Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (10) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div547" type="section" level="1" n="412">
          <pb o="10" file="0264" n="269" rhead="TRACTATVS"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20640" xml:space="preserve">19 Ex hiſce partibus iam abſolutis totum Inſtrumentum componendum eſt, vt totalis hæc figura
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0264-01" xlink:href="note-0264-01a" xml:space="preserve">22. figu-
                <lb/>
              ra to@-
                <lb/>
              lis.</note>
            12. </s>
            <s xml:id="echoid-s20641" xml:space="preserve">oſtendit. </s>
            <s xml:id="echoid-s20642" xml:space="preserve">Ex vſu tamen erit ſi totum ſit ſolutile, vt commodius geſtari poſſit.</s>
            <s xml:id="echoid-s20643" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div555" type="section" level="1" n="413">
          <head xml:id="echoid-head435" style="it" xml:space="preserve">De vſu Instrumenti generatim.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20644" xml:space="preserve">ABſoluto ex omni parte Inſtrumento ſequitur, vt de vſu eius primo generatim, deinde etiam par-
              <lb/>
            ticulatim agamus ſequentibus regulis.</s>
            <s xml:id="echoid-s20645" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20646" xml:space="preserve">Prima eſt, vt illud Aſtronomicè collocemus: </s>
            <s xml:id="echoid-s20647" xml:space="preserve">Aſtronomicè autem collocari dicitur Inſtrumentum
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0264-02" xlink:href="note-0264-02a" xml:space="preserve">Aſtre@
                <lb/>
              mice col-
                <lb/>
              locare.</note>
            quoduis Aſtronomicum, ſicut in Sphæra expoſui, cum ita ſituatur, vt omnes eius partes propria po-
              <lb/>
            ſitiones illas mundi partes, ſeu circulos, quorum vicariæ ſunt, imitantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s20648" xml:space="preserve">Vt igitur hoc Inſtrumentum
              <lb/>
            Aſtronomicè collocetur dum pendeat ex ſuſpenſorio alicui ſuperficiei, v.</s>
            <s xml:id="echoid-s20649" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s20650" xml:space="preserve">pariete affixo, vt figura,
              <lb/>
            præcedens indicat. </s>
            <s xml:id="echoid-s20651" xml:space="preserve">Primo, ſi Inſtrumentum eſt vniuerſale, tympanum, quia refert ęquatorem, debet
              <lb/>
            in ipſo Inſtrumento accommodari ſecundum loci dati altitudinem. </s>
            <s xml:id="echoid-s20652" xml:space="preserve">Si vero particulari fuerit, non
              <lb/>
            eſt opus hac regula, quia iam ex ipſa Inſtrumenti conſtructione accommodatum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s20653" xml:space="preserve">Eadem ratione
              <lb/>
            ſi Horarium ſit vniuerſale, accommodandum eſt ad eandem altitudinem cum tympano. </s>
            <s xml:id="echoid-s20654" xml:space="preserve">Secundo,
              <lb/>
            conuertatur manubrium baſis in foramine haſtæ ſuſpẽſorij donec acus magnetica exacte ſupra ſuam
              <lb/>
            punctualem lineam immineat, ibiq; </s>
            <s xml:id="echoid-s20655" xml:space="preserve">obfirmetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s20656" xml:space="preserve">Porro hic cauendum eſt a vicinis ferramentis, nec-
              <lb/>
            non à lateribus, quia magnetica virtute ſunt præditi, ſæpeq; </s>
            <s xml:id="echoid-s20657" xml:space="preserve">in muris latentes acum magneticam oc-
              <lb/>
            cultè diſturbant. </s>
            <s xml:id="echoid-s20658" xml:space="preserve">Propterea tutius eſſet, ſi vacaret, prius inibi lineam meridianam in plano horizon-
              <lb/>
            tali Aſtronomicè inueniſſe (vti in Sphæra docuimus) atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s20659" xml:space="preserve">ſecundum eam dirigere planum baſis, vti
              <lb/>
            meridianum, quem refert, ſua poſitione imitaretur; </s>
            <s xml:id="echoid-s20660" xml:space="preserve">in qua præterea axis, m M, debet vergere ad po-
