Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
271
271 (265) 		272
272 (266)
273
273 (267) 		274
274 (268)
275
275 (269) 		276
276 (270)
277
277 (271) 		278
278 (272)
279
279 (273) 		280
280 (274)
< >
page |< < (266) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div601" type="section" level="0" n="0">
          <pb o="266" file="0272" n="272" rhead="ALHAZEN"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div602" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head517" xml:space="preserve">QVOMODO VISVS COMPREHENDAT VISIBILIA SE-
            <lb/>
          cundum refractionem. Cap. VI.</head>
          <head xml:id="echoid-head518" xml:space="preserve" style="it">34. Si uiſ{us} & uiſibile in diuerſis medijs ſua loca inter ſe permutent: nomina linearum
            <lb/>
          in cidentiæ & refractionis mutantur. 9 p 10.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s18507" xml:space="preserve">IN præcedentibus iam declarauimus, quòd, cum forma refringitur ab aliquo corpore diapha-
              <lb/>
            no, ad aliud corpus diuerſæ diaphanitatis:</s>
            <s xml:id="echoid-s18508" xml:space="preserve"> extenditur per lineam rectam, donec perueniat ad
              <lb/>
            ſuperficiem corporis diaphani, in quo eſt:</s>
            <s xml:id="echoid-s18509" xml:space="preserve"> deinde refringitur in illo alio corpore diaphano per
              <lb/>
            lineam aliam rectam, quæ continet cum prima linea angulum.</s>
            <s xml:id="echoid-s18510" xml:space="preserve"> Et cum forma extenditur per hanc
              <lb/>
            aliam lineam, ſuper quam refringitur forma in ſecundo corpore, alia quæcunque forma ſit in ſe-
              <lb/>
            cundo corpore uſque ad punctum ſectionis, inter duas lineas rectas, refringetur per primam li-
              <lb/>
            neam rectam.</s>
            <s xml:id="echoid-s18511" xml:space="preserve"> Et eſt manifeſtum per experientiam, quòd ſi aliquis inſpexerit aliquod corpus dia-
              <lb/>
            phanum, quod differt in ſua diaphanitate à diaphanitate aeris:</s>
            <s xml:id="echoid-s18512" xml:space="preserve"> comprehendet omnia, quæ ſunt ul
              <lb/>
            trà de illis, quæ opponuntur uiſui.</s>
            <s xml:id="echoid-s18513" xml:space="preserve"> Et ſi cooperuerit alterum uiſum, & aſpexerit reliquo:</s>
            <s xml:id="echoid-s18514" xml:space="preserve"> compre-
              <lb/>
            hendet etiam, quæcunque ſunt ultrà, ſiue illud corpus ſit aer, ſiue aqua, ſiue uitrum.</s>
            <s xml:id="echoid-s18515" xml:space="preserve"> Et ſimiliter ſi
              <lb/>
            homo poſuerit uiſum in aliquo corpore groſsiore aere, ut uitro aut cryſtallo:</s>
            <s xml:id="echoid-s18516" xml:space="preserve"> uidebit omnia, quæ
              <lb/>
            ſunt ultrà de illis, quæ ſunt in aere.</s>
            <s xml:id="echoid-s18517" xml:space="preserve"> Et ſi aſpiciẽs mouerit uiſum ſuum dextrorſum aut ſiniſtrorſum,
              <lb/>
            & in omnem partem, & non remouerit ipſum multum à ſuo primo loco:</s>
            <s xml:id="echoid-s18518" xml:space="preserve"> tunc comprehẽdet etiam
              <lb/>
            omnia, quæ prius comprehẽdebat, ſiue motus uiſus fuerit in aere, ſiue in uitro.</s>
            <s xml:id="echoid-s18519" xml:space="preserve"> Sed iam declaraui-
              <lb/>
            mus experientia & demonſtratione, quòd uiſus nihil comprehẽdit de illis, quæ ſunt ultra corpora
              <lb/>
            diaphana, quæ differunt in diaphanitate ab aere, niſi ſecundum refractionem, præterquam unum
              <lb/>
