272260Diſſertatio Nona.
truſus videtur ab externoaëre, vt vocant compreſſo;
nam ſic
expreſſo æthere comprimeretur magis, & illum iterum momen-
to reſorberet, cum in aperto Recipiente aër deſineret eſſe rarus:
Sin autem, vt Ariſtoteli tribuitur, tredecies milleſima pars aë-
ris, quæ priùs tam exiguo ſpatio continebatur, eadem adæqua-
tè repleat totum Recipiens, hoc illud eſt, quod omnem captum ſu-
perare dicitur; perinde quippe eſt, ac ſi dixeris pollicem, nulla facta
adiectione, euadere in cubitum.
expreſſo æthere comprimeretur magis, & illum iterum momen-
to reſorberet, cum in aperto Recipiente aër deſineret eſſe rarus:
Sin autem, vt Ariſtoteli tribuitur, tredecies milleſima pars aë-
ris, quæ priùs tam exiguo ſpatio continebatur, eadem adæqua-
tè repleat totum Recipiens, hoc illud eſt, quod omnem captum ſu-
perare dicitur; perinde quippe eſt, ac ſi dixeris pollicem, nulla facta
adiectione, euadere in cubitum.
Grad.
Equidem ab inanitatibus admittendis abhorreo:
ſicut
enim tredecim millibus cyathorum vini ſi quis cyathum vnum
aquæ admiſcuerit, non ſatis aptè aquâ plenum vas diceret, ſed
vino; ita quoque ſi in Recipiente omne ſpatium fuerit inane,
& vnica tantùm pars tredecies milleſima relicta fuerit, abſolu-
tè vacuum pronunciandum eſſet (omitto hìc Logicum axioma,
*Negatio eſt malignantis naturæ*, nam exhauſtum & exinanitum
dicimus cyathum, in quo vna aut altera vini guttula relicta eſt)
certè non plenum aëre, cùm inanitates tanto exceſſu ſuperent par-
ticulam illam. Neque mihi facilè perſuadeo vim elaſticam aë-
ris, quæ vtique eſt naturalis virtus ſe explicandi, & dilatan-
di, eam eſſe, vt exigat in tota aëriâ regione, ſi exularent
vapores, tredecies millies plas eſſe Vacui quàm Aëris, atque
huiuſmodi eſſe aërem, qui ſupra Atmoſphæram ſimplex & ra-
rus, neque compreſſus, reperitur. Admitterem potiùs vitrum
ſubtiliſſimo ætheri peruium, illumque eâdem vi, qua aër di-
ſtrahitur, intus attrahi, vt interijciatur ſeiunctis particulis, at-
que iterum exprimi ab aëre ſe contrahente, & ad naturales di-
menſiones recipiente. Quamquam pro eâ animi propenſione,
qua in Ariſtotelicos feror, non adeò abſurdè eos loqui arbi-
tror, qui materiam eandem, ſi diuerſimodè afficiatur, modò
maiori, modò minori ſpatio coæquari poſſe exiſtimant. Nemini
certè abſonum videtur corpus aliquod veloci motu percurrere cen-
tum palmos, quo tempore non niſi decem ſpatij palmos lento mo-
tu percurrebat: quia nimirum huic ſpatio aut illi ſucceſſiuè coa-
ptarinon ex ſolâ corporis ſubſtantiâ pendet, ſed prout hac aut il-
lâ velocitate mouetur: neque enim idem eſt, corpus exiſtere,
atque ipſum moueri hoc aut illo impetu, ſiuè extrinſecùs im-
preſſo, ſiue promanante à naturali facultate. Cum itaque cor-
pus non ſit ita certo ſpatio aſfixum, vt nullatenus alibi
enim tredecim millibus cyathorum vini ſi quis cyathum vnum
aquæ admiſcuerit, non ſatis aptè aquâ plenum vas diceret, ſed
vino; ita quoque ſi in Recipiente omne ſpatium fuerit inane,
& vnica tantùm pars tredecies milleſima relicta fuerit, abſolu-
tè vacuum pronunciandum eſſet (omitto hìc Logicum axioma,
*Negatio eſt malignantis naturæ*, nam exhauſtum & exinanitum
dicimus cyathum, in quo vna aut altera vini guttula relicta eſt)
certè non plenum aëre, cùm inanitates tanto exceſſu ſuperent par-
ticulam illam. Neque mihi facilè perſuadeo vim elaſticam aë-
ris, quæ vtique eſt naturalis virtus ſe explicandi, & dilatan-
di, eam eſſe, vt exigat in tota aëriâ regione, ſi exularent
vapores, tredecies millies plas eſſe Vacui quàm Aëris, atque
huiuſmodi eſſe aërem, qui ſupra Atmoſphæram ſimplex & ra-
rus, neque compreſſus, reperitur. Admitterem potiùs vitrum
ſubtiliſſimo ætheri peruium, illumque eâdem vi, qua aër di-
ſtrahitur, intus attrahi, vt interijciatur ſeiunctis particulis, at-
que iterum exprimi ab aëre ſe contrahente, & ad naturales di-
menſiones recipiente. Quamquam pro eâ animi propenſione,
qua in Ariſtotelicos feror, non adeò abſurdè eos loqui arbi-
tror, qui materiam eandem, ſi diuerſimodè afficiatur, modò
maiori, modò minori ſpatio coæquari poſſe exiſtimant. Nemini
certè abſonum videtur corpus aliquod veloci motu percurrere cen-
tum palmos, quo tempore non niſi decem ſpatij palmos lento mo-
tu percurrebat: quia nimirum huic ſpatio aut illi ſucceſſiuè coa-
ptarinon ex ſolâ corporis ſubſtantiâ pendet, ſed prout hac aut il-
lâ velocitate mouetur: neque enim idem eſt, corpus exiſtere,
atque ipſum moueri hoc aut illo impetu, ſiuè extrinſecùs im-
preſſo, ſiue promanante à naturali facultate. Cum itaque cor-
pus non ſit ita certo ſpatio aſfixum, vt nullatenus alibi
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib