Apian, Petrus
,
Instrvmentvm Sinvvm, sev primi mobilis
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 97
>
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 97
>
page
|<
<
of 97
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div11
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
8
">
<
pb
file
="
0027
"
n
="
27
"
rhead
="
TABVLARVM SINVVM PER PET. APIANVM.
"/>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div13
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
9
">
<
head
xml:id
="
echoid-head11
"
xml:space
="
preserve
">Appendix primi huius pronunciati.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s664
"
xml:space
="
preserve
">P Oſtquam abunde diſſertum eſt ſuper præparatione, qua quis ſupputando Primum
<
lb
/>
Mobile per ſinus aſſequatur, ſubinde non uanũ iudicauimus, ſi & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s665
"
xml:space
="
preserve
">eoſdem Mobilis
<
lb
/>
primi uſus per inſtrumentum cõſequi tradamus, eo´ potiſſimum, quod maior ferè pars
<
lb
/>
huc incumbentium, ſphæricæ ſupputationis ignara indocta´ ſit, licet interim diffiteri
<
lb
/>
non audemus per calculos quæcun prædictorum commoda plura´ alia cõſummati-
<
lb
/>
us haberi poſſe longe quàm per inſtrumenta. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s666
"
xml:space
="
preserve
">Attamen ne pleri retroacti rationum
<
lb
/>
oneribus opus deſerant, idcirco inſtrumentum quo rem inuenire quàm promptiſsime
<
lb
/>
poſſunt adijcere coacti ſumus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s667
"
xml:space
="
preserve
">In eo enim non ſecus at per numeros omnia efficiun-
<
lb
/>
tur, qua muis non adeo exacte & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s668
"
xml:space
="
preserve
">minutim uſ, niſi inſtrumentum quantitate præſter.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s669
"
xml:space
="
preserve
">quanto nan inſtrumentum eſt capacius tanto certius, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s670
"
xml:space
="
preserve
">computo uicinius reſpondet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s671
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
Compoſitionem igitur nunc trademus eiuſmodi, ut qualecun inſtrumentum libeat fa
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0027-01
"
xlink:href
="
note-0027-01a
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
it
">Compoſitiò</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">Quaàrãtis</
emph
>
</
note
>
bricare (quale in poſterum uocabitur Primi mobilis Quadrans) non ægre liceat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s672
"
xml:space
="
preserve
">Pri-
<
lb
/>
mum ergo ſemicirculus in ſuperficie plana, quæ, uel lignea, uel papyracea, uel metallica
<
lb
/>
ſit, fiat, cuius diametro KC inſcribantur, cẽtro litera A circuli KC mediũ quæratur,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s673
"
xml:space
="
preserve
">cum B litera ſignetur, A & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s674
"
xml:space
="
preserve
">B iungantur cũ linea recta, quæ diuidet ſemicirculi pla
<
lb
/>
num in quadrantes duos, quorŭ alter KB, alter BC uocabitur, ſingu!os in 90. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s675
"
xml:space
="
preserve
">partes
<
lb
/>
more aſtronomico ſectus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s676
"
xml:space
="
preserve
">Puncta item uicina literis K & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s677
"
xml:space
="
preserve
">C cõnectantur recta, quæ pa
<
lb
/>
rallela lineæ K C erit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s678
"
xml:space
="
preserve
">Iam proxima ſequentia duo quadrantum puncta iunge linea re-
<
lb
/>
cta, item tertia, item quarta, donec omnia connexueris quadrantum amborum, ſicut
<
lb
/>
perpetuò in eadẽ diſtantia ſint à K & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s679
"
xml:space
="
preserve
">C, quo ad in B uſ perueniatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s680
"
xml:space
="
preserve
">Sciendum tamẽ
<
lb
/>
lineas has in quadrãte A B C, dũtaxat ꝓduci ſic, ut manifeſtè ſint, oportere, in quadran
<
lb
/>
te A B K minime, ſed occultè, poſterior enim ille quadrans abijciendus omnino erit, cũ
<
lb
/>
nihil uſui reliq̊ cõferat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s681
"
xml:space
="
preserve
">Iam inchoando à C uerſus B limbi numera quin, ea´ ſigna
<
lb
/>
cum cyffra 5. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s682
"
xml:space
="
preserve
">Poſtea alia quin numera, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s683
"
xml:space
="
preserve
">ea cum 10. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s684
"
xml:space
="
preserve
">inſcribe, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s685
"
xml:space
="
preserve
">ſic conſequenter qua
<
lb
/>
drantem integrũ per quinarios, donec in 90. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s686
"
xml:space
="
preserve
">peruenias, inſigni, ſimiliter ab A uerſus B
<
lb
/>
fiat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s687
"
xml:space
="
preserve
">quadrantem perfectum habebis, dempto quod filum adhuc unà cum margarica
<
lb
/>
centro A porrectum deſideretur, quod ſi addis, omnia habes, ueluti etiam prima illa ſe
<
lb
/>
quens docet figura.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s688
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div15
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
10
">
<
head
xml:id
="
echoid-head12
"
xml:space
="
preserve
">VSVS QVADRANTIS.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s689
"
xml:space
="
preserve