            punctum, quod eſt in perpendiculari exeunte à centro uiſus ſuper ſuperficiem corporis diaphani.</s>
            <s xml:id="echoid-s18520" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Ergo omne punctum comprehenſum à uiſu ultra corpus diaphanum, præter illud punctum præ-
              <lb/>
            dictum, comprehenditur ex forma, quæ extenditur ex illo puncto ad ſuperficiem corporis diapha-
              <lb/>
            ni, ultra quod eſt, & refringitur à ſuperficie illius corporis ad uiſum.</s>
            <s xml:id="echoid-s18521" xml:space="preserve"> Et cum unus uiſus compre-
              <lb/>
            hendat omnia, quæ ſunt ultra corpus diaphanum:</s>
            <s xml:id="echoid-s18522" xml:space="preserve"> forma omnis puncti exiſtentis ultra corpus il-
              <lb/>
            lud diaphanum, extenditur per lineam rectam ad ſuperficiem illius corporis diaphani, & refringi-
              <lb/>
            tur ad illum uiſum unum, præterquam illud punctum prædictum.</s>
            <s xml:id="echoid-s18523" xml:space="preserve"> Et cum formę omnium puncto-
              <lb/>
            rum, quæ ſunt in omnibus uiſibilibus exiſtentibus ultra corpus diaphanum, refringantur in eo-
              <lb/>
            dem tempore ad centrum uiſus unius:</s>
            <s xml:id="echoid-s18524" xml:space="preserve"> forma puncti, quod exiſtit apud centrum uiſus illius, cum
              <lb/>
            fuerit in aliquo uiſibili, refringetur ad omnia puncta, quæ ſunt in omnibus uiſibilibus exiſtentibus
              <lb/>
            ultra corpus diaphanum, oppoſitum uiſui in eodem tempore & eodem modo.</s>
            <s xml:id="echoid-s18525" xml:space="preserve"> Et ſimiliter eſt
              <lb/>
            de omni puncto propinquo puncto, quod eſt apud centrum uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s18526" xml:space="preserve"> Nam ſi uiſus motus fuerit ad
              <lb/>
            omnem partem, & non fuerit remotus à ſuo ſitu:</s>
            <s xml:id="echoid-s18527" xml:space="preserve"> comprehendet uiſibilia.</s>
            <s xml:id="echoid-s18528" xml:space="preserve"> Ergo forma cuiusli-
              <lb/>
            bet puncti cuiuslibet uiſi, cum fuerit ultra aliquod corpus diaphanum, extendetur ad ſuperficiem
              <lb/>
            corporis diaphani, ultra quod eſt, & refringetur ad uniuerſum eius, quod opponitur ei ex corpo-
              <lb/>
            re aeris.</s>
            <s xml:id="echoid-s18529" xml:space="preserve"> Et non eſt aliquod tempus magis appropriatum huic, quàm aliud:</s>
            <s xml:id="echoid-s18530" xml:space="preserve"> ſed hoc eſt proprium
              <lb/>
            naturæ lucis & coloris, quæſunt in uiſibilibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s18531" xml:space="preserve"> ſcilicet, ut ſemper extendãtur à quolibet puncto cu
              <lb/>
            iuslibet corporis lucidi, per lineam rectam, quæ extenditur ab illo puncto, & refringantur in omni
              <lb/>
            corpore diaphano diuerſo, præterquam punctum, quod eſt in perpendiculari.</s>
            <s xml:id="echoid-s18532" xml:space="preserve"> Et omnis forma
              <lb/>
            cuiuslibet puncti uiſibilis exiſtentis in aliquo corpore diuerſo ab aere:</s>
            <s xml:id="echoid-s18533" xml:space="preserve"> extendetur in illo corpore,
              <lb/>
            in quo exiſtit, & refringetur in uniuerſo corpore aeris ſibi oppoſito, & illa forma exit ad quodlibet
              <lb/>
            punctum aeris.</s>
            <s xml:id="echoid-s18534" xml:space="preserve"> Quapropter forma totius rei uiſæ coniungitur apud quodlibet punctum aeris:</s>
