Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
261
261 (209)
262
262 (210)
263
263 (211)
264
264 (212)
265
265 (213)
266
266 (214)
267
267 (215)
268
268 (216)
269
269 (217)
270
270 (218)
< >
page |< < (214) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="214" file="0266" n="266" rhead="THEORIÆ"/>
            progredior ad alia nonnulla, quæ ad fermentationes, & </s>
            <s xml:space="preserve">eva-
              <lb/>
            porationes itidem pertinent.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">464. </s>
            <s xml:space="preserve">Subſtantia, quæ fuerat diſſoluta, non ſolum per præci-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0266-01" xlink:href="note-0266-01a" xml:space="preserve">Concretiones
                <lb/>
              evaporato flui-
                <lb/>
              d
                <unsure/>
              o, & certæ
                <lb/>
              figuræ reſidui,
                <lb/>
              ut in ſalibus.</note>
            pitationem colligitur iterum, ut ubi metalla cadunt ſuo pon-
              <lb/>
            dere in tenuem pulviſculum redacta; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed etiam per evapora-
              <lb/>
            tionem, ut diximus, in ſalibus, qui evaporato illo fluido, in
              <lb/>
            quo fuerant diſſoluti, remanent in fundo. </s>
            <s xml:space="preserve">Et quidem ſales
              <lb/>
            non remanent ſub forma tenuis pulviſculi, particulis minutiſ-
              <lb/>
            ſimis prorſus inertibus, ſed colliguntur in maſſulas grandiuſcu-
              <lb/>
            las habentes certas figuras, quæ in aliis ſalibus aliæ ſunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            anguloſæ in omnibus, ac in maxime corroſivis horrendum in
              <lb/>
            modum cuſpidatæ, ac ſerratæ, unde & </s>
            <s xml:space="preserve">ſapores ſalium acutio-
              <lb/>
            res, & </s>
            <s xml:space="preserve">aliquorum ex iis, quæ corroſiva ſunt, fibrillarum te-
              <lb/>
            nuium in animantibus proſciſſio, ac deſtructio organorum ne-
              <lb/>
            ceſſariorum ad vitam. </s>
            <s xml:space="preserve">Quo autem pacto eas potiſſimum figu-
              <lb/>
            ras induere poſſint, id patet ex num. </s>
            <s xml:space="preserve">439, ut & </s>
            <s xml:space="preserve">figuræ cry-
              <lb/>
            ſtallorum & </s>
            <s xml:space="preserve">ſuccorum, ex quibus gemmæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">duri lapides fiunt,
              <lb/>
            ubi ſimplices ſunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſuam quique figuram affectant, ac alio-
              <lb/>
            rum ejuſmodi, quæ poſt evaporationem concreſcunt, haberi uti-
              <lb/>
            que poſſunt, ut ibidem oſtenſum eſt, per hoc, quod in certis
              <lb/>
            tantummodo lateribus, & </s>
            <s xml:space="preserve">punctis particulæ alias particulas po-
              <lb/>
            ſitas ad certas diſtantias attrahant, adeoque ſibi adjungant certo
              <lb/>
            illo ordine, qui reſpondet illis punctis, vel lateribus.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">465. </s>
            <s xml:space="preserve">Fermentatio paullatim minuitur, & </s>
            <s xml:space="preserve">demum ceſſat, cu-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0266-02" xlink:href="note-0266-02a" xml:space="preserve">Quomodo poſ-
                <lb/>
              ſit fermentatio
                <lb/>
              ceſſare.</note>
            jus imminuti motus cauſas attigi pluribus locis, ut num. </s>
            <s xml:space="preserve">197.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Eodem autem pertinet illud etiam, quod innui num. </s>
            <s xml:space="preserve">440. </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            Irregularitas particularum, ex quibus corpora conſtant, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            inæqualitas virium, plurimum confert ad imminuendam, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            demum ſiſtendum motum. </s>
            <s xml:space="preserve">Ubi nimirum aliquæ particulæ,
              <lb/>
            vel totæ irruerunt in majorum cavitates, vel ubi ſuos uncos
              <lb/>
            quoſdam aliarum uncis, vel foraminibus inſeruerunt, explica-
              <lb/>
            ri non poſſunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſublapſus quidam, & </s>
            <s xml:space="preserve">compreſſiones par-
              <lb/>
            ticularum accidunt in maſſa temere agitata, quæ motum im-
              <lb/>
            minuunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad ſenſum extinguunt, quo & </s>
            <s xml:space="preserve">in mollibus ſiſti
              <lb/>
            motus poteſt poſt amiſſam figuram. </s>
            <s xml:space="preserve">Multum itidem poteſt ad
              <lb/>
            minuendum, ac demum ſiſtendum motum ſola aſperitas ipſa
              <lb/>
            particularum, ut motus in ſcabro corpore ſiſtitur per ſrictio-
              <lb/>
            nem: </s>
            <s xml:space="preserve">multum incurſus in externa puncta, ut aer pendulum ſi-
              <lb/>
            ſtit: </s>
            <s xml:space="preserve">multum particulæ, quæ emittuntur in omnes plagas,
              <lb/>
            ut in evaporatione, vel ubi corpus refrigeſcit, excuſſis plu-
              <lb/>
            ribus igneis particulis, quæ dum evolant actione particula-
              <lb/>
            rum maſſæ, ipſis maſſæ particulis procurrentibus motum in
              <lb/>
            partes contrarias imprimunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">dum illæ, quæ oſcillatio-
              <lb/>
            nem auxerant, aliæ poſt alias aufugiunt, illæ, quæ rema-
              <lb/>
            nent, ſunt, quæ oſcillationes ipſas internis, & </s>
            <s xml:space="preserve">externis actio-
              <lb/>
            nibus minuebant.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">466. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro non omnes ſubſtantiæ cum omnibus fermentant,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0266-03" xlink:href="note-0266-03a" xml:space="preserve">Cur quædam
                <lb/>
              ſubſtantiæ fer-</note>
            ſed cum quibuſdam tantummodo: </s>
            <s xml:space="preserve">acida cum alcalinis; </s>
            <s xml:space="preserve">&</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>