Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[301.] 49. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi conici conuexi fuerit lat{us} coni: locatum reflexionum tum imaginum eodem modo ſe habebunt, ut in ſpeculo plano. 42 p 7.
[302.] 50. Cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexiõis et ſpeculi conici cõuexi nõ eſt circul{us}. 12 p 7. Idẽ 41 n 4.
[303.] 51. Si cõmunis ſectio ſuperficierũ reflexiõis & ſpeculi conici cõuexi fuerit ellipſis: imago uiſibilis obliquè reflexi, aliâs in ſuperficie ſpeculi: aliâs intra: aliâs extra ſpeculũ uidebitur. 49 p 7.
[304.] 52. Si à puncto in communi ſectione ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi conici conuexi dato, re flexio fiat: poſſunt uiſ{us} & uiſibile ſic collocari, ut ab eodem puncto, tanquam puncto circuli ba-ſi paralleli ad uiſum reflexio fiat. 32 p 7.
[305.] 53. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis, & ſpeculi conici cõuexifuerit latus conicũ: ab uno puncto unum uiſibilis punctum ad unum uiſum reflectetur. 33 p 7.
[306.] 54. Viſu & uiſibili inter baſim ſpeculi conici conuexi, & planum per uerticem ductum, ba-ſi́ parallelum poſitis: punctum reflexionis inuenire. 35 p 7.
[307.] 55. Viſu & uiſibili in plano per uerticem ſpeculi conici conuexi ducto, baſi́ par allelo, poſitis: punctũ reflexio-nis inuenire. 36 p 7.
[308.] 56. Viſu & uiſibili ultra planum per uerticem ſpeculi conici conuexi ductum, baſi́ paralle lum, poſitis: punctum reflexionis inuenire. 37 p 7.
[309.] 57. Viſu in plano per uerticem ſpeculi conici conuexi ducto, baſi́ parallelo, uiſibili citraidẽ poſitis: punctum reflexionis inuenire. 38 p 7.
[310.] 58. Viſu in plano per uerticẽ ſpeculi conici conuexiducto, haſi́ parallelo, uiſibili ultra idẽ poſitis: pũctũ reflexiõis inuenire. 39 p 7.
[311.] 59. Viſu citra planum per uerticem ſpeculi conici cõuexi ductum, baſi́ parallelum: uiſibili ultra idem poſitis, uel contrà: punctum reflexionis inuenire. 40 p 7.
[312.] 60. In ſpeculo ſphærico cauo, imago uidetur aliâs in reflexionis puncto: aliâs in uiſu: aliâs ul-tra: aliâs citra ſpeculum: aliâs inter uiſum & ſpeculum. 11 p 8.
[313.] 61. In ſpeculo ſphærico cauo imago prouario eius ſitu at loco uariè uidetur. 12 p 8.
[314.] 62. Vιſus in centro ſpeculi ſphærici caui poſitus: ſeipſum tantùm uidet. 4 p 8. Idem 44 n 4.
[315.] 63. Semidiameter ſpeculi ſphærici caui, in qua eſt uiſ{us} extra cẽtrũ: nullum ſui punctũ obliquè ſpeculo incidẽs ad uiſum reflectit: reliqua uerò ſemidiameter prædictæ cõtinua, reflectit. 5 p 8.
[316.] 64. In ſpeculo ſphærico cauo perpendiculari incidentiæ, & linea reflexionis concurrentib{us}: eſt: ut perpendicularis incidentiæ ad rectam inter centrum ſpeculi & locum imaginis: ſic re-cta inter uiſibile & finem contingentiæ, adrectam inter finem contingentiæ & locum ima-ginis. 13 p 8.
[317.] 65. Viſu & uiſibili in diametro ſpeculi ſphærici caui æquabiliter à cẽtro diſtantib{us}: poteſt fie-rireflexio à tota peripheria circuli, quẽ ſemidiameter perpẽdicularis ad dictã diametrum, cõ-uerſa deſcribit. 14 p 8.
[318.] 66. Viſ{us} & uiſibile in diuerſis dimetris circuli (qui eſt commu nis ſectio ſuperficierum refle-xionis & ſpeculi ſphærici caui) inter ſe reflectuntur, tum à perip heria inter ſemidiametros, in quibus ſunt: tum ab alia huic oppoſita: à reliquis uerò duab{us} minimè. 20 p 8.
[319.] 67. Si uiſu & uiſibili in diuerſis diametris circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum, re-flexionis & ſpeculi ſphærici caui) ſitis: linea à uiſu parallela dia- metro uiſibilis, ſecet dicti circuli peripheriam. Imago reflexa à peripheria inter parallelam & uiſibilis diametrum, uidebitur extra ſpeculum: à peripheria inter par allelam & diametrum ui- ſ{us}, ultra uiſum: à peripheria uerò oppoſita, inter uiſum & ſpe- culum. 21 p 8.