            <s xml:id="echoid-s18535" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            forma totius cuiuslibet uiſi exiſtentis in aliquo corpore diuerſo ab aere, exiſtit apud unumquod-
              <lb/>
            que punctum aeris oppoſiti illi rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s18536" xml:space="preserve"> & forma illa extenditur à quolibet puncto rei uiſæ in cor-
              <lb/>
            pore, in quo eſt, & refringitur apud ſuperficiem illius corporis, & peruenit ad illud punctum ae-
              <lb/>
            ris.</s>
            <s xml:id="echoid-s18537" xml:space="preserve"> Et ideo ſi uiſus aſpexerit aliquod corpus diaphanum diuerſum ab aere, ultra quod fuerit ali-
              <lb/>
            qua res uiſibilis:</s>
            <s xml:id="echoid-s18538" xml:space="preserve"> uiſus comprehendit illam rem.</s>
            <s xml:id="echoid-s18539" xml:space="preserve"> Nam forma illius exiſtit apud punctum, apud
              <lb/>
            quod exiſtit centrum uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s18540" xml:space="preserve"> Propter hoc, quòd & ſi uiſus comprehenderit aliquam rem uiſibilem
              <lb/>
            ultra aliquod corpus diaphanum diuerſum ab aere:</s>
            <s xml:id="echoid-s18541" xml:space="preserve"> deinde motus fuerit à loco ſuo dextrorſum,
              <lb/>
            aut ſiniſtrorſum:</s>
            <s xml:id="echoid-s18542" xml:space="preserve"> dum in ſuo motu fuerit oppoſitus corpori diaphano, & rei uiſæ, quæ eſt ultrà:</s>
            <s xml:id="echoid-s18543" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſemper comprehendet illam rẽ.</s>
            <s xml:id="echoid-s18544" xml:space="preserve"> Vnde etiam plures aſpicientes comprehendũt unam rem in cœlo,
              <lb/>
            & in aqua, & in uno & eodem tempore.</s>
            <s xml:id="echoid-s18545" xml:space="preserve"> Et hoc etiam eſt in eodem corpore diaphano:</s>
            <s xml:id="echoid-s18546" xml:space="preserve"> ſcilicet,
              <lb/>
            quòd forma uiſi congregatur apud quodlibet punctum corporis, in quo eſt:</s>
            <s xml:id="echoid-s18547" xml:space="preserve"> nam forma puncti cu-
              <lb/>
            iuslibet eius extenditur per lineam rectam:</s>
            <s xml:id="echoid-s18548" xml:space="preserve"> & inter quodlibet punctum corporis, in quo eſt ui-
              <lb/>
            ſus, & quo dlibet punctum rei uiſæ, eſt linea recta.</s>
            <s xml:id="echoid-s18549" xml:space="preserve"> Forma ergo cuiuslibet puncti rei uiſæ extendi-
              <lb/>
            tur ad quodlibet punctum corporis diaphani, in quo eſt res uiſa:</s>
            <s xml:id="echoid-s18550" xml:space="preserve"> & forma cuiuslibet rei lucidæ
              <lb/>
            congregatur apud quodlibet punctum cuiuslibet corporis, in quo exiſtit, & congregatur apud
              <lb/>
            quodlibet punctum corporis cuiuslibet diaphani diuerſi à corpore, in quo exiſtit, quando inter
              <lb/>
            rem uiſam, & illud corpus diaphanum diuerſum non interfuerit aliquod impedimentum.</s>
            <s xml:id="echoid-s18551" xml:space="preserve"> Et for-
              <lb/>
            ma rei uiſæ, quæ eſt apud quodlibet punctum corporis diaphani, in quo extenditur, extenditur ad
              <lb/>
            illud punctum rectè:</s>
            <s xml:id="echoid-s18552" xml:space="preserve"> & forma illius apud quodlibet punctum corporis diaphani diuerſi, extendi-
              <lb/>
            tur ad illud punctum refractè:</s>
            <s xml:id="echoid-s18553" xml:space="preserve"> quia inter quodlibet punctum aeris & quamlibet rem uiſibilem exi-
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum