forma VI.</note>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>