272258DISSERTATIO
erit iis, qui corporum naturam jam callent, eamque determinant,
quod nobis ob nimiam mentis caliginem, & obſcuras Mathemati-
cas cogitationes intelligi non poſſe videtur.
quod nobis ob nimiam mentis caliginem, & obſcuras Mathemati-
cas cogitationes intelligi non poſſe videtur.
EXPERIMENTUM CXXXIV.
Virga ferrea tenuis &
longa, Experimenti CXXXI, in Igne can-
defacta fuit, ex quo ope ænei forcipis extracta, immergebatur
Aquæ, ſitu ad horizontem parallelo & in Meridiano Magnetico;
extinctæ oſtendit illico cuſpis Borea vim poli Borei, qua Verſorii
polum Auſtralem attraxit; cuſpis Auſtralis attraxit Verſoriipolum
Boreum: erat autem Virgæ in Aquâ extinctæ vis attrahens multo
major, quam cum antea ſupra ſolum refrigerio committebatur: Ad-
notarunt hoc mecum Gilbertus, Rohaultus, Boyleus, & Wol-
fius; verum nuper Cl. Reaumurius hoc obſervatum in dubium vo-
cavit in L’Hiſt. de L’ Acad. Roy. A°. 1723. affirmans ſe ſæpius
hoc tentaſſe, ſed nunquam immediate poſt Ferri extinctionem ul-
lam vim Magneticam deprehendiſſe: ſuſpicatus igitur Gilbertum &
Rohaultum non ſatis circumſpecte attendiſſe, & concuſſiones aliquas
cum Ferro, cum extinguebatur, fuiſſe communicatas; obſervave-
rat enim mallei ictus aut concuſſiones aptas eſſe ad Ferrum vi Ma-
gnetica imprægnandum: Quid autem in hac controverſia agemus,
a cujus parte ſtabit veritas? experientia me docuit, tum Gilbertum
cum ſibi aſſentientibus, tum Reaumurium fuiſſe veritatem aſſecu-
tos: Ecce in quonam hic lateat ſubtilitas: ſi capiatur virga longa
tenuiſque, quali nos uſi fuimus in Experimento CXXXI, ſemper
poſt exſtinctionem in Aqua obſervatur illico vis ingens Magnetica;
verum ejuſdem virgæ portio unius pollicis duntaxat, aut virga ma-
joris craſſitiei & ſimul admodum brevis, in Aqua extincta, nun-
quam acquirit vim Magneticam, ſenſibus obſervabilem: idcirco
certum eſt, Reaumurium in ſuis Experimentis uſum fuiſſe virgis ni-
mis brevibus & craſſis, in quibus vim Magneticam conſpicerenon
potuit; Gilbertus, Rohaultus, Boyleus, Wolfius inſtituerunt Ex-
perimentum cum virgis tenuibus & longis, ideo opinati vim Ma-
gneticam in omnibus extinctis obtinere ferramentis: Diſcimus ex
ejuſmodi controverſiis, quanta cum cura ad omnes
defacta fuit, ex quo ope ænei forcipis extracta, immergebatur
Aquæ, ſitu ad horizontem parallelo & in Meridiano Magnetico;
extinctæ oſtendit illico cuſpis Borea vim poli Borei, qua Verſorii
polum Auſtralem attraxit; cuſpis Auſtralis attraxit Verſoriipolum
Boreum: erat autem Virgæ in Aquâ extinctæ vis attrahens multo
major, quam cum antea ſupra ſolum refrigerio committebatur: Ad-
notarunt hoc mecum Gilbertus, Rohaultus, Boyleus, & Wol-
fius; verum nuper Cl. Reaumurius hoc obſervatum in dubium vo-
cavit in L’Hiſt. de L’ Acad. Roy. A°. 1723. affirmans ſe ſæpius
hoc tentaſſe, ſed nunquam immediate poſt Ferri extinctionem ul-
lam vim Magneticam deprehendiſſe: ſuſpicatus igitur Gilbertum &
Rohaultum non ſatis circumſpecte attendiſſe, & concuſſiones aliquas
cum Ferro, cum extinguebatur, fuiſſe communicatas; obſervave-
rat enim mallei ictus aut concuſſiones aptas eſſe ad Ferrum vi Ma-
gnetica imprægnandum: Quid autem in hac controverſia agemus,
a cujus parte ſtabit veritas? experientia me docuit, tum Gilbertum
cum ſibi aſſentientibus, tum Reaumurium fuiſſe veritatem aſſecu-
tos: Ecce in quonam hic lateat ſubtilitas: ſi capiatur virga longa
tenuiſque, quali nos uſi fuimus in Experimento CXXXI, ſemper
poſt exſtinctionem in Aqua obſervatur illico vis ingens Magnetica;
verum ejuſdem virgæ portio unius pollicis duntaxat, aut virga ma-
joris craſſitiei & ſimul admodum brevis, in Aqua extincta, nun-
quam acquirit vim Magneticam, ſenſibus obſervabilem: idcirco
certum eſt, Reaumurium in ſuis Experimentis uſum fuiſſe virgis ni-
mis brevibus & craſſis, in quibus vim Magneticam conſpicerenon
potuit; Gilbertus, Rohaultus, Boyleus, Wolfius inſtituerunt Ex-
perimentum cum virgis tenuibus & longis, ideo opinati vim Ma-
gneticam in omnibus extinctis obtinere ferramentis: Diſcimus ex
ejuſmodi controverſiis, quanta cum cura ad omnes