Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of contents
<
1 - 30
31 - 40
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 40
[out of range]
>
page
|<
<
(223)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
223
"
file
="
0275
"
n
="
275
"
rhead
="
PARS TERTIA.
"/>
punctum materiæ prætervolet per quandam punctorum veluti
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0275-01
"
xlink:href
="
note-0275-01a
"
xml:space
="
preserve
">quaque. Quo.
<
lb
/>
modo hæc in
<
lb
/>
homogeneo me-
<
lb
/>
dio habeatur.</
note
>
ſilvam, quorum alia ab aliis diſtent: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">neceſſario enim mutabit
<
lb
/>
diſtantiam ab iis, a quibus minimum diſtat, jam accedens non-
<
lb
/>
nihil, jam recedens. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Verum ubi dif
<
unsure
/>
tributio particularum ad
<
lb
/>
æqualitatem quandam multum acceſſerit, inæqualitas virium
<
lb
/>
erit perquam exigua; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſi omnium virium habeatur ratio, quas
<
lb
/>
exercent omnia puncta diſpoſita circa id punctum ad interval-
<
lb
/>
lum, ad quod ſatis ſenſibiles meæ curvæ vires protenduntur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Concipiamus enim ſphæram quandam, quæ habeat pro ſemi-
<
lb
/>
diametro illam diſtantiam, ad quam protenduntur flexus cur-
<
lb
/>
væ virium primigeniæ, ſive ad quam vires ſingulorum puncto-
<
lb
/>
rum ſatis ſenſibiles pertingunt. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Si medium ſatis ad homoge-
<
lb
/>
neitatem accedat; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſecta illa ſphæra in duas partes utcunque per
<
lb
/>
centrum, in utraque numerus punctorum materiæ erit quam-
<
lb
/>
proxime idem, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſumma virium quam proxime eadem, ſe
<
lb
/>
compenſantibus omnibus exiguis inæqualitatibus in tanta mul-
<
lb
/>
titudine, quod in omnibus fit ſatis numeroſis fortuitis combi-
<
lb
/>
nationibus: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">adeoque ſine ullo ſenſibili impedimento, ſine in-
<
lb
/>
genti ſlexione progredietur punctum quodcunque motu vel re-
<
lb
/>
ctilineo, vel tremulo quidem nonnihil, ſed parum admodum,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ad ſenſum æque in omnem plagam.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">480. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quod ſi accedat ingens velocitas; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">multo adhuc minor
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0275-02
"
xlink:href
="
note-0275-02a
"
xml:space
="
preserve
">Quomodo in.
<
lb
/>
gens velocitas
<
lb
/>
exiguam inæ-
<
lb
/>
qualitatem elu-
<
lb
/>
dat: exemplum
<
lb
/>
in turbine li-
<
lb
/>
gneo non ca-
<
lb
/>
dente.</
note
>
erit inæqualitatum effectus, tum quod multo minus habebunt
<
lb
/>
temporis vires, ut agant, tum quod in ipſo continuato pro-
<
lb
/>
greſſu inæqualitates jam in unam plagam prævalebunt, jam in
<
lb
/>
aliam, quibus ſibi mutuo celerrime ſuccedentibus, magis ad-
<
lb
/>
huc uniformis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">rectilineus erit progreſſus. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sic ubi turbo
<
lb
/>
ligneus gyrat celerrime circa verticalem axem cuſpide tenuiſ-
<
lb
/>
ſima innixum ſolo, ſtat utique, inæqualitate ponderis, quæ
<
lb
/>
ad caſum determinat, jam ad aliam plagam jacente, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">totam
<
lb
/>
inclinante molem, jam ad aliam, qui, celeritate motus cir-
<
lb
/>
cularis imminuta, decidit inclinatus, quo exigit præponde-
<
lb
/>
rantia.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">481. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quod autem homogeneitas medii, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">velocitas præſtant
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0275-03
"
xlink:href
="
note-0275-03a
"
xml:space
="
preserve
">Accedere ne-
<
lb
/>
xum inter pun-
<
lb
/>
cta particulæ:
<
lb
/>
quid is præſtet.</
note
>
ſimul, id adhuc auget multo magis is nexus, qui eſt inter
<
lb
/>
materiæ puncta particulam componentia, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">æquali ad ſenſum
<
lb
/>
velocitate delata, qui mutuis viribus cum acceſſum ad ſe in-
<
lb
/>
vicem punctorum particulam componentium, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">receſſum im-
<
lb
/>
pediat, cogit totam particulam ſimul trepidare eo ſolo motu,
<
lb
/>
quem inducit ſumma inæqualitatum pertinentium ad puncta
<
lb
/>
omnia, quæ ſumma adhuc magis ad æqualitatem accedit: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nam
<
lb
/>
in fortuitis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">temere hac, illac diſperſis, vel concurrentibus
<
lb
/>
caſu circumſtantiis, quo major numerus accipitur, eo inæqua-
<
lb
/>
litatum irregularium ſumma decreſcit magis.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">482. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Demum raritas medii ad id ipſum confert adhuc ma-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0275-04
"
xlink:href
="
note-0275-04a
"
xml:space
="
preserve
">Raritatem plu-
<
lb
/>
rimum prodeſ-
<
lb
/>
ſe: omnes eas
<
lb
/>
quatuor cauſas
<
lb
/>
habere locum</
note
>
gis: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quo enim major eſt raritas, eo minor occurrit puncto-
<
lb
/>
rum numerus intra illam ſphæram, adeoque eo minor virium
<
lb
/>
componendarum multitudo, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">inæqualitas adhuc multo </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>