[320.] 68. In quolibet puncto diametri circuli (qui eſt com-munis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi ſphæri-ci caui) quantumlibet continuatæ, poteſt imago uideri. 22 p 8.
[321.] 69. Si uiſu et uiſibili in eadẽ diametro circuli (ꝗ eſt cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculi ſphærici caui) ſitis: imago uidea tur in ipſo uiſu: ab uno ſemicirculi, uel à quolibet alteri{us} definiti circuli puncto poteſt ad uiſum reflexio fieri. 23 p 8.
[322.] 70. Viſu & uiſibili extra circulum (qui eſt cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculi ſphærici caui) ſitis in diuerſis diametris: ab uno puncto fit reflexio, et una uidetur imago. 24 p 8.
[323.] 71. Si angulum comprebẽſum à duab{us} diametris, in centro circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi ſphærici caui) tertia bifariã ſecet: & ab eius termino in pe-ripheria dicto angulo ſubtenſa, ſint perpendiculares ſuper dictas diametros: puncta diametro-rum, tum in quæ perpendiculares cadunt: tũ citr a hæc, à ſpeculi centro æquabiliter diſtãtia, à ſecantis diametri terminis tantùm inter ſe mutuò reflectẽtur: duas́ babebũt imagines. 25 p 8.
[324.] 72. Si angulũ cõprehenſum à duabus diametris in cẽtro circuli (qui eſt cõmunis ſectio ſuper-ficierũ, reflexionis & ſpeculi ſphæricicaui) tertia bifariã ſecet: et ab eius termino in peripheria dicto angulo ſubtẽſa, ſint քpẽdiculares ſuք dict{as} diametros: pũcta diametrorũ inter քipheriã et
[325.] 73. Viſu & uiſibili in diuerſis diametris circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum refle-xionis & ſpeculi ſphæricicaui) à centro inæquabiliter diſtantibus: ab uno puncto peripheriæ in-ter ſemidiametros, extra quas ſunt uiſus & uiſibile, reflexio fieripoteſt. 27 p 8. 120 p 1.
[326.] 74. Si angulum comprehenſum à duabus diametris in centro circuli (qui eſt cõmunis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici caui) tertia bifariam ſecet: puncta in dictis dia-
[327.] 75. Si uiſus & uiſibile in diuerſis diametris circuli (qui eſt cõmunis ſectio ſuperficierũ refle-xiõis, et ſpeculι ſphærici caui) à cẽtro inæquabilιter diſtãtia, à pũcto aliquo peripheriæinter ſemi diametros, extr a quas ſunt, inter ſe mutuò reflectãtur: ab uno tatùm puncto reflectẽtur. 29 p 8.
[328.] 76. Viſu in diametro circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculi ſphæ-rici caui) intra peripheriam poſito: uiſibile cum uiſu à centro utlibet diſtans: à quolιbet ſemicir-culi puncto ad ipſum reflecti poteſt. 30 p 8.
[329.] 77. Si à uiſu duæ rectæ lineæ tangant circulum (qui eſt communis ſectio ſuperficierum, refle xionis & ſpeculi ſphærici caui) tertia per centrũ ſecet: uiſibile cũ uiſu à centro ſpeculi inæquabiliter diſtãs, poteſt reflecti à quolibet pũcto peripheriæ inter tactus punct a ultra centrũ interiectæ: ex- ceptis tactus punctis & ſecantis diametri termino. 31 p 8.
[330.] 78. Si uiſus & uiſibile intra circulum (qui eſt communis ſectio ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculi ſphærici caui) à centro inæqua-biliter diſtantia, inter ſe reflect antur: angulus exterior à diame tris uiſus & uiſibilis factus, aliâs maior: aliâs minor eſt angulo incidentiæ & reflexionis ſimul utro. 32 p 8.
< >
page |< < (265) of 778 > >|
271265OPTICAE LIBER VII. minor, quàm diminutio anguli g h a ab angulo g m a: eſt ergo minor, quàm diminutio anguli h g m
ab angulo h a m:
ergo diminutio anguli c h a ab angulo
234[Figure 234]a k r q c n g h l m d p z b n m a eſt minor, quàm angulus g m a:
Sed diminutio an-
guli c h a ab angulo n m a, eſt exceſſus anguli b h a ſu-
per angulum b m a [per 13 p 1,] qui ſunt duo anguli h a m,
h b m [ut patuit 27 n.
] Ergo iſti duo anguli ſimul ſunt mi
nores angulo h a m:
qđ eſt impoſsibile. Si uerò a fuerit
extra lineã k d ad partem k:
& corpus, in quo eſt a, fuerit
cõtinuũ uſq;
ad a: cõtinuabimus duas lineas a h, a m: &
ſecabũt circumferentiã in q & in r.