">Duplex uſus eſt inſtrumenti, quem aliàs ingreſſum appellaueris, ſcilicet Lateralis
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s690
"
xml:space
="
preserve
">Arealis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s691
"
xml:space
="
preserve
">Lateralis eſt, quando duo numeri noti quæruntur, hic in diametro AB, il-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0027-02
"
xlink:href
="
note-0027-02a
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
it
">Latcralis</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">ingreſſus</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">quid.</
emph
>
</
note
>
le in limbo BC. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s692
"
xml:space
="
preserve
">Arealis, quando unus ſaltem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s693
"
xml:space
="
preserve
">is notus in area quadrantis requiritur
<
lb
/>
altero uero in diametro uel limbo. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s694
"
xml:space
="
preserve
">Lateralis uſus bifariam patet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s695
"
xml:space
="
preserve
">Verum numeri duo
<
lb
/>
quibus latera ingredi paras diſsimiles eſſe debẽt, ueluti, hic maior, ille minor, uel contra,
<
lb
/>
nunquam uero pares. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s696
"
xml:space
="
preserve
">Primus introeundi modus ſic perficitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s697
"
xml:space
="
preserve
">Numerum minorem in
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0027-03
"
xlink:href
="
note-0027-03a
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
it
">Arealis in-</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">greſſus ꝗd.</
emph
>
</
note
>
dia metro AB accipis, cui filum cum margarita adducis, maiorempoſtea in limbo
<
lb
/>
BC requiris, filum´ per eundem extendis, ſic enim agenti unio numerum oſtendit quæ
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0027-04
"
xlink:href
="
note-0027-04a
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
it
">Prima uia</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">lateralis in</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">greſſus.</
emph
>
</
note
>
ſitum, Arealem ſcilicet in quadrantis area, Linea autem graduum cui margarita inci-
<
lb
/>
dit, numerum ſuum in diametro AB, nec non in limbo BC ſignatum obtinet, cuius rei
<
lb
/>
exemplum eſto. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s698
"
xml:space
="
preserve
">Vt ſi ponatur lateralis numerus minor 30. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s699
"
xml:space
="
preserve
">ſcilicet graduum, maior ue
<
lb
/>
ro 43. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s700
"
xml:space
="
preserve
">graduum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s701
"
xml:space
="
preserve
">10. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s702
"
xml:space
="
preserve
">minutorum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s703
"
xml:space
="
preserve
">Minor uero 30. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s704
"
xml:space
="
preserve
">in diametro AB quæratur (id quod
<
lb
/>
eſt in figura per E literam expreſſum) filum´ ſuper inducatur margarita adiuncta, de
<
lb
/>
inde idem filum maiori numero, qui eſt graduũ 43. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s705
"
xml:space
="
preserve
">minut. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s706
"
xml:space
="
preserve
">10. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s707
"
xml:space
="
preserve
">admoueatur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s708
"
xml:space
="
preserve
">hoc in lim
<
lb
/>
bo, tũ margarita cõperitur in area oſtendere gradũ 20. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s709
"
xml:space
="
preserve
">in puncto H, numerũ hactenus
<
lb
/>
ignotum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s710
"
xml:space
="
preserve
">Nec ignorandum eſt, quod numeri Arealis non ſignentur tantum in area, ſed
<
lb
/>
etiã reperiam iuxta lineæ & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s711
"
xml:space
="
preserve
">diametri AB arcus, itidem BC contactus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s712
"
xml:space
="
preserve
">Inuertemus nũc
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0027-05
"
xlink:href
="
note-0027-05a
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
it
">Sccũda uia</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">lateralis in</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">greſſus.</
emph
>
</
note
>
exemplum hoc modo, quæ & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s713
"
xml:space
="
preserve
">ſecunda lateraliter operandi uia eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s714
"
xml:space
="
preserve
">Numerum maiorem
<
lb
/>
qui eſt graduũ 43. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s715
"
xml:space
="
preserve
">minut. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s716
"
xml:space
="
preserve
">10. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s717
"
xml:space
="
preserve
">in diametro AB ſumemus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s718
"
xml:space
="
preserve
">quem locũ unione@ſignabimus
<
lb
/>
(id q̊d in tertia figura per literã D clarũ fit) iam ſi filum gradibus 30. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s719
"
xml:space
="
preserve
">qui numerus mi-
<
lb
/>
nor eſt, inferimus margaritam, non ſecus at antea gradum 20. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s720
"
xml:space
="
preserve
">demonſtrare in area </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>