Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of contents

< >
< >
page |< < (217) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="217" file="0269" n="269" rhead="PARS TERTIA."/>
            nullam inde læſionem accipiant, ſed pacatiſſime quieſcant, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            vegetent, ac vivant.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">471. </s>
            <s xml:space="preserve">Hæc quidem de igne; </s>
            <s xml:space="preserve">jam aliquid de luce, quam i-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0269-01" xlink:href="note-0269-01a" xml:space="preserve">De lumine:
                <lb/>
              ſententiam de
                <lb/>
              emiſſione lu-
                <lb/>
              minis præfe-
                <lb/>
              rendam omni-
                <lb/>
              no undis fluidi
                <lb/>
              elaſtici.</note>
            gnis emittit, & </s>
            <s xml:space="preserve">quæ ſatis collecta ipſum excitat. </s>
            <s xml:space="preserve">Ipſa lux pot-
              <lb/>
            eſt eſſe effluvium quoddam tenuiſſimum, & </s>
            <s xml:space="preserve">quaſi vapor fer-
              <lb/>
            mentatione ignea vehementi excuſſus. </s>
            <s xml:space="preserve">Et ſane validiſſima,
              <lb/>
            meo quidem judicio, argumenta ſunt, contra omnes alias hy-
              <lb/>
            potheſes, ut contra undas, per quas olim phænomena lucis
              <lb/>
            explicare conatus eſt Hugenius, quam ſententiam diu conſe-
              <lb/>
            pultam iterum excitare conati ſunt nuper ſummi noſtri ævi
              <lb/>
            Geometræ, ſed meo quidem judicio ſine ſucceſſu : </s>
            <s xml:space="preserve">nam explicarunt illi quidem, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſatis ægre, paucas admodum lumi-
              <lb/>
            nis proprietates, aliis intactis prorſus, quas ſane per eam hy-
              <lb/>
            potheſim nullo pacto explicari poſſe cenſeo, & </s>
            <s xml:space="preserve">quarum aliquas
              <lb/>
            ipſi arbitror omnino opponi: </s>
            <s xml:space="preserve">ſed eam ſententiam impugnare
              <lb/>
            non eſt hujus loci, quod quidem alibi jam præſtiti non ſemel.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Mirum ſane, quam egregie in effluviorum emanantium ſen-
              <lb/>
            tentia ex mea Theoria profluant omnes tam variæ lucis pro-
              <lb/>
            prietates, quam explicationem fuſe perſecutus ſum in ſecunda
              <lb/>
            parte diſſertationis De Lumine: </s>
            <s xml:space="preserve">præcipua capita hic attingam; </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            interea illud innuam, videri admodum rationi conſentaneam e-
              <lb/>
            juſmodi ſententiam materiæ effluentis, vel ex eo, quod in in-
              <lb/>
            genti agitatione, quam habet ignis, debet utique juxta id,
              <lb/>
            quod vidimus num. </s>
            <s xml:space="preserve">195, evolare copia quædam particularum,
              <lb/>
            ut in ebullitionibus, efferveſcentiis, fermentationibus paſſim e-
              <lb/>
            vaporationes habentur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">472. </s>
            <s xml:space="preserve">Præcipuæ proprietates luminis ſunt ejus c
              <unsure/>
            miſſio con-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0269-02" xlink:href="note-0269-02a" xml:space="preserve">Proprietates
                <lb/>
              luminis, qua-
                <lb/>
              rum reddenda
                <lb/>
              eſt ratio.</note>
            ſtans, & </s>
            <s xml:space="preserve">ab æquali maſſa, ut ab eodem Sole, ab ejuſdem can-
              <lb/>
            delæ flamma, ad ſenſum eadem intenſitate: </s>
            <s xml:space="preserve">immanis veloci-
              <lb/>
            tas, nam ſemidiametrorum terreſtrium 20 millia, quanta eſt
              <lb/>
            circiter Solis a Terra diſtantia, percurrit ſemiquadrante horæ:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">velocitatum diſcrimen exiguum in diverſis radiis, nam celeri-
              <lb/>
            tatis diſcrimen in radiis homogeneis vix ullum eſſe, ſi quod
              <lb/>
            eſt, colligitur e pluribus indiciis: </s>
            <s xml:space="preserve">propagatio rectilinea per
              <lb/>
            medium diaphanum ejuſdem denſitatis ubique cum impedimen-
              <lb/>
            to progreſſus per media opaca, ſine ullo impedimento ſenſibili
              <lb/>
            ex impactu in ſe invicem radiorum tot diverſas directiones ha-
              <lb/>
            bentium, aut in partes internas diaphanorum corporum utcun-
              <lb/>
            que denſorum: </s>
            <s xml:space="preserve">reflexio partis luminis ad angulos æquales in
              <lb/>
            mutatione medii, parte, quæ reflectitur, eo majore reſpectu lu-
              <lb/>
            minis, quo obliquitas incidentiæ eſt major; </s>
            <s xml:space="preserve">refractio alterius
              <lb/>
            partis in eadem mutatione cum lege conſtantis rationis in-
              <lb/>
            ter ſinum incidentiæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſinum anguli refracti; </s>
            <s xml:space="preserve">quæ ratio
              <lb/>
              <note symbol="(r)" position="foot" xlink:label="note-0269-03" xlink:href="note-0269-03a" xml:space="preserve">Cum bæc ſcriberem, nondum prodierant Opera Taurinenſis Acade-
                <lb/>
              miæ: nec vero buc uſque, dum boc Opus reimprimitur, adbue
                <unsure/>
              videre po-
                <lb/>
                <gap/>
              ui, quæ Geometra maximus La Grange boc in genere protulit.</note>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>