              <lb/>
            lum conſpicuum, ideſt paralellus eſſe axi mundi, quem refert. </s>
            <s xml:id="echoid-s20661" xml:space="preserve">Tertio, debet perpendiculum in ſuo
              <lb/>
            canaliculo ita liberè pendere, vt filum eius per medium foraminis inferioris tranſeat, vnaq; </s>
            <s xml:id="echoid-s20662" xml:space="preserve">reſpon-
              <lb/>
            deat duabus lineis in lateribus canaliculi notatis. </s>
            <s xml:id="echoid-s20663" xml:space="preserve">Id fiet conu ertendo haſtam ſuſpenſorij huc illuc in
              <lb/>
            foramine Tabellæ, haſtamque aliquantulum eleuando, aut deprimendo, donec filum præſcriptum ſi-
              <lb/>
            tum obtineat: </s>
            <s xml:id="echoid-s20664" xml:space="preserve">tuncq; </s>
            <s xml:id="echoid-s20665" xml:space="preserve">paruis cuneis in Tabelle foramen immiſſis obfirmetur, interim ſimul obſeruan-
              <lb/>
            do ne acus magnetica à ſitu ſuo deuiet. </s>
            <s xml:id="echoid-s20666" xml:space="preserve">ſic erit Inſtrumentum Aſtronomicè ſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s20667" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20668" xml:space="preserve">Secunda, vt intelligas rationem huius Inſtrumenti, memineris primo apicem axis M, referre cen-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0264-03" xlink:href="note-0264-03a" xml:space="preserve">Ratio In-
                <lb/>
              ſtrumen-
                <lb/>
              ti.</note>
            trum terræ ſeu Sphærę Solis, ſeu etiam mundi; </s>
            <s xml:id="echoid-s20669" xml:space="preserve">quamuis enim ſimus in ſuperficie terræ longè a cen-
              <lb/>
            tro eius, quia tamen magnitudo terræ reſpectu totius Sphærę Solis adeo exigua eſt, vt ſemidiameter
              <lb/>
            eius euadat inſenſibilis, propterea in praxi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20670" xml:space="preserve">ad ſenſum perinde eſt, ac ſi eſſemus in eius centro. </s>
            <s xml:id="echoid-s20671" xml:space="preserve">At-
              <lb/>
            que hæc eſt ratio cur omnes Gnomorum vertices omniũ Horologiorum rectè horas indicent, quam-
              <lb/>
            uis Horologia ſint conſtructa ſupponendo vertices eorum eſſe in centro terræ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20672" xml:space="preserve">Secundo, memine-
              <lb/>
            ris diuiſiones 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s20673" xml:space="preserve">tympani referre 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s20674" xml:space="preserve">horas, in quas ęquator diuiditur à circulis horarijs. </s>
            <s xml:id="echoid-s20675" xml:space="preserve">Tertio, tres
              <lb/>
            lineas horarij referre quoslibet ternos arcus horarios veros, quos in cœlo Gnomonici imaginantur;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s20676" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s20677" xml:space="preserve">puncta declinationum in eis notata referre varios paralellos ęquatoris, qua ratione dum horarium
              <lb/>
            ſuper tympanum Aſtronomicè ſitum mouetur referre poteſt ſucceffiuè omnes partes Zonę torridę,
              <lb/>
            ideſt omnes circulos horarios, omnes paralellos æquatori, ipſumq; </s>
            <s xml:id="echoid-s20678" xml:space="preserve">æquatorem: </s>
            <s xml:id="echoid-s20679" xml:space="preserve">punctum enim C, me-
              <lb/>
            dium eius gyrando deſignat æquatorem; </s>
            <s xml:id="echoid-s20680" xml:space="preserve">punctum D, tropicum ♑, punctum B, tropicum ♋, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20681" xml:space="preserve">ſic
              <lb/>
            cętera puncta ſuos referunt paralellos. </s>
            <s xml:id="echoid-s20682" xml:space="preserve">Quarto filum M r, egrediens a vertice axis centrum terrę re-
              <lb/>
            ferente, atque extenſum ſecus quoduis punctum cuiuſuis lineæ horariæ vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s20683" xml:space="preserve">ad aliquam ſuperficiem,