Et ſi angulus c h g fue
rit æqualis angulo n m g:
tunc [per 12 n] angulus b h a
erit æqualis angulo b m a:
quod eſt impoſsibile [ut ſu-
prà.
] Et ſi fuerit maior: tunc angulus c h a erit maior an-
gulo n m a:
& ſic [per 13 p 1] angulus b h a erit minor
angulo b m a:
quod eſt impoſsibile. Si uerò fuerit mi-
nor:
tunc angulus c h a erit minor angulo n m a: & to-
tus angulus g h a erit minor toto angulo g m a.
Ergo an-
gulus h g m erit minor angulo h a m [ut ſuprà:
] ſed an-
gulus h g m eſt ille, quem reſpicit apud circumferẽtiam
arcus h m duplicatus:
& angulus h a m eſt ille, quem re-
ſpicit in circumferentia exceſſus arcus h m ſupra arcum
r q [per 25 n.
] Ergo arcus h m duplicatus eſt minor
exceſſu arcus h m, ſupra arcum r q:
quod eſt impoſsibi-
le [& contra 9 ax.
] Ergo ſi punctum b fuerit extra lineã
a k g:
tunc forma eius non refringetur ad a, niſi ex uno
puncto tantùm.
Quapropter non habebit, niſi unami-
maginem:
quæ imago aut erit ante uiſum, aut retro,
aut in loco refractionis, ut in præcedentibus declaraui-
mus.
Et hoc eſt quod uoluimus declarare.
32. Si communis ſectio ſuperficierum, refractionis & refractiui cauirarioris, fuerit peri-
pheria: uiſibile extra perpendicularem à uiſu ſuper refractiuum ductam, ab uno puncto refrin
getur, unam́ habebit imaginem, uariè pro uaria uiſ{us} uel uiſibilis poſitione ſitam. 28 p 10.
SI uerò corpus diaphanum groſsius fuerit ex parte uiſus, & ſubtilius ex parte rei uiſæ, ijſdem
manentibus figuris:
tunc etiam res uiſa non habebit niſi unam imaginem ſolam: & hoc decla-
rabitur, ut in conuerſa ſeptimæ figuræ [quæ fuit 27.
28 n. ] Et omnia, quæ declarauimus in re-
fractionibus à conuexo & concauo circuli:
ſequũtur in ſuperficiebus ſphæricis & columnaribus:
præter refractionem circularem, à circumferentia circuli, quæ non fit, niſi in ſuperficiebus ſphæri-
cis tantùm.
33. Viſibile refractum à refractiuo uariæ uel figuræ uel perſpicuitatis, uel ſimul utriuſ:
uari{as} & monſtrific{as} uarijs in locis imagines habet. 29. 30 p 10.
HÆc autem, quæ diximus, ſunt imagines uiſibilium, quæ comprehenduntur à uiſu ultra
corpora diaphana ſimplicia, quæ ſunt unius ſubſtantiæ, & quorum figura, quæ eſt ex par-
te uiſus, eſt una figura.
Si uerò corpus diaphanum fuerit diuerſum, aut non conſimilis dia-
phanitatis:
tunc imagines rei uiſæ diuerſantur. Et ſi ſuperficies corporis diaphani, quæ eſt ex par-
te uiſus, fuerit diuerſa:
tunc loca etiam imaginum rei uiſæ diuerſantur, cum formę refractionum ex
ſuperficie corporis diaphani diuerſentur etiam.
Et ſi aliquis reſpexerit ad paruam ſphæram, aut ali
quod corpus rotundum paruum, aut columnare uitri aut cryſtalli, ultra quod corpus fuerit ali-
quod uiſibile:
inueniet imaginem illius alio modo, quàm ſit res uiſa in ſe: & fortè inueniet rei ui-
ſæ imaginem aliam:
& ſic dubitabitur ſuper ea. Sed huiuſmodi refractio non eſt una, ſed duæ: for-
ma enim rei uiſæ extenditur à re uiſa ad ſphæram, aut ad aliud corpus rotundum columnare, &
refringitur à conuexo ſphæræ aut columnæ ad interius corporis, & extenditur intra corpus, quo-
uſque perueniat ad ſuperficiem eius:
& deinde refringitur à ſphæra aut columna apud concaui-
tatem aeris contingentis ſphæram aut columnam.
Et ſic comprehenſio huiuſmodi rerum erit dua-
bus diuerſis refractionibus.
Quapropter imago eius erit diuerſa ab imagine eius, quod compre-
henditur una refractione.
Nos autem loquemur de hoc parum, quando tracta-
bimus de deceptionibus uiſus, quæ fiunt per
refractionem.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index