              <lb/>
            v. </s>
            <s xml:id="echoid-s20684" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s20685" xml:space="preserve">muri alicuius, fungi vice radij ſolaris tranſeuntis per centrum terræ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20686" xml:space="preserve">per punctum illud hora-
              <lb/>
            rium vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s20687" xml:space="preserve">ad illum parie em: </s>
            <s xml:id="echoid-s20688" xml:space="preserve">hic enim radius centralis eſt ille, qui vmbras apud nos efficit à Gnomo-
              <lb/>
            nicis conſideratas, quare vbi radius hic termina@ur, ibi etiam vmbra axis deſinit, ſeu ibidem vertex vm
              <lb/>
            bræ eius eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s20689" xml:space="preserve">vmbra enim, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20690" xml:space="preserve">radius ſunt comites perpetui. </s>
            <s xml:id="echoid-s20691" xml:space="preserve">Ex his omnibus ſequitur, quod applicata
              <lb/>
            regula horarij alicui horæ tympani, ſi filum extenſum ſit, v.</s>
            <s xml:id="echoid-s20692" xml:space="preserve">g.</s>
            <s xml:id="echoid-s20693" xml:space="preserve">per punctum E, horarij vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s20694" xml:space="preserve">ad parie-
              <lb/>
            tem ibi, vbi parieti occurrerit, deſignabit extremum illius horę Italicæ in ♑, cui applicatum erit ho-
              <lb/>
            rarium in tympano, ſi per C, in æquatore, ſi per F, in ♋. </s>
            <s xml:id="echoid-s20695" xml:space="preserve">(Idem proportionaliter de horis Aſtrono-
              <lb/>
            micis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20696" xml:space="preserve">Babylonicis intellige) & </s>
            <s xml:id="echoid-s20697" xml:space="preserve">ſi per D, ſummum horæ Aſtronomicę filum parieti occurrens de-
              <lb/>
            feratur ab horario ſuper tympano gyrante, quod deſcribet in muro hyperbolem, aut parabolam re-
              <lb/>
            ferentem tropicum ♑.</s>
            <s xml:id="echoid-s20698" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20699" xml:space="preserve">Tertia, Tandem quanto remotius fuerit à muro Inſtrumentum, tanto maiores lineas horarias, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20700" xml:space="preserve">
              <lb/>
            proinde maiora Horologia delineabit.</s>
            <s xml:id="echoid-s20701" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div558" type="section" level="1" n="414">
          <head xml:id="echoid-head436" style="it" xml:space="preserve">De vſu Instrumenti in particulari exemplo.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20702" xml:space="preserve">1 PRo oblato pariete, quem nunc ſuppono eſſe planum, atque erectum ab horizontem, in quo de-
              <lb/>
            ſcribendum ſit Horologium habenda eſt ratio proſpectus, ideſt loci vnde vt plurimum ſpectato-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0264-04" xlink:href="note-0264-04a" xml:space="preserve">Magni-
                <lb/>
              de Horo-
                <lb/>
              logij.</note>
            res illud ſunt intuituri, ne ſcilicet maius, aut minus, quam par ſit illud deſcribamus; </s>
            <s xml:id="echoid-s20703" xml:space="preserve">in quo ij Pictores
              <lb/>
            ſunt imitandi, qui picturarum magnitudines ad aſpectantium diſtantiam definiunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s20704" xml:space="preserve">Si igitur paries ſit
              <lb/>
            fatis magnus, eam nobis deligemus aream quę idouea videatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s20705" xml:space="preserve">ſi vero ſpatium ſit determinatum, in
              <lb/>
            eo, in quo fieri poterit commodius curabimus Horologium delineare.</s>
            <s xml:id="echoid-s20706" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20707" xml:space="preserve">2 Curandum eſt, vt vna cum magnitudine competenti adſint etiam omnes horę in eo muro